Morgunblaðið - 14.02.1997, Page 7

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 14. FEBRÚAR 1997 B 7
DAGLEGT LÍF
;amtaka til hjálpar föngum, og for-
naður þeirra í 23 ár.
Þáttaskil urðu í lífi Þóru þegar hún
‘ór í fyrsta skipti til Indlands fyrir
uttugu og sex árum til náms í þekkt-
ím guðspekiskóla í Adyar. Hún heill-
iðist af landi og þjóð, en rann jafn-
‘ramt til rifja fátæktin og eymdin,
iem hvarvetna blasti við. Síðan hefur
i>óra farið um það bil tuttugu sinnum
,il Indlands og starfað þar að líknar-
nálum um lengri eða skemmri tíma.
Vleðal annars vann hún með leiðtoga
'eglu heilags Benedikts og á mun-
iðarleysingjahæli með Móður Ther-
ísu og líknarsystrum hennar.
Skriffinnskan
með ólíkindum
Hér heima var Þóra ötul við fjár-
iflun, eða „sníkjur" eins og hún kall-
ir það, handa þurfandi Indveijum.
árið 1987 hélt hún utan með afrakst-
ir söfnunar sem hún hafði staðið
fyrir sem forsvarsmaður Indversku
aarnahjálparinnar á íslandi. Ætlunin
rdx að reisa endurhæfðingarheimili
fyrir holdsveik börn. Ekki gekk
ítakalaust að koma slíku heimili á
aggirnar, enda segir Þóra að skriff-
nnskan á Indlandi sé með ólíkindum.
Þegar hún sótti um leyfi hjá ind-
rerska heilbrigðisráðuneytinu kom í
jós að ítök rómversk-kaþólsku kirkj-
jnnar voru slík að kirkjan hafði nán-
ast einkarétt á hjálparstarfi. Eftir
nokkurt þóf leitaði Þóra eftir aðstoð
hjá Alþjóðahj álparstofnun holds-
reikra, sem eru óháð samtök. Hún
fékk til afnota gamalt hús í námunda
við holdsveikrasjúkrahúsið í Madras
og hefur verið náið samstarf milli
þessara tveggja stofnana síðan.
„Þama fá um sjötíu fátækar og
holdsveikar eða á annan hátt bækl-
aðar stúlkur, 9-14 ára, grunnmennt-
un í bóklegu og verklegu námi.
Markmiðið er að þær geti bjargað
sér sjálfar og orðið gjaldgengar á
vinnumarkaðnum, fyrr sleppum við
ekki af þeim hendinni. Hagnýt
fræðsla af þessu tagi kemur sér best
fyrir Indveija. Frumskilyrðið er að
kenna þeim að brauðfæða sig. Síðan
kemur lestur, skrift og allt hitt,“
segir Þóra.
Ekki lögboðin skólaskylda
Eftir langa dvöl meðal innfæddra
og þá lengst af meðal þeirra allra
fátækustu er Þóra trúlega fróðari
en margur fræðingurinn um sögu,
menningu og lifnaðarhætti á Ind-
landi. Hún segir að sterk hefð fyrir
stéttaskiptingu hafi lengi þjakað
þjóðina, en á undanförnum árum
hafi þó orðið ótrúieg breyting til
batnaðar. „Indveijar eiga sér sterka
menningararfleifð og fjölskyldusam-
félagið er í hávegum haft. Innan íjöl-
skyldunnar læra þeir sitthvað hag-
nýtt, en þó ekki nóg til að afla sér
lífsviðurværis, til slíks skortir þá
grundvallarþekkingu."
Þótt skólaskylda sé lögboðin á
Indlandi segir Þóra, að margir for-
eldrar hafi hvorki efni á námsbókum
né skólaeinkennisbúningum og því
séu börnin á götunni í stað þess að
sitja á skólabekk. „Ókeypis skóli fyr-
ir fátæklinga er raunhæf þróun-
arhjálp. Með lágmarksmenntun er
von til að viðhorf komandi kynslóða
breytist hægt og sigandi og Indveij-
ar verði betur í stakk búnir að bjarga
sér sjálfir."
