Þjóðólfur - 30.07.1850, Blaðsíða 3

Þjóðólfur - 30.07.1850, Blaðsíða 3
103 Lei/fist kettinvm að lita á konunr/inn i pjóðó/fvr ? (Framhald). En vjer liöfum nú allir rætt svo mikið og margyrt um „öll kirkjuleg mál“, og vjer hyggjum, að herrarnir anrllegú, sem eiga uppástunguna, og hafa fallizt á hana, geti ekki, heldur en sjálhr vjer, gjört sjálfum sjer nje öðrum grein fyrir hvað það sje, sem meinist með „kirkjulegum málefnum", eða hvar sjeu takmörkin milli þessara mála og liinna veraldlegu, eða hver sjeu einkenni hverra málanna uin sig. Sje jietta ekki, nje geti verið neinum manni Ijóst —og þeir hafa játað það sjálfir, uppástungumennirnir, jiar sem þeir gjöra ráð fyrir, að alþingi og prestaþing- ið hafi til meðferðar sömu málin, svo konung- ur verði að setjast aptur í eirivaldssætið, og skera úr inilli hvorutveggja, ef þau verða ekki á eitt sátt — sjá þá ekki allir, að ef uppá- stungunui yrði framgengt, eins og hún nú liggur fyrir oss, þá má hún verða hið mesta sundurlyndis og ágreiningsefni milli fulltrúa þingsins og prestastefnunnar. 3>aö væri þó næsta eðlilegt, að þjóðfulltrúarnir vildu ekki álíta of mörg málefni kirkjulegs eðlis, eða prestastefnu mál, því síður sem £ audlegrar stjettar marina, eða fleiri, ætti setu á þinginu, og gæti rætt þar málin; og jafn eðlilegt, eða víst jafn samkvæmt þessum útúrborings til- raununr andlegu stjettarinnar væri það, þó húnvildi álíta setn flest rnál „kirkjuleg“, svo þeir fengi einir að höndla þau og leiða til lykta að sinni vild. Hvereru þá þessi kirkju- legu mál? Eru það öll þau inál, sem áhræra skólann — undirbúningsstofnan prestastjettar- innarog þeirra, sem eiga að vaka yfir og við- halda trúarlærdómum kirkjunnar —? Værum vjer prestslegrar stjettar, segðum vjer sam- stundis: já! það leggur sigsjálft, því að skól- inn er gruiidvöilur og hyrningarsteinn hinnar andlegu stjettar. Ef vjer værum veraldlegrar stjettar menn, segðum vjer: nei, fjærri þyí! iskólanum læra einnigþeir, sem til veraldlegr- ar stjórnar verða settir; skólinn stendur og fellur með því að hann hafi tekjur; en um tekjur, álögur og útgjöld til opinberra þarfa á einungis fulltrúaþingið rjett að ræða. — Eru það þau mál, sem áhræra enðurbætur á kjör- um prestanna, kirkjur, tekjur þeirra og presta- jarðirnar? ]?eir andlegu segja: jú, sjálfsagt! það er eins víst kirkjulegt mál, eins og prest- ; inum, sem kennir í kirkjunni, er ekki mögu- legt að uppfræða, nema hann hafi eitthvað nægilegt við að styðjast, og það er hvorki i eðlilegt, nje undir veraldarmönnunum eigandi að ákveða þetta; þetta er lireint prestastefnu mál. veraldlegu segja, að hjer sje að ræða sumpart um opinberar stofnanir, presta- jarðir og tekjur kirkna, sem sje þjóðeign, en sumpart um álögur og útgjöld; og eigi full- trúa þingið eitt rjett á að ræða um þvíumlíkt. Eru kirkjusiðirnir og kirkjureglur kirkjuleg mál? 3>a?> segir sig sjálft, svara hinir and- legu lierrar. Nei, engan veginn! segja þjóð- fulltrúarnir; nú upp frá þessu eiga þegnarnir, sem á að birida við að hlýða reglunum og lögunum, rjett á að þeir kveði upp sjálfir lög þessi og reglur. Eða ætlið þjer, aðvjerdýrk- um guð verðuglegar með því að hafa við þá siðagjörð, sem þjer viljið neyða upp á oss, en er gagnstæð sannfæringu vorri, lieldur en með þeim siðum og á þann veg, sem vjer er- um sannfærðir og ásáttir um, að ell þjóðin, eður þorri hennar í'ellir sig bezt við? Nei, það er miklu hægra og vandaminna að hreyta slíkum atriðisorðum fram, án þess að finna þeim ástæður og nokkurn veginn glöggan skilning, en að leysa eptirá úr rjett- um skilningi þeirra; og vjer biðjum núhvern óblutdrægan mann, að líta á þessar ástæður og yfirvega þær með jöfnu geði og köldu blóði, og segja oss síðan, hvort hjer má ekki af rísa hinn mesti vafi, og hií háskalegasta sundurlyndi milli fulltrúa þingsins og presta- stefnunnar. Og vjer spyrjum yður þá aptur, andlegu herrar, er það þessi uppskeran, sem þjer plægið til og sáið? Eða hver er hún þá? jýjer kennið oss þessi dýrinætu orð: „hver, sem ekki saman safnar með mjer, hann sund- urdreifir.“ Munið þau sjálfir og lifið eptir þeiin! Yður og öllum oss íslendingum ríð- ur á því á þessum tímum, fremur en nokkru sinni fyrri. Vjer skulum um fram allt vera á eitt sáttir, og það er þetta: að eingin stjettin tortryggi áðra nje gruni um gæzku. Allar stjettir eiga setu á fulltrúa þingi voru; þar skulum vjer vinna allir einhuga hvor með öðrum, styðja og styrkja allir saman jafnt allar stjettir og öll alþjóöleg mál, svo að allt 9 landið megi bíða af heill og hamingju. Sú

x

Þjóðólfur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðólfur
https://timarit.is/publication/72

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.