Þjóðólfur - 17.08.1850, Blaðsíða 2

m
ræða um forsetaval, urðu eigi á eitt sáttir,
þar margir vildu hafa prófast Hannes Steplien-
sen fyrir forseta, en nokkrir mæltu fyrirpró-
fessor Pjeturssyni, með þvi þeim þókti óþarfi
að kjósa annan en hann, þar hann í fyrra
hafði stýrt jþingvallafundinum, svo öllum lík-
aði. Varð þó sá endirinn, að prófastur var
kosinn, með þvi líka prófessorinn skoraðist
alvarlega undan forsetadæmi, en levf'ði þó að
kjósa sig fyrir varaforseta. Að því húnu tóku
menn að ræða um fundartímann, og varð þar
likamikill ágreiningur, þar eð sumuin og flest-
um þóktu heiinilisstörf ekki leyfa þeim langa
burtuveru mitt í heyönnum; en aptur álitu
aðrir, að það væri skylda fundarmanna að
bíða svo lengi sem málefnin útheimtu, er
tekin væru fyrir á fundinum. Var þá af ráð-
ið, að gefa sig við þeim malum einum, sem
næst þóktu liggja fyrir, og búa sig undir
þjóðfundinn að ári. Síðan var kosin nefnd
manna til að íhuga, ogsegja álit sitt um nokk-
ur hin helztu atriði í stjúrnarskipunarmáli
voru. í þeirri nefnd voru sýslumaður Jón
Guðmundsson , prófastur Haniies Stephensen,.
prófessor Pjetur, stúdent Jakob Guðmunds-
son og alþingismaður Ásgeir Einarsson. J)á
var og kosin önnur nefnd til að semja bæn-
arskrá til konungs um það, að senda til Is-
lands frumvarpið til grundvallarlaga vorra liið
allra fyrsta orðið gæti. I þeirri nefnd voru
prófessor Pjetur, kennari Jens Sigurðsson og
ábyrgðarmaður íþjóðólfs. Störfuðu nefndar-
menn það eptir var dags að þessu verki.
Suniuidagsmorguninn eptir kom fundarmönn-
um ásamt, að hlýða messu i ^ingvallakyrkju ;
stje sjera Jakob Finnbogason á Melum í stól-
inn, og var súnginn sálmur fyrir og eptir. Að
því búnu var álitsskjal 5 inaniia nefndarinnar
tekið fyrir, og las framsögumaður, sýslumað-
ur Jón Guðmundsson upp atriði þau, sem
nefndin hafði tekið til íhugunar. Voru þau
atriði þessi: r,Að íslendingar væru frjálsþjóö
út af fyrir sig, með því að land þeirra væri
livorki byggt í öndverðu afDönum, njeheld-
ur seinna unnið með herskyldi, og gæti því
hvorki álitizt sem nýlenda nje skattland jieirra;
þess vegna væri rjettast, aö laga allt sainband
íslendinga við Dani eptir hinum forna sátt-
mála, sem gjörður var við Noregs konung, og
ætti á honuin að byggja öll þjóðarrjettindi
þeirra. Af þrír ráðherrar skyldu vera á ein-
um og sama stað í landinu, og skyldu þeir
allir vera íslendingar. Að einn skyldi vera
erindsreki íslendinga í Danmörku, sem bæri
inál þjóðarinnar fyrir konung, og flytti aptur
konungs eyrindi fyrir þjóðinni. Að íslend-
ingar skyldu hafa jarl yfir sjer, sem hefði
myndugleika konungs, þegar á þyrfti að halda.
Að alþingi skyldi hafa löggjafarvald ásamt
með konungi. Enn frernur var það tekið fram
í álitsskjali nefndarinnar;, að lagt yrði fyrir
þjóðfundinn að ári frumvarp til verzlunarlaga,
og greinileg skýrsla niri fjárviðskipti Isleud-
inga við Dani um undan farin ár.“
$að var í upphafi svo til ætlað, að þau
atriði, sern nefndin tæki þannig til álita, og
sem fundarmenn sainþykktu, yrðu senil stjórn-
inni ytra í því skyni, að hún tæki þau til
gveina, þegar hún semdi fruinvarpið til grund-
vallarlaga vorra. En þegar til kom, urðu bæði
nefndarmenn og fundarmenn fremur á það
sáttir, að gefa stjórninni enga bendingu ineð
atriðum þessum, helrlur einungis senda þau
landsmönnum í ávarpi til nákvæmari íhugun-
ar og leiðbeiningar. En þar eð menn þó álitu
brýna nauðsyn, að fá bæði verzlunarlaga frum-
varpið og fjárhagsskýrsluiía á þjóðfundinn,
þá voru þessi tvö atriði tekin úr nefndarálit-
inu og bætt inn í bænarskrána, sem hin nefnd-
in hafði samiö um það, að frumvarpið til grund-
vallarlaganna yrði sent hingað sem fyrst. Og
var þá bænarskrá sú með þeiin viðauka upp-
lesin fyrir fundarmönnum. Síðan var stung-
ið upp á því, að kjósa þar á fundinum 5
inenn í Reykjavík, eðurí grend við liana í eina
aðalnefnd, sem tæki til íhuguiiar og álita öll
þau málefni, sem snertu jijóðfundinri; og skyldi
sú nefnd standa í sambandi viö sýslunefndir
þær, sem ætlað var til að kosnar yrðu um
allt land. Og var svo ráð fyrirgjört, að nefnd
þessi Ijeti koma út í sjerstöku blaði álit
sýslunefndanna og sínar eigin athugaseindir
um öll þjöðfundarrnálefni. I þessa aðalnefnd
voru kosnir: stiptamtmaður, greifi Trampe,
prófessor Pjetur, kennari Jens Sigurðsson,
kennari Haldór Friðriksson og stúdent Jakob
Guðmundsson; en til vara voru kosnir asses-
sor Jón Pjetursson og ábyrgðarinaður Jjóð-
ólfs. Að því búnu sagði forseti fundi slitið
og þakkaði möiinum fyrir, aðþeirböfðu hlýðt