Morgunblaðið - 14.04.1999, Side 7

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 14. APRÍL 1999 B 1
_______________UMRÆÐAN_____________
Að hengja bakara fyrir smið
NÚ HAFA trillukarlar í svokölluðu
dagakei-fi fengið síðustu blessun
stjómvalda yfir framtíð sína. í til-
efni þess get ég
ekki stillt mig
um að skrifa
svolítið greinar-
korn. Best er að
ég byrji á að
upplýsa menn
svolítið um mína
eigin stöðu í
þessum málum,
því það mun
vera tilhneiging
ansi margra að
segja: Einn enn sem er að heimta
fyrir sjálfan sig. Ég er sem sagt
trillukarl sem á fimm tonna bát
með 68,5 tonn í þorskaflahámarki
og „Færeying" í dagakerfi sem fær
4 tonn í króka aflamark, en á þenn-
an bát fiskaði ég 17,5 tonn 1997 og
18,5 tonn 1998. Nú get ég valið að
fiska á þennan bát í 40 daga næstu
tvö ár með 30 tonna þaki á ári og fá
4 tonnin að þeim tíma liðnum, eða
velja 23 daga næstu tvö ár, sem
síðan fækkar um 10% á ári. Síðari
kostinum fylgir sú blessun að geta
leigt eða selt dagana, sem sagt
brask, sem útrýmir sumum til þess
að einhverjir tóri um tíma og sama
mun gerast með tonnin í fyrra
dæminu, að sjálfsögðu allt á svo
háu verði að enginn raunveralegur
grundvöllur sé fyrir kaupandann
(nema með svolítið önnur sjónar-
mið í huga sem ég kem að síðar).
Af þessu má ljóst vera að ég þarf
ekki að væla mikið fyrir sjálfan
mig.
En setjum nú svo að ég ætti
bara dagabátinn eins og svo marg-
ir félagar mínir í þessari útgerð.
Þá væri ég í „djúpum skít“ eins og
sagt er. Afkomumöguleikar nán-
ast engir og valið eingöngu um að
vera hengdur eða skotinn. Þetta
er sá veruleiki sem blasir nú við
ungum og duglegum mönnum sem
neituðu að gefast upp og reyndu
að skapa sér og sínum afkomu í
sinni heimabyggð með því að
kaupa sér bát í dagakerfi þótt dýr-
ir væru. Afleiðingin af öllu þessu
hlýtur að verða sú að veiðiheimild-
ir þjappast saman á miklu færri
báta með ærnum kostnaði en hinir
heltast úr lestinni. En bíðum nú
við. Skyldu stjórnvöldum vera
dagabátar eitthvað ógeðfelldari en
kvótabátar í einhverri mynd? Af
hverju fylgdi það með á valblaði
árið ‘94 þegar þorskaflahámarkið
var sett á að þeir sem létu undir
höfuð leggjast að velja milli daga
og þorskaflahámarks fyrir tiltek-
inn dag færu sjálfkrafa í
þorskaflahámarkið í stað þess að
vera áfram í dagakerfinu? Af
hverju gerist það sama aftur núna
að menn lenda sjálfkrafa í króka-
aflamarkinu ef þeir gleyma að
velja? Og af hverju er þeim sem
velja krókaaflamarkið árið 2000
umbunað með 40 veiðidögum
næstu tvö sumur (að vísu með 30
tonna þaki, sem gæti nú bent til
þess að menn hefðu á síðustu
stundu séð eftir ofrausninni) en
hinir sem eru svo forhertir að vilja
áfram daga, fái bara 23 með hót-
uninni um 25% fækkun á ári að
tveim árum liðnum?
Þegar við í LS byrjuðum bar-
dagann fyrir tilverunni, sagði þá-
verandi sjávarútvegsráðherra að
auðvitað vissu allir að við myndum
aldrei útrýma neinum fiskistofn-
um, en það gengi bara ekki að við
værum alveg frjálsir þegar aðrir
væru heftir. Það grunaði víst eng-
an þá að háskinn af færatrillum
undir 6 tonnum yrði slíkur að það
yrði að binda þær við bryggju í
365 daga á ári eins og blasti við á
síðastliðnu hausti og það á sama
tíma og Vélstjórafélagið þurfti að
hóta stórútgerðum málaferlum
vegna þess að ekki var tími til að
taka samningsbundin hafnarfrí á
togurum og um leið verið að
hengja tvö troll aftan í þá suma.
