Tíminn - 11.11.1965, Page 11

FIMMTUDAGUR 11. nóvember 1965
TÍMINN
n
irtækisins um Philips, sem þurfti
að leggjast á sjúkrahús, við skrif-
stofustjórann, við formann íþrótta
nefndarinnar og við Smithson
frá verkstæðinu, sem átti í basli
með að finna sér íbúð og var helzt
á því að flytjast úr borginni.
Jæja, hann varð að gefa sér tíma
til að tala við stúlkuna, kannski
hefði hann nokkrar mínútur laus-
ar eftir að hafa talað við lækn-
inn.
Dyrnar opnuðust og ung stúlka
rak höfuðið inn. ^
— Góðan daginn, Peter.
— Já, góðan dag, Sheila.
— Get ekki verið lengi, það
liggur illa á húsbónda mínum í
dag. Ég ætlaði bara að forvitnast
um, hvort þú værir búinn að ráða
einkaritarann.
— Ekki enn, svaraði Peter. —
Það kemur ein á eftir, sem ég
þarf að tala við.
— Jæja, ætlarðu þá ekki að
ráða kennslukonuna? Sheila kom
inn í herbergið og lokaði dyr-
unum að baki sér. — Ég verð að
fá meira að vita um þetta. Ég
hélt það væri ákveðið.
Peter reis kurteislega úr sæti.
— Það var eiginlega ákveðið,
sagði hann. — Og ég vildi gjarnan
ráða hana, en nú hefur K.J. kom-
ið með aðra. Ég ætla að tala við
hana í dag, en ég er viss um, að
hún er óhæf til starfa.
— Ef hún er það, ertu auðvit-
að ekki skyldugur að ráða hana,
sagði Sheila.
— Vertu ekki svona dapur á
svipinn. Þú hefðir átt að fá mig
— ég hefði verið sú rétta handa
þér.
— Þá held ég að Ormsby hefði
ráðizt á mig. Sagðirðu að hann
væri illa upplagður í dag?
— Já, það er satt. Ég verð að
flýta mér. Ég sé þig um hádeg-
ið Peter og þá fæ ég kannski
meira að heyra um skjólstæðing
K.J. Ef ég væri sem þú mundi ég
krefjast þess að fá kennslukon-
una.
Hún brosti glaðlega til hans og
gekk út. Ungfrú Sheila Pont var
fjörug og vinaleg stúlka og var
einkaritari eins af deildarstjórun-
DEILD 7
VALERIY TARSIS
33
sinnum við Slavkov, honum finnst hann vera ofsóttur og
hann veit enga leið út úr ógöngunum. Auðvitað verða ljóð
hans ekki birt. Hann lítur á verksmiðjuvinnuna eins og
þvingunarvinnu. Fátæktin eykur örvæntingu hans og stúlk-
an hans yfirgaf hann vegna hennar. Sama á við Neizvestny.
Hann hatar hugmyndafræði okkar og segir að kommúnism-
inn hafi drepið listina, en án hennar geti hann ekki lifað og
því sé eins gott að drepa sig. Það er glæpsamlegt þegar
við læknarnir greinum slíka menn sem brjálæðinga eða úr-
kynjaða borgara. Við álítum vestræna rithöfunda og 1 ista-
menn ekki brjálaða, við njótum verka þeirra, þótt við við-
urkennum ekki hugsjónafræði þeirra. Hvers vegna lokum
við þá listamenn okkar inn á geðveikrahælum, sem sam-
þykkja ekki hugsjónafræði flokksins? Essenin er í Snezhn-
evsk, Almazov er hér. Þetta er svívirðilegt.“
Þegar hún þagnaði var þögnin í herberginu hlaðin. Lydia
virtist öskureið, allir virtust spenntir.
Loks sagði Nezhevsky. „Hvað finnst yður að við ættum
að gera Zoya Alexeyevna?“
„Leyfa Slavkov og Neizvestny að fara utan til lækninga,
til þess lands, sem þeir kjósa sjálfir að leyfa þeim að vera
þar eins lengi og þeir vilja.“
„Og ef þeir koma ekki aftur,“ kallaði Lydia.
