Morgunblaðið - 04.07.1997, Blaðsíða 6

6 B FÖSTUDAGUR 4. JÚLÍ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
DAGLEGT LÍF
Gúmmískór og burstaklipping er eitt af því
sem kemur upp í hugann þegar minnst er
á sumardvöl í sveit. Helga Björg Barða-
dóttir brá sér austur fyrir fjall og hitti þar
kúasmala og vinnumann, ræddi við þá um
lífið í sveitinni í dag. Hún spjallaði svo
við Sigurjón Sig-
urðsson sem fór
fyrst í sveit fyrir 43
árum að Stapa í
Hornafírði aðeins .
sjö ára gamall.
Myndin er fengin úr Byggðasögu Austur-Skaftafellsýslu.
STAPI. Myndir af Stapa hafa margar verið gerðar af málurum og
ljósmyndurum og orðið víðfleygar.
Kynslóðabilið
var ekki til
HJALTI að moka út tír haughúsinu.
Morgunblaðið/Árni Sæberg.
Kyrrðin í sveitinni
„ÉG MINNIST þessara ára með hlýju, maður var látinn vinna en
aldrei þannig að það yrði manni ofviða, heldur lærði maður að
bera ábyrgð á hlutunum," sagði Sigurjón Sigurðsson bæklunar-
læknir. Hann er frá Reykjavík en var í sveit í sjö sumur hjá
frændfólki sínu austur á Homafírði á bæ sem heitir Stapi og er í
Nesjahreppi.
Sigurjón fór fyrst austur árið 1954 þá sjö ára gamall. Þá voru
tímamót í sveitinni því hestarnir voru um það bil að víkja fyrir
traktornum og nokkrum árum seinna var farið að selja mjólk í
mjólkurbú á Höfn sem var nýstofnað. „Þá var fjósið stækkað og
hætt að handmjólka og mjaltavélamar tóku við. Fyrir þann tíma
var öll mjólkurvara notuð heima og unnin þar. Mjólkin var sMlin
og rjóminn strokkaður og smjör búið til. A fyrstu árunum var ég
látinn strokka en þá var strokkurinn handsnúinn. Mitt helsta
verksvið var að reka kýrnar, en sumarið eftir fermingu var ég
farinn að keyra traktor. Það er gaman eftir á að hafa upplifað
svona miMnn breytingatíma," sagði hann.
Fékkstu aldrei heimþrá?
„Nei, það var svo mikið að gerast. Á Stapa var
þríbýli og því miMð að gera og allt unnið í samein-
ingu. I smiðjunni voru öll verkfæri handsmíðuð og
þar voru bæði meitlar og skeifur búnar til. A
bænum voru margir hestar og við krakkamir
skemmtum okkur við að ríða út um helgar.
Það var vatn þarna ekM langt frá sem
heitir Þveit, en þar lögðum við net og ég
fór snemma á morgnana með elsta mann-
inum á bænum til að vitja þeirra," sagði
hann, og brosti við endurminningunum.
Á Stapa var blandaður búskapur.
„Þarna vom Mndur, kýr og hestar. Þar
voru hænsni, bæði íslensk og ítölsk,
kettir og hundur sem hét Stefán og
var afskaplega söngelskur, en hann
spangólaði við tónlistina í útvarpinu,“
sagði Sigurjón.
Honum fannst leiðinlegast að
moka sMtinn úr fjárhúsunum en það
var gert með handaflinu.
MiMð var ræktað af rófum og kartöfl-
um fýrir austan. „Á vorin settum við niður
rófur og kartöflur en ég kom aldrei heim
íyrr en í október eftir að búið var að taka
allt upp, og þurfti því að fá leyfi til að byrja
seinna í skólanum," sagði hann.
Sigurjón fór alltaf með gúmmískó í
sveitina, það var alveg nauðsynlegt og þá
þessa með hvíta botninum.
„Kynslóðabilið þekktist ekM í þá daga.
Yfir sumarið vora haldnar þrjár samkom-
ur, það var Hestamannamótið, Sjálfstæð-
ishátíðin og Framsóknarhátíðin og þang-
að komu skemmtikraftar sunnan úr
Reykjavík. Á þessum samkomum
skemmtu sér saman böm og fullorðnir,
og mér er það minnisstætt að sumarið
eftir að ég fermdist var litið á mig sem
fullorðinn mann. Þá var ég kominn í
fullorðinna manna tölu,“ sagði Sigurjón.
ÞAÐ er frændfólk hans Hjalta Más
Erlingssonar frá Reykjavík, sem
býr að Jaðri í Hrunamannahreppi
en þar er rekið stórt kúabú. „Eg
kom hingað fyrst þegar ég var sex
ára, en var alltaf bara stutt í einu
því ég var svo ungur þá að ég fékk
heimþrá eftir vikuna,“ sagði Hjalti
þegar blaðamaður heimsótti hann
að Jaðri.
En nú er hann orðinn fjórtán ára
og fullgildur vinnumaður, farirm að
keyra traktor og hvað eina. „Ég
þarf að vakna um hálfsjö til að fara
í fjósið, en við fórum yfirleitt þijú
til fjögur saman og mjólkum 52
kýr. Einu sinni lenti ég í því að taka
á móti kálfi en burðurinn gekk erf-
iðlega, þannig ég þurfti að binda
um lappimar á honum og toga í
hann um leið og kýrin fór að remb-
ast, það var miMl upplifun,“ sagði
fjósamaðurinn.
f girðingavinnu
Hjalti þarf að moka útúr haughúsinu og laga girðingar.
„Núna undanfarið hef ég verið að moka út úr gömlu fjárhúsi en
þar hýsum við nautgripi. Síðan er alltaf nóg að gera í girðinga-
vinnu en þær vilja oft fara illa eftir veturinn, og þá sérstaklega
ef það er miMll snjór,“ sagði hann.
Það er ýmislegt hægt að gera sér til skemmtunar í sveitinni.
„Mér finnst gaman að ríða út en það er nú ekM oft miMU túni til
þess. Við krakkamir héma á bænum leikum okkur stundum
saman í boltaleik á kvöldin. En annars spila ég körfubolta með
ÍR heima á veturna," sagði hann.
Hjalti sagðist kunna vel að meta sveitalífið. „Það er svo gott að
vera héma í kyrrðinni, ég gæti vel hugsað mér að búa í sveit. En
þá myndi ég ekM nenna að vera með svona margar beljur, það
þarf að reka þær svo langt, ég er nefnilega óttalegur letihaugur.
En það er góður og fjölbreyttur matur héma í sveitinni, mér
fínnst lambalæri með brúnni sósu svo gott,“ sagði Hjalti. Hann
sagðist einu sinni hafa fengið sér gúmmískó og látið snoða sig
áður en hann fór í sveitina. „Ég tek nú strigaskó fram yfir
gúmmískóna, því þeir era svo heitir,“ sagði hann.
Saknarðu þess ekkert að hitta ekki félaga þína í bænum og að
fara á bíó og svoleiðis? „Nei það verður bara því skemmtilegra
að hitta þá þegar ég kem heim í haust.“ sagði hann, um leið og
ihann bauð blaðamanni inn í eldhús að borða slátur og kart-
öflumús með heimilisfólMnu.
MATURINN er góður í sveitinni. Hjalti, Unnur og Alda að borða slátur.
ÞAÐ er alltaf nóg að gera í
girðingavinnu, Hjalti og Hall-
dór vinur hans.
Siguijón
Sigurðsson