Þjóðólfur - 02.11.1882, Page 2

9G
ugmenni Rússa og þar er aðalstöð
rammrússneska flokksins, en að honum
hneigist nú keisarinn helzt.
í Danmörku var kosið til landsþings-
ins að helmingi 30. septemb'ér. Svo
fóru leikar, að flokkarnir stóðu jafnt að
vígi eptir sem áður, en mjög víða stóðu
hægrimenn svo tæpt, að allt útlit er
fyrir, að þetta verði í síðasta sinn, sem
þeir hljóta svo mikið bolmagn í lands-
þinginu. Olögleg aðferð kjörstjórnar-
innar við kosninguna í 5. kjördæmi í
Kaupmannahöfn var kærð fyrir lands-
þinginu; játuðu sumir hægrimenn í
þinginu, að kjörstjórnin hefði farið á
bug við kosningalögin, en þrátt fyrir það
var kosningin dæmd gild, því að í lands-
þinginu ráða hægrimenn lögum og lof-
nm ; þannig verða lögin stundum borin
ofurliða, þegar um hagsmuni flokkanna
er að tefla.
Gjafir frá útlöndum.
FEÁ ENGLANDI. Hinn 12. f. mán.
kom meistari hr. Eiríkur Magnússon frá
Cambridge hingað á gufuskipi frá Englandi,
hlaðið að mestu leyti gjafakorni, er sam-
skotanefndin í Lundúnum hafði keypt fyrir
fégjafir Englendinga til bágstaddra Islend-
inga og sendi nú hingað til lands. þegar
meistari Eiríkur fór frá Englandi voru gjaf-
irnar þar orðnar 4800 pund sterling (86,400
krónur í vorum peningum) og telur hann þó
víst, að mikið muni hafa safnazt síðan.
Alls hefir hann að færa 350 smálestir af
gjafakorni ; af því lét hann leggja 50 smá-
lestir upp á Berufirði handa bágstöddum
mönnum í suð-austurhluta landsins. Héð-
an ætlar hann hið bráðasta norður fyrir
land, þegar er skipið er búið að skipa 1
land vörum þeim, er það hafði að færa til
Hafnarfjarðar. A norðurlandi lætur hann
skipa upp korni á Borðeyri, Sauðárkrók og
Akureyri, hundrað smálestum á hverjum
staðnum. Síðar á hann von á korngjöfum
frá Englandi til suðurlands og vesturlands.
FEÁ DANMÖEKU. Hinn 17. f. mán.
kom gufuskipið »Valdemar« beina leið frá
Kaupmannahöfn hlaðið 3,500 tunnum af
gjafakorni og 400 böggum af heyi. þegar
»Valdemar« fór frá Kaupmannahöfn voru
samskotin í Danmörku orðin 150 þúsundir
króna. Seinustu dagana áður en skipið
fór kom fé inn tugum þúsunda saman á
dag. Eptir fárra daga dvöl fór »Valdemar«
héðan vestur og norður fyrir land og áttu
gjafavörurnar að leggjast upp á ýmsar hafn-
ir, sem hér segir :
Á Vestmannaeyjum (handa
Skaptfellingum)........
I Reykjavík...............
I Stykkishólmi handa Snæ-
fellsn., Dalas., Strandas.
og Barðastr.s. innst) . .
Á Skagaströnd (handa
Húnavatnssýslu)........
A Sauðárkrók (handa
Skagafjarðarsýslu) ....
Á Akureyri (handaEyjafj.s.
og þingeyjars. vestast) .
Á Húsavík.................
Rúgur, sekkir. B.bygg, sekkir. *0 ^ 4h" M 'Ta 'v 'o > 1/1 K 2 juj 'P <U Hey, baggar.
200 n n n
>56 n n n n
484 56 IOO r> n
350 50 150 100 IOO
3H 50 150 100 100
200 5° O O <•0 100 IOO
200 n IOO 100 IOO
því, sem hver sýsla fær, úthlutar sýslu-
maðurinn með tilkvöddum mönnum úf
sýslunefndinni.
FEÁ NOEEGI hafa landshöfðingjanum
verið sendar 6000 krónur handa Islending-
um. Auk þess hefir einn maður, herra
Lemkuhl í Bergen, sent 500 krónur.
PÓSTSKIPIÐ AEKTÚEUS kom hingað
21. f. m. eptir langa og stranga ferð frá
Kaupmannahöfn. það fór héðan aptur 26.
f. m. Með þvl sigldi auk annara Guðni
læknir Guðmundsson, er síðasta árið hefir
verið kennari við læknaskólann. Hann
fékk hór bezta orð fyrir dugnað og þekk-
ingu í læknisfræði.
Veizla haltlin meistara Eiríki Wlagnússyni.
Fjölmenn veizla var haldin meistara Eiríki
Magnússyni frá Cambridge á Temperance
hotelli hér í bænum 21. f. m. þar var
kvæði sungið fyrir minni heiðursgestsins
eptir þjóðskáldið Steingrím Thorsteinson,
sem og mælti fyrir minni Islands. Fyrir
rninni heiðursgestsins mælti alþingismaður
ritstjóri Jón Ólafsson. Kaupmaður þorl.
Johnson mælti fyrir minni Lord Majorsins
í Lundúnum, formanns samskotanefndar-
innar á Englandi. Enn mælti kaupmaður
Gunnl. Briem fyrir minni gefendanna í
Danmörku. Svo mælti og meistari Eiríkur
Magnússon fyrir minningu Jóns Sigurðs-
sonar.
Eptir að staðið var upp frá borðum stóð
veizlan enn góða hríð með fagnaði og
skemmtilegum viðræðum. Söngfélagið
»Harpa« skemmti mönnum með söng.