Nú má enginn skilja orð mín svo
að ég sé eitthvað á móti togaraút-
„Það er verið að eyða
þeim hluta veiðiflot-
ans,“ segir Árni Jón
Sigurðsson í fyrri grein
sinni um stöðu smá-
báta, „sem minnsta
möguleika hefur á að
vinna lífríki og veiði-
stofnum tjón en efla
þann sem sannanlega
getur það.“
gerð. Við sem búum í sjávarpláss-
um sem hafa notið slíkra atvinnu-
tækja vitum vel hvers virði þau
eru, og ég tala nú ekki um í þeim
plássum sem hafa misst þau. Það
er einmitt alvarlegt umhugsunar-
efni hve smærri útgerðir á þeim
vettvangi virðast eiga meira og
meira undir högg að sækja og sog-
ast inn í stærri risana.
En í þau göt sem myndast hafa í
atvinnulífi margra minni sjávar-
plássa við slíkan missi hefur
einmitt verið reynt að stoppa með
einstaklingsútgerðum smábáta.
Verði nú höggvið á þann þáttinn
mun vandséð hvað verður til bjarg-
ar, og ekki síður á þeim stöðum þar
sem öll atvinna manna hefur í
gegnum tíðina hvílt á slíkri útgerð.
Fyrir nokkrum árum átti ég
viðtal við mann í sjávarútvegs-
ráðuneytinu um kvótann og lét
þess getið að ég væri á móti hon-
um. Hann sagði: „Því segirðu það?
Finnst þér ekki eðlilegast að þið
eigið þetta sem eruð að vinna við
þetta?“ Jamm, og það var nú það.
En það vill nú svo til að við búum
nú hér enn við sömu götuna þrír
kallar sem fóru saman á vertíð til
Keflavíkur árið 1959 á nýjum 70
tonna bát sem þá kom hingað til
Seyðisfjarðar. Eg fór í land 1962,
lærði vélvirkjun, skrapp á sjó aft-
ur í stuttan tíma og var síðan í
smiðju við skipasmíðar og við-
gerðir eitthvað um 16 ár en fór svo
í trilluútgerð 1981 og „á“ nú eins
og að framan sagði 72,5 tonn í
þorski að verðmæti ca 36 milljón-
ir. Hinir tveir eru nú báðir komnir
í land eftir nærri 50 ára vera á sjó
en eiga ekki sporð. Annar á að
vísu trilluhorn og má skaka upp á
handrúllur það sem hann getur
sannanlega étið jafn óðum. Fyrir
tveimur eða þremur áram var
flutt á Fiskiþingi tillaga frá Sig-
urði Ingvarssyni á Eskifirði þess
efnis að þessir öldnu sægarpar
sem verið hefðu 20 ár eða lengur á
sjó fengju leyfi til að skaka á trill-
um í nokkra daga á ári, ég man nú
ekki lengur hve marga. I umræð-
unni kom fram hjá einum þingfull-
trúa að Kristján Ragnarsson hefði
þá nýlega sagt að líta mætti á
kvótasölur gamalla útgerðar-
manna upp á nokkra tugi eða
hundruð milljóna sem hæfilega
umbun í ellinni fyrir að hafa staðið
í þessu bölvaða útgerðarpuði í
áraraðir. Og sér fyndist þá alveg
eins eðlilegt að jálkarnir á sjónum
fengju að puða fyrir sinni umbun á
rúllunum í nokkra daga á ári. Ég
man ekki betur en tillagan væri
samþykkt en vitanlega gerðu við-
komandi yfirvöld ekkert með hana
frekar en margar aðrar sam-
þykktir Fiskiþings á þessum árum
enda gengu þær fæstar við
gluggatjöldin á heimilum kvótaað-
dáenda, og Fiskiþing þá þegar
orðið ,,persona non grata“ hjá ríki
og LIU, enda óværa sú kveðin
endanlega niður fyrir tæpu ári og
vita þeir sem vilja.
Það hefur lengi tíðkast hér á
landi að ungir menn hafa byrjað
sjómennsku sína á smábátum og
hefur það verið mörgum nota-
drjúgur og farsæll undirbúningur
undir sjómannsstai’fið. Sömuleiðis
hafa menn gjarnan einnig endað
langan sjómannsferil á sama hátt
og þá jafnframt verið góðir leið-
beinendur fyrir unglinga sem með
þeim hafa flotið.
Nú er þetta ekki lengur mögu-
legt vegna núverandi fiskveiði-
stjórnarkerfis og hlýtur að vera
eftirsjá að slíku. Það er verið að
eyða þeim hluta veiðiflotans sem
minnsta mögleika hefur á að vinna
lífríki og veiðistofnum tjón en efla
þann sem sannanlega getur það.
