Þjóðólfur - 15.12.1882, Page 1

PJÓÐÓLFUR
34. ár
Kostar 3 krónur (erlendis 4 krónur),
á að borgast fyrir lok ágústmánaðar.
lteykjaYÍk 15. des. 1882.
Uppsögn á blaðinu gildir ekki, nema Vvl q A
hún sé gjörð fyrir 1. okt. árinu fyrir. OV-J. UlctC/.
Útlendar fréttir.
Frá Rússlandi er fátt nýtt að frétta.
J>ó eru byltingarmenn (níhilistar) farnir
að láta bera meira á sér, enn verið hefir
um stund. í Pétursborg hafa blöð ver-
ið fest upp víðsvegar um bæinn þess
efnis, að nú skuli skamt að bíða stór-
byltingarinnar. Löggæzlulið borgar-
innar hefir tekið blöðin niður, enn fjöldi
manna var búinn að lesa þau áður; á
þeim, er blöðin festa upp, hefir það
eigi fest hendur enn. þ>ó voru menn
hópum saman teknir höndum og hneptir
í dýflissur; en það stoðar lítið. Hatrið
til harðstjórnarinnar og böðla hennar
vex dag frá degi og mótstöðumenn
zardómsins helga fjölga á hverri stund-
unni; einkum vex tala þeirra í mennt-
aða flokknum og meðal allra betri
manna. þ>að er t. d. talið víst, að mest-
ur hluti allra sjóliðsforingja sé í flokki
byltingarmanna; en sú ástæða er færð
fyrir því, að sjóliðsforingjar hafi betra
færi á, enn flestir aðrir landar þeirra að
sjá mannúð og mentun annara landa, og
sé engin furða, þó þeim blöskri, er þeir
líta á hag 'og skipulag ættjarðar sinnar,
ins mikla Rússaveldis. Sjóliðsforingj-
ar hafa því fjölda margir verið teknir
í sumar og haust og settir í fangelsi.
Fyrir skömmu hélt Alexis keisarabróð-
ir, er hingað kom fyrir nokkurum árum,
tölu al-llanga i sjóforingjaskólanum ; fór
hann mörgum og fögrum orðum um
það, hvé fagurt og áríðandi það væri
fyrir liðsforingja að halda vel trúnaðar-
eið sinn við keisarann. peim er biðja
harðstjórninni heilla, þykir og þetta
„tímanna tákn“, að liðsforingjar snúast
í flokk byltingarmanna, ið hættuleg-
asta. pað er og engum vafa bundið,
að fari svona fram, og herinn fari að
gjörast fráhverfur því stjórnarfyrirkomu-
lagi, sem er á Rússlandi, þá mun eigi langt
þess að biða, að byltingarmenn hafi land
alt á valdi sínu, og keisarinn verði að
víkja úr sessi sínum á þann hátt, sem
þjóðinni þykir hann hafa til unnið. Vopn
um hersins hefir keisarinn beitt til þess að
kúga alla djörfung og alt þor úrþegn-
um sínum; alt málfrelsi og ritfrelsi hefir
verið hept og tugum þúsunda saman
bafa þegnar keisarans verið reknir eins
°S fénaður til æfilangrar þrælavinnu í
Síberíu eða leiddir til höggstokksins;
°g þeir hinir síðast nefndu gátu talið
hlutskipti sitt gæfu næst úr því sem
komið var. pað er engin furða, þótt
einhverjum detti í hug, að einhverntíma
kynni sá timi að koma, að þessum
vopnum yrði beitt gegn keisara sjálf-
um og stjórn hans. Nú fyrir skömmu
hefir lögregluliðið á Suður-Rússlandi
þótzt komast fyrir ný samtök til þess
að ráða keisarann af lífi; þar um borg-
ir voru og blöð fest upp og keisara og
stjórn hans hótað öllu illu.