„Þeir um það. Fólk má fara úr landi þar sem lýðræði
er, menn máttu jafnvel fara úr landi, þegar Zarinn var
og hét, það þurfti ekkert leyfi.“
„Nú er nokkuð langt gengið,“ sagði Lydia í uppgjafartón.
Zoya hélt áfram, án þess að líta á hana: „Mín skoðun
er sú að framkoma okkar gagnvart Almazov, Golin, Zago-
gulin og öllum hinum.sé jafn glæpsamleg, það er ekkert
að þeim.“
Nezhevsky varð undrandi í fyrsta skipti í mörg ár. Zoya
var það ung, að hún gat verið barnabarn hans og honum
fannst það sér að kenna að hún lét í Ijósi skoðanir sínar
með slíkum kjarki.
„Já, ég skil . . . Þér minnið mig á sígildu skáldsög-
urnar. Þá ráðlögðu læknar oft fólki, sem var slappt á taugum
að fara utan og leita sér lækninga. En þér vitið eins vel
og ég mín kæra, að slíkt er ekki hægt nú. Maðurinn yðar
yrði sá fyrsti til að mótmæla slíku. Ef ég bæri slíka til-
lögu fram í ráðuneytinu, myndu þeir í bezta falli taka hana
sem sérvizku manns, sem væri genginn í barndóm. Þér vitið
um. Peter hafði heyrt hún væri
einnig hinn bezti starfskraftur, en
hún var of kumpánleg, og hann
vildi að milli sín og einkaritarans
tilvonandi yrði allt mjög formlegt
og ópersónulegt. Hann hafði miðl-
ungs góða reynslu af of miklum
kunningsskap yfirmanns við einka
ritara sinn.
Hann fór til að tala við lækni
fyrirtækisins um Philips, sem
þurfti að leggjast á sjúkrahús, en
sem var nýkvæntur og vildi ekki
fara frá konu sinni.
— Ég hef reynt að telja hann
á það, sagði læknirinn, — En
ég er ekki alltaf nógu nærgætinn.
Kannski þér viljið reyna.
— Þér teljið alveg bráðnauð-
synlegt að hann leggist inn, spurði
Peter.
— Tvímælalaust. Og því fyrr
því betra.
— Ég skal sjá til, hvað ég get
gert. Ég skal láta yður vita, þeg-
ar ég veit nánar um þetta.
Þeir ræddu önnur mál nokkra
stund, þegar Peter mundi skyndi-
lega eftir því að umsækjandinn
um einkaritarastöðuna hlaut að
vera kominn núna. Hann flýtti
sér aftur til skrifstofu sinnar.
Þar sat ung stúlka og beið eft-
ir honum. Peter — sem hafði af-
skipti af starfsliðinu var vanur að
sjá margt á stuttum tíma og á
nokkrum sekúndum veitti hann
heilmörgu athygli í fari ungfrú
Chard. Hún hafði liðað kastaníu
brúnt hár, grá augu sem horfðu
hreinskilnislega á hann. Hún var
klædd ljósri dragt, skór, hanzkar
og veski brúnt. Ekkert sérstak-
lega eftirtektarvert, allt fallegt og
snyrtilegt. Einhverra hluta vegna
hafði hann á tilfinningunni, að
fötin væru af dýrustu gerð. Eða
kannski hafði hún sérstakt lag á
að bera fötin. Hún hafði enga
skartgripi og búnaður hennar
stakk hvergi í stúf við klæðaburð
flestra stúlknanna á skrifstofunni,
en samt . . . Einhvem veginn
féll hún ekki inn í heildarmynd-
ina hér. Peter var viss um, að
Sheila og sumir aðrir mundu mæla
með hann tæki kennslukonuna.
En kannski er hún alls ekki hæf
í starfið hugsaði hann svo bjart-
sýnn.
— Þér eruð sjálfsagt ungfrú
Chard? sagði hann um leið og
hann settist við skrifborðið.
— Já, svaraði hún og brosti við
honum, og hann tók eftir því að
hún hafði fallegt bros, en endur-
galt það ekki.