LANDLÆKNISEMBÆTTIÐ. Með
»Valdemar« kom hingað hr. cand. med. &
chir. Schierbeck, er sótt hefir um land-
læknisembættið. Nokkuru eptir komu sína
hingað leysti hann af hendi próf í íslenzku
hjá kennaranum í Islenzku við lærða skól-
ann, yfirkennara Halldóri Kr. Friðrikssyni;
prófdómendur voru þeir rektor, dr. phil.
Jón þorkelsson og dómkirkjuprestur séra
Hallgrímur Sveinsson. Við prófið var
fjöldi manna og þótti mönnum hr. Schier-
beck sýna góða kunnáttu í máli voru.
Að afloknu prófinu var hr. Schierbeck af
landshöfðingja, eptir fyrirmælum ráðgjaf-
ans fyrir Island, settur landlæknir. I næsta
blaði tölum vér nákvæmar um mál þetta.
SKIPTAPI. Seint í september fórst hinn
alkunni hagleiksmaður þorsteinn bóndi
þorleifsson í Kervogi við 9. mann á Húna-
flóa. Skipverjar voru vestan úr Stranda-
sýslu, en komu úr kaupstað norðan af
Blönduós.
Einyaldskoiiungarnir í Danmörku
og Norcgi.
(Aðsent). .
(Framhald frá bls. 92).
Illt var það, en verra varð það. Sonur
Friðriks og eptirmaður var Kristján hinn
sjötti; hann var starfsmaður sem faðir hans
—enþað varð tilmesta tjóns fyrir þegna hans.
Iðni föðursins lenti í smámunum ; sonurinn
stritaðist í sveita síns andlitis við að gjöra
menn sínaheimska og þrælbundna. Kristján
hinn sjötti var lítill fyrir manni að sjá, brjóst-
veikur, skrækrómaður og þó svo lágrómaður,
að varla varð heyrt, hvað hann sagði. Hann
var eigi betur enn svo upp alinn, veikbyggður
á líkamanum og svo lasburða á sálunni, að
hann varð tilfinningarlitill trúarhræsnari og
var alla æfi háður hræsnisfullum klerkum.
»Á dögum Friðriks hins fjórða brutu Danir
Sljesvík undir sig, á dögum Kristjáns hins
sjötta ætluðu þeir að vinna himininn undir
sig«, segir Friðrik hinn mikli Prússa konung-
ur. Eáðin til þess að vinna hann undir
sig, voru eins og við mátti búast af kongi
með slíkri kunnáttu og slíkum ráðgjöf-
um. Gleðileikir og aðrar saklausar og nyt-
samar skemmtanir voru harðlega bannaðar.
Smámunaleg skoðun var höfð á hverju riti
til þess, að ekkert yrði prentað, er væri
móti þeirri ómenguðu kenningu. Danska
leikhúsinú, sem Holberg kom á fót varð
að loka; sjálfur varð Holberg að hætta
gaman- og kýmnis-kveðskap sínum og gefa
sig að sagnafræði og heimspeki. það er
auðvitað, að vér megum fagna yfir og þakka
fyrir jafn góð rit, og meiraað segja afbragðs-
rit, sem Holberg hefir samið í þeim fræðum,
en þó getur oss eigi annað en gramist, eigi
síður en danska sögufræðingnum N. M. Pet-
ersen, að hugsa til, að þessi heimska undir
helgiblæjunniskyldi svipta oss allri fyndninni
og gamanseminni hans. En Kristjáni 6. þótti
eigi nóg að hafa slík ráð til þess, að hirða
sálir þegna sinna og gæta þeirra við því, er
kynni að menga trú þeirra. Hann hélt að
hann gæti hindrað vantrú, og hann hélt
líka að hann gæti búið til trúrækni hjá
mönnum með reglugjörðum og tilskipunum,
alveg eins og hann gat búið til ný embætti
og nýja tolla. I hinni illræmdu helgidaga-
tilskipun 1735 er boðið, aðhver bæjarmaður
og hver sveitamaður skyldi sækja bæði há-
messu og aptansöng hvern einasta helgidag;
ef út af var brugðið, voru bæjarmenn sekt-
aðir og skyldi lögreglustjóri ,og bæjarfógeti
krefja fjársektanna eptir tilmælum klerks ;
en bændur og búalið skyldu settir í gapa-
stokk, gætu þeir eigi borgað. það er óþarfi
að geta þess, hvernig trúræknin hlaut að
vorða við þetta, einnig er það óþarfi, að
tala um það menntunarástand og þá þekk-
ingu á eðli trúar, sem slíkar fyrirskipanir
bera vott um. Eg skal að eins nefna lítið
atvik, er ljóslega sýnir guðhræðslu Kristjáns
hins sjötta. Hann segir í bréfi til eins af
ráðgjöfunum, að hann hafi fundið póstum-
sjónarmann nokkurn, Schröder, er muni
vera vel hæfur herbergisþjónn hjá sér »það
er dásamleg stjórn og ef til vill náðarráð-
stöfun algóðs guðs, því að maðurinn hefir
eigi sjálfur sótt um þetta, og ekki heldur
hefir neinn mælt með honum«. En hug-
myndirnar um guðlega forsjón, að hugsa
sér hana sérstaklega starfandi að því, að
skipa herbergisþjóna við dönsku hirðina!
Kristjáni sjötta var það starf kærast, að
gefa sig við kirkjumálum; aðalatriði fyrir
kong hugði hann vera, að bera umhyggju
fyrir andlegri velferð þegna sinna. Og geta
menn af því, sem nú hefir verið sagt, gert
sér hugmynd um, hvernig hann hafi leyst