Þótt undarlegt sé eru hagsmunir
og ef til vill hamingja fjölda indv-
erskra stúlkna og jafnvel afkomenda
þeirra komnir undir ötulu starfi ald-
innar konu, sem í herbergi sínu á
hjúkrunarheimili á norðurhveli jarðar
hringir út og suður, skrifar bréf á
tölvuna sína og er óþreytandi að tala
máli þeirra. „Þetta er neyðarhjálp,"
segir hún ákveðin. ■
Markmiðið er
að stúlkurnor
geti bjargað
sér sjúifar og
orðið gjald-
gengar ó
vinnumark-
aðnum, fyrr
sleppum við
ekki af þeim
hendinni,
ínan í pylsuendanum hefði verið að
hitta David Bowie og Damon Al-
barn.
Tíska á að vera skemmtlleg
En hvað er Joe Boxer? Fyrirtæk-
inu sem upphaflega var sérhæft í
framleiðslu á nærfötum fyrir karl-
menn var hleypt af stokkunum árið
1985 með slagorðið „tíska á að
vera skemmtileg" að meginmark-
miði. Nick Graham vakti strax veru-
lega athygli fyrir frumlega hönnun
sína á nærfötum. Fyrirtækinu óx
óðfluga fískur um hrygg og í dag
selja um 6000 búðir um öll Banda-
ríkin varning Joe Boxer. Þó að und-
irföt fyrir karlmenn hafi verið aðal-
söluvara Joe Boxer sl. ár hefur fyr-
irtækið bætt við fjórum öðrum
deildum, framleiðir fatnað fyrir
konur og börn, húsmuni og síðast
en ekki síst frumleg armbandsúr.
IMærföt á hnattferðalagi
Nick Graham er þekktur fyrir
að fara ótroðnar slóðir í markaðs-
setningu á vörum sínum. Þannig
var hann fyrsti ameríski tískuhönn-
uðurinn sem fór með fór með fyrir-
tæki sitt inn á Veraldarvefmn og
braut þar með blað í sögu tískuiðn-
aðarins. í ágúst sl. skaut hann eld-
flaug með einu pari af amerískum
nærbuxum og öðru pari af rúss-
neskum út í geiminn og hlaut
ómælda athygli fyrir vikið. Eftir
100 daga stjórnartíð Clintons
bandaríkjaforseta sendi Graham
honum eitt hundrað pör af nærbux-
um með skilaboðunum „If you’re
going to change the country, you’ve
got to change your underwear,“
sem útleggst á íslensku: „Ef þú
ætlar þér að breyta þjóðinni þá
þarftu að skipta um nærföt." Clin-
ton sendi svarbréf um hæl með
skilaboðunum: „I’m dedicated to a
positive change,“ eða „Ég er hlynnt-
ur jákvæðum breytingum."
Alþjóðleg tískusýnlng á íslandi
Og nú hefur Nick Graham beint
sjónum sínum að eylandinu í norðri,
en sýningin sem haldin verður hér-
lendis í apríl, er enn einn liðurinn
í frumlegri markaðssetningu á
vörumerkinu Joe Boxer og verður
ísland í forgrunni kynningar á
haustlínu fyrirtækisins.
Fjöldi erlendra blaða- og sjón-
varpsmanna kemur hingað í boði
Joe Boxer til að fylgjast með tísku-
sýningunni, sem haidin verður í
flugskýli á Keflavíkurflugvelli, en
þessi fyrsta alþjóðlega sýning Joe
Boxer nefnist á frummálinu: „The
Iceland Expediton“. Eins og áður
sagði verða aðeins notaðar íslenskar
fyrirsætur og einnig mun íslenskt
fagfólk inna af hendi alla hár-
greiðslu og förðun. Sýningunni
verður sjónvarpað um gervihnött til
New York í hóf sem haldið verður
í tengslum við atburðinn og mun
yfirbragð hófsins vera alíslenskt,
þar sem íslensk tónlist, kvikmyndir
og list verða m.a. á boðstólum.