— Ég hef talað við skipulags-
stjórann okkar, sem gaf yður hin
beztu meðmæli sem einkaritari,
sagði Peter, — en mér finnst rétt
að þér vitið, að ég hafði eigin
lega ákveðið mig.
— Ó, svaraði Fiona skelkuð. —
að það fer fram nákvæm rannsókn á lífshlaupi allra þeirra
sem utan fara. Gjaldeyririnn. Auk þess yrði það stuðning-
ur við fjandmennina að leyfa fólki að fara utan, sem myndi
ekki koma aftur.“
„En við erum læknar, en ekki skottulæknar. Sjáið þér
ekki hvernig við svívirðum stéttina með þessu, auk þess
verður það vatn á myllu fjandmannanna að vita að við
læsum heilbrigt fólk inn á geðveikrahælum."
„Jæja,“ hann sneri sér að hinum. „Þetta mál er of marg-
slungið til þess að við getum rætt það nú og hér. Ég fer
utan á morgun. Við ræðum þetta frekar þegar ég kem
aftur og sjáum hvað setur á meðan.“
Það var almennt álit að Makhova yrði rekin, en öllum
til undrunar gerðist ekkert.
Síðari hluta dagsins átti Nezhevsky tal við kvensjúklinga
á fertugustu deild. .Meðal þeirra var Natasha Rostova og
Zoya bað um að fá að fylgjast með.
Faðir Natasha var hljómlistarmaður og vinur Zoyu. Hann
hafði kennt henni í tvö ár, þar til hún hætti í skólanum,
bæði var að maður hennar óskaði þess og hún hafði lítinn
tíma til að sinna þessu. Þau höfðu þó samband sín á milli
og dag nokkurn bað faðir Rostova hana að koma og líta
á dótturina, hún var þá í áttundu deild og var að verða
dálítið undarleg. Læknar hennar gáfu í skyn að hún þjáðist
af taugabilun, en gáfust loks upp og viðurkenndu að þeir
gætu ekkert gert fyrir hana. Þetta hófst með því að hún
gat alls ekki farið á fætur á morgnana, ef það var kallað
á hana, fór hún út úr rúminu, klæddi sig og settist að
morgunverði, en tók þá að skjálfa og titra og fékk yfirlið.
Ef hún fékk að sofa eins lengi og hún vildi, þá bar ekki
á neinu. Læknarnir álitu að þetta væru gelgjuskeiðsórar,
en þetta eltist ekki af henni.
Hún hætti að geta sótt skólann, hún fór í kvöldtíma og
síðan í söngskóla.
Hún hafði ágæta rödd og hefði getað náð langt, hefði
hún lagt eitthvað að sér, en hún virtist engan áhuga hafa.
Hún þreyttist á öllu, þreyttist á fólki og henni fannst allt
leiðinlegt. Piltur sem hún var ástfangin af einn daginn, varð
henni 'óþolandi næsta dag og stundum grét hún yfir þvi
að hafa orðið hrifin af þessum „rudda.“ Hún hafði aðeins
áhuga á samkvæmum, dansleikjum og skemmtunum. Hún
lifði fyrir þetta, en námið, skyldan, fjölskyldan, allt slíkt
varð henni ömun og leiðindi, og hún vildi losna við allt
slíkt.
Natasha var fögur, það var mikið talað um fegurð hennar,
bæði af aðdáun og öfund, hún átti fáar vinkonur en að-
dáendur hennar voru legíó. Hún var sjarmerandi, félags-
lynd og gáfuð og hún komst fljótlega að því að stúlka sem
hirti ekki um hinar svonefndu sósíölsku dyggðir varð fljót-
lega að sætta sig við útskúfun og aðfinnslur. Hún kynntist
Bandaríkjamanni, sem varð mjög hrifinn af henni, en hún
neitaði bónorði hans. Bandaríkjamaðurinn varð örvæntingar-
ic) Colllnt ano Harvlli »resf I96S
1 Það þykir mér leitt að heyra. Þá
j hefði ekki verið nauðsynlegt fyr-
| ir mig að koma. Mér skildist að
! stöðunni hefði ekki verið ráðstaf-
að.