Á Frakklandi hafa gengið verk-
manna óeirðir nokkurar, og er enginn
efl á, að allmikill flokkur á Frakklandi
hyggur á byltingarráð. pað þykir og
fullsannað, að byltingarmenn á Frakk-
landi sé í kunningsskap miklum við
byltingarmennina rússnesku, er erlend-
is búa. En aðalstöð þeirra þykir Gen-
efa vera; þar situr og Krapotkin fursti,
göfugmennið rússneska, er flestir ætla
að hafi á hendi forustu rússnesku bylt-
ingarmannanna bæði innanlands og ut-
an. Hann er vitur maður, stillilegur,
manna elskuverðastur í allri viðkynn-
ingu, lærður maður og fróður í nær
því öllum vísindagreinum. Oeirðirnar
á Frakklandi hafa einkum verið í stór-
borgunum París, Lyon og Massilíu; svo
og á ýmsum öðrum stöðum t. d. Mont-
ceau, les Mines ; þar eru námur mikl-
ar og gjörðu námumenn aðsúg að stjór-
um sínum ; fundu þeir það til saka, að
námustjórar sýndu þeim verkamönnum
ýmsa ívilnun, er fylgdu þeim í hátíða-
göngum og helgiförum, en námustjór-
ar ræktu vel tíðir og unnu páfadómin-
um hugástum. Fjöldi manna var tek-
inn höndum um alt Frakkland um þess-
ar mundir ; reynt var til, að hafa sann-
ar sögur af inum handsömuðu um sam-
band og félagsskap allra byltingar-
manna í álfu vori; en lítið sannaðist,
nema það er vér áður sögðum, um
kunningskapinn við Rússa. pó er senni-
legt, að svo muni vera, að byltinga-
menn af öllum stórþjóðum í álfu vorri
fari allir með einum ráðum ; það sem
byltingamenn á Frakklandi finna að
þjóðveldinu sem nú er, er það, að bót-
in sé lítil frá keisaradæminu. „pegar
keisarinn sat að völdum“, segja þeir,
„réðu klerkar og aðalsmenn mestu. í
inu núverandi þjóðveldi eiga klerkar
reyndar litlum virðingum að fagna og
aðalsmanna er að engu getið, en í þeirra
stað ráða auðmenn og embættismenn
(bourgeoaisie) öllu. Hver er þá mun-
urinn fyrir verkamenn og alla alþýðu
manna, sem vinnur baki brotnu frá
morgni til kvelds ? Hvar er jafnrétti
byltingarinnar miklu? Eigum vér meira
jafnrétti nú að fagna en þá er keisar-
inn sat að völdum ? Vér börðumst mót
pjóðverjum og létum ættingja og vini
í styrjöld þeirri, og þjóðveldið lofaði
oss gulli og grænum skógum, þegar er
féndurnir væru úr landi. En þegar ó-
friðnum létti komst alt í sama horfið.
Hvað lengi eigum vér að bíða?“ pví
verður engan vegin neitað, að menn
þessir hafa mikið til síns máls. pjóð-
veldið má ekki standa í stað, heldur
verður alt af meir og meir að nálgast
lýðveldi (social-republik), því slíkt er
krafa aldarinnar. Að verkmenn vinni
baki brotnu frá morgni til kvelds fyr-
ir litla borgun að tiltölu, en eigendur
verksmiðjanna raki saman öllum ágóð-
anum af vinnu þeirra, svo miljónum
króna skiptir á ári, er svo hróplegt
ranglæti og svo blóðug skrípamynd af
jafnréttinu, að það er engin furða, þó
einstökusinnum verði verkmanna-óeirð-
ir ; þeir finna hjá sér styrkinn í fjölda
sínum og vita það vel að alt ráð hinna
fáu auðmanna er á þeirra valdi; því
er engin furða, þó þeir stundum geri
aðsúg að þeim. sem allan auð sinn eiga
að þakka handafla þeirra, fátækling-
anna. Hitt er meiri furða, að þeir
skuli eigi gjöra meira að verkum en
enn er orðið. Uppþot þessi á Frakk-
landi eru þannig einungis blær í lopti
til þess að vekja stjórnina til að gefa
máli verkmanna og fátæklinga gaum
og ráða því til góðra lykta; Frakkland
er auðugt land, sem getur það; ann-
ars má búast við stormi, sem feykir
burtu öllu sem fyrir verður. pað er
öllum kunnugt, að meðan Gambetta
sat að stjórn hafði hann allan hugann
á máli þessu; en honum entist ekki
aldur í ráðgjafasessi til þess að koma
því áleiðis.
’Beyinn’ í Túnis, Muhamed-el-Sadok
er andaður og sonur hans, Ali, tekinn
við stjórn. pað er nú komið upp úr
kafinu, að Frakkar hafi eigi alls fyrir
löngu gert slíkan samning við Túnis,
að landið getur eigi sjálfstætt kallazt
lengur, heldur að eins nýlenda Frakka
og Ali ’bey’ einungis jarl þeirra.
Frakkar hafa tekið að sér alla fjár-
stjórn og hermál öll. Túnis er þrefalt
stærri en Danmörk og landsbúar álika
margir og Danir. Sjá menn, að slíkt
er eigi lítill auki við veldi Frakka.
Með Englendingum og Egyptum fer
allt vel. Her Englendinga er nú að
mestu leyti kominn heim til Englands
aptur, en 11 þúsundir liðsmanna eru
þó skildar eptir til þess að halda í hem-