Þetta er slys og mannréttindabrot
hjá þjóð sem um aldir hefur lifað á
sjósókn. Og hver era rökin fyrir
þessum aðgerðum? Jú, að vernda
fiskinn. En fyrir hverjum? Fyrir
hinum mörgu smáu handa þeim fáu
stóra. Er þetta nú ekki það sem
kallað er að hengja bakara fyrir
smið?
Höfundur er trilluknrl á Seyðisfirði.
RAÐAUGLYStNGA
ATVIMIMA
KVCflTI
BÁTAR/SKIP
Vélstjórar
Yfirvélstjóra og 1. vélstjóra vantar á Skutul
ÍS-180. Verið er að Ijúka umfangsmiklum breyt-
ingum og endurbótum á skipinu, í Póllandi.
Upplýsingar í símum 894 3026 og 894 1638.
Básafell hf. ísafirði.
Ráðningarþjónusta sjávarútvegsins
Menn strax!
Sérhæfð ráðningarþjónusta fyrir sjávarútveginn.
Útvegum gott starfsfólk til sjós og lands.
Símar 562 3518 og 898 3518 (Fridjón).
FUMDIR/ MAMMFAGMAÐUR
Aðalfundur Hraðfrysti-
stöðvar Þórshafnar hf.
Aðalfundur Hraðfrystistöðvar Þórshafnar hf.
verður haldinn föstudaginn 16. apríl 1999 kl.
16.00 í kaffistofu félagsins að Eyrarvegi 16,
Þórshöfn.
Dagskrá:
1. Venjuleg aðalfundarstörf samkvæmt 19. gr.
samþykkta félagsins.
2. Tillaga um heimild til stjórnar félagsins um
kaup á eigin hlutabréfum félagsins.
3. Önnur mál.
Dagskrá, tillögur og ársreikningar félagsins
munu liggja frammi á skrifstofu félagsins, hlut-
höfum til sýnis, viku fyrir aðalfund.
Fundargögn verða afhent á fundarstað.
Stjórn Hraðfrystistöðvar
Þórshafnar hf.
KVIÍITABANKINN
Vantar
þorsk og ýsu (aflahlutdeild).
Vantar þorskaflahámark til leigu og
þorskaflahámark til sölu.
Sími 565 6412, fax 565 6372, Jón Karlsson.
TIL SÖLU
Þurrkgrindur
Til sölu þurrkgrindur fyrir þorskhausa. Stærð
100x100. Upplýsingar gefur Stefán eða Pétur
í síma 431 2666.
Trésmiðjan Akur.
VIÐSKIPTAHÚSIÐ
ATVINNUHÚSNÆÐI, SKIP OG KVÓTI
Opnuð hefur verið sala fyrir atvinnuhúsnæði,
skip og kvóta á Suðurlandsbraut 50 (bláu húsin
við Faxafen) sem mun einbeita sér að sölu á:
• Almennu atvinnuhúsnæði, skrifstofu-
húsnæði og verslunarhúsnæði.
• Bátum og skipum með eða án veiðiheim-
ilda.
• Kvóta og öðrum veiðiheimildum.
Vinsamlega hafið samband ef þið eruð að
huga að kaupum eða sölu.
Jóhann Magnús Ólafsson sölustjóri,
Kristján V. Kristjánsson,
lögg. fasteigna- og skipasali.
Suðurlandsbraut 50, 108 Reykjavík,
netfang vidskiptahusid@islandia.is.
S: 568 2323, GSM 863 6323, sb. 568 4094.

^ón xÁlsbjötnsson
SG-goggar, ábót, beita.
Sími 551 1747.
Til sölu Alfa Laval-skilvinda
Gerð/type: MAPX 205 TGT 24
Afköst: 1.100 l/h á svartolíu, 3.300 l/h á smur-
olíu og 4.000 l/h á flotaolíu.
Keyrslutími aðeins 5.000 tímar.
Skilvindan lítur vel út og er tilbúin til afhend-
ingar ásamt eftirfarandi fylgihlutum:
Hæðarboxi, 1— 2,5" lokum, flotrofum, hitastilli,
rafmagnstöflu og sérverkfærum.
Nánari upplýsingar gefur Sigurður í síma
461 1710 eða 462 1105.
augl@mbl.is
Sparaðu þér umstang og tíma með því að
senda atvinnu- og raðauglýsingar til birtingar
í Morgunblaðinu með tölvupósti.
Notfærðu þér tæknina næst.
fKftrgttttMi&ifr