— Ég hef ekki látið viðkom-
andi vita enn, viðurkenndi Peter,
—og auðvitað skiptir það all-
miklu máli hvers forstjórinn ósk-
ar. En að öðru leyti gerum við
sömu kröfur til yðar.
— Það er sjálfsagt mál, sagði
Fíóna.
Þau fóru síðan að ræða um
Fíónu og kunnáttu hennar og
reynslu í skrifstofustörfum og
Peter gat ekki fundið neina
ástæðu til að ráða hana ekki til
starfans. En hann tók samstund
is eftir að hún hafði unnið við
stálfyrirtækið Chard og Co.
— Chard, sagði hann. — Er
einhver skyldleiki?
Fíóna hikaði.
— Já, svaraði hún og yppti öxl-
um, — það er skyldleiki . . .
Sem betur fór tók hann svar
hennar á þann hátt, sem hún
hafði vonað, að Um fjarskylda
ættingja væri að ræða.
ÚTVARPIÐ
Fimmtudagur 11. nóv.
7.00 Morgunútvarp. 12.00 Há-
I degisútvarp.
13.00 Á fri-
vgktinni.
Eydís Eyþórsdóttir stjómar óska
lagaþætti fyrir sjómenn. 14.40
Við, sem heima sitjum. Margrét
Bjamason segir frá konum á
Indlandi. 15.00 Miðdegisútvarp.
M. a.: Liljukórinn syngur undir
stjóm Jóns Ásgeirssonar. Roger
Wagner kórinn syngur negra.
sálma. 16.00 Síðdegisútvarp. 17.
40 Þingfréttir. Tónieikar. 18.00
Segðu mér sögu.. Sigríður Gunn
laugsdóttir stjómar þætti fyr
ir yngstu hlustendurna. í tíman
um les Stefán Sigurðsson fram
haldssöguna .Litli bróðir og
Stúfur“ 18.20 Veðurfregnir. 18.
30 Tónleikar. 19.30 Fréttir. 20.
00. Daglegt mál. Ámi Böðvars-
son cand. mag. flytur þáttinn.
20.05 Einsöngur: Gérard Souzay
syngur frönsk lög. Við píanóið:
Dalton Baldwin. 20.30 Sagan um
fyrsta hjartauppskurðinn. Jónas
Sveinsson læknir flytur erindi.
21.00 Sinfóníuhljómsveit ís-
lands leikur í Háskólabiól. Stjórn
andi: Bodhan Wodiczko. Einleik
ari á píanó: Kjell Bækkelund
frá Noregi. 22.00 Fréttir og
veðurfregnir. 22.10 Minningar
um Henrik Ibsen eftir Bergljótu
Ibsen. Gylfi Gröndal ritstjóri les
eigin þýðingu (2). 22.30 Djassþátt
ur f umsjá Ólafs Stephensons. 23.
00 Bridgeþáttur Hallur Slmonar
son flytur. 23.35 Dagskrárlok.
í dag
Á morgun
Föstudagur 12. nóv.
7.00 Morgunútvarp. 12.00 Há-
degisúUvarp. 13.15 Lesin dag-
skrá næstu viku.. 13.30 Við
Ivinnuna:
Tónleikar.
114.40 Við, sem
heima sitjum. Þóra Bórg bjrrj-
ar lestur sögunnar „Fylgikona
Hinriks VIII" eftir Noro Lofts.
15.00 Miðdegisútvarp. 16.00 Síð-
degisútvarp. 17.00 Fréttir. 17.05
í veldi hljómanna. Jón Öm
Marinósson kynnir sígilda tón-
llst fyrir ungt fólk. 18.00 Sann
ar sögur frá liðnum öldum. 18.20
Veðurfregnir. 19.30 Fréttir. 20.
00 Kvöldvaka. 21.35 Útvarpssag
an: ,Paradísarheimt“ eftir Hall
dór Laxness. Höf. flytur. 22.00
Fréttir og veðurfregnir. 22.10
íslenzkt mál. Jón Aðalsteinn
Jónsson cand mag. fiytur erindi.
22.30 Næturhljómleikar: Sin-
fóníuhljómsveit íslands leikur.
Stjórnandi: Bodhan Wodiczko.
23.10 Dagskrárlok.