Eva Hrönn Steindórsdóttir
MEÐ AUGUM LANDAIMS
Leigusalinn
QSæunn Ólafsdóttir er Erasmus skipti-
nemi í Madrid á Spáni þar sem hún
stundar háskólanám í spænskum mál-
vísindum og bókmenntum.
ÉG ákvað að segja
mig úr fjölþjóðakomún-
unni þar sem ég bjó, og
flytja inn með íslenskri
vinkonu minni. Við
mæltum okkur mót við
leigusalann, konu á
fimmtugsaldri, sem tók
hlýlega á móti okkur og
sýndi okkur íbúðina, sem
var frábærlega staðsett
og í ódýrari kantinum.
Reyndar leist mér í
fyrstu ekki meira en svo
á herbergið mitt, sem er
af stærðargráðu sem
hver kústaskápur gæti
verið stoltur af. Inni í
herberginu eru rúm og
fataskápur, auk kros-
sviðarplötu á hjörum
sem hægt er að reisa upp svo að
hún stífi af hurðina og útiloki þann-
ig að hægt sé að opna hana. Þetta
fyrirbæri kallaði frúin skrifborð,
og tíundaði ágæti þess að þurfa
ekki að verða ónáðaður við lær-
dóminn af fólki sem vildi komast
inn.
í stofunni er einnig ágætt fram-
boð af húsgögnum; einn þriggja
sæta sófi, tveir hægindastólar,
borðstofuborð, sex borðstofustólar,
eitt langborð, hillusamstæða, sjón-
varp, forláta standlampi, auk sjö
lélegra eftirprentana af málverkum
úr listasögu Spánar. Þetta væri
svosem gott og blessað ef stofan
væri meira en sextán fermetrar.
Á svölunum blasti við heill frum-
skógur af pottaplöntum. Frúin bað
okkur um að hugsa vel um plönt-
umar sínar sem þyrftu vökvunar
við á þriggja daga fresti. Mér varð
hugsað til kaktusplöntu sem mér
hafði tekist að drepa úr þorsta, og
leit á vinkonu mína sem var í svip-
uðum þönkum. Leigusalinn tók
eftir hikinu sem kom á okkur og
bætti því við að hana munaði svo-
sem ekkert um að koma og vökva.
Við vomm fljótar að sannfæra
hana um að plöntur væru okkar
líf og yndi og við vissum fátt
skemmtilegra en að vökva blóm.
Við tókum íbúðina, og frúin
sagði við okkur að skilnaði að hún
myndi líta á okkur sem hluta af
fjölskyldunni, við mættum hringja
í hana hvort sem væri á nóttu eða
degi ef okkur vanhagaði um eitt-
hvað og minntist á að hún ætti son
á tvítugsaldri sem hún væri fús til
að lána ef okkur vantaði félags-
skap. Okkur fannst þetta í meira
lagi höfðinglegt boð, kímdum útí
annað og þökkuðum fyrir.
Nú erum við fluttar inn, og
kunnum ágætlega við okkur þó að
það sé ýmislegt sem mætti laga.
Þvottavélin er 4-5 klukkutíma að
vinda, og það lekur stöðugt úr eld-
húskrananum. Við ákváðum að
ráðfæra okkur við leigusalann því
vatn og rafmagn eru rándýr lúxu-
svara hér á Spáni. Hún kom til
okkar með manninum sinum til að
rukka okkur uin leiguna, svo við
notuðum tækifærið og minntumst
á þessi vandamál okkar í leiðinni.
Hjónin stilltu sér upp fyrir framan
þvottavélina og horfðu á hana þög-
ul í drykklanga stund. „Ég get
ekki séð neitt að henni. Sérð þú
eitthvað?" sagði frúin við manninn
sinn. Maðurinn sá heldur ekki neitt
og við urðum orðlausar yfir tækni-
þekkingu parsins. Við beindum þá
athygli þeirra að krananum og
maðurinn, stór og sterklegur, rétti
fram krumluna og skrúfaði fyrir
með einu handtaki. Eftir þetta leys-
um við málið með þvottavélina með
því að slökkva einfaldlega á henni
þegar okkur finnst komið nóg, en
það er verra með kranann því að
nú getum við með engu móti skrúf-
að frá. Við kunnum ekki við að
hringja.
í fataleit
Þegar ég flutti hingað til
ársdvalar, skildi ég illu heilli megn-
ið af fataskápnum eftir. Eina yfir-
höfnin sem ég tók með var flís-
peysa, enda tengir maður Spán
yfirleitt við sól og sumaryl. Eftir
að kuldinn fór að nálgast frost-
markið hætti sú flík að duga mér
úti við, en var hinsvegar óspart
notuð innanhúss þar sem við höfum
enga kyndingu í íbúðinni. Ég þurfti
því að verða mér úti um betri yfir-
höfn. Hér í Madrid er stór útimark-
aður á sunnudögum þar sem götur
og torg fyllast af sölumönnum sem
bjóða ólíkustu vörur á hagstæðu
verði. Þessi markaður er frægur
fyrir vasaþjófa og svindlara og það
er ekki mælt með því að fólk taki
með sér fjármuni á staðinn, því
þjófamir eru með eindæmum úts-
mognir. Það var hins vegar erfitt
fyrir mig að geyma peningana
heima, því að ég hafði hugsað mér
að versla, svo ég faldi peningana
vandlega inni á mér og hélt af stað
með vinkonu minni. Við héldum
fast um budduna og sáum þjófa í
hverju homi, þó að enginn gerði
sig líklegan til að nálgast okkur.
Það vakti sérstaka athygli mína
að lögreglan var hvergi sjáanleg,
og mér fannst það undarlegt með
tilliti til orðsporsins sem fer af
staðnum.
Eftir að hafa skoðað úrvalið af
yfírhöfnum á nokkrum stöðum
fann ég loks forláta hálfsköllóttan
pels af rauðu dýri sem ég þekkti
ekki, en ákvað að festa mér grip-
inn. Ég prúttaði svolitla stund við
sölumanninn, sem ég var sannfærð
um að væri að reyna að svindla á
mér, þangað við komumst að sam-
komulagi um verðið og ég hélt í
burtu hæstánægð.
Þegar við gengum niður götuna
sáum við annan bás þar sem fleiri
notaðir feldir vora til sölu og vin-
kona mín sem var á höttunum eft-
ir gjöf fyrir systur sína bað mig
að stoppa til að máta. Við vorum
þar svolitla stund og ég mátaði
fyrir hana nokkra fleiri pelsa, sem
voru ekki nógu flottir svo að við
ákváðum að fara. Ég fór í minn
sköllótta pels, kastaði kveðju á
sölukonuna og gekk í burtu. „Hvert
heldur þú að þú sért að fara?“
kallaði konan á eftir mér. Ég horfði
á hana eitt spumingamerki í fram-
an. „Ætlarðu að borga pelsinn?“
Ég áttaði mig nú á ástandinu, hún
hélt augljóslega að ég hefði stolið
honum frá sér, og nú gat ég engan
vegin sannað að ég ætti hann því
götusalar gefa ekki kvittanir. Ég
reyndi samt að segja konunni að
ég ætti hann, en allt kom fyrir
ekki, þvi hún öskraði og gargaði á
mig fjólublá af reiði og sendi dótt-
ur sína til að leita að fleiri fjöl-
skyldumeðlimum til að standa með
sér. Ég stóð í strangri baráttu við
konuna sem ríghélt mér og reyndi
að klæða mig úr flíkinni, og ég
spurði vinkonu mína hvað í ósköp-
unum við ættum nú að gera.
„Hlaupum" sagði hún. Ég reif mig
lausa og við tókum sprettinn niður
götuna með kerlinguna bandbijál-
aða á hælunum, öskrandi á aðra
vegfarendur að stöðva þjófana.
Sem betur fer reyndi enginn að
stoppa okkur og við náðum strætó
áður en konan náði okkur. Pelsinn
er strax orðinn uppáhaldsflík, enda
á hann sér sína sögu, og nú er ég
hætt að leita að þjófum í hveiju
homi. Það er ekki alltaf allt sem
sýnist. ■