Þjóðólfur - 12.01.1884, Blaðsíða 1

Uppsögn (skrifl.) bundin við
áramót, ógild nema komi til
útg. fyrir I. október.
^ewr á laugard.morgna.
, erð átg. (50 arka) 4 kr.
er endis 5 kr.), Korgist fyrir
15. júli.
PJÓÐÓLFR

XXXYI. árg.
Reykjavík, laugardaginn 12. jan. 1884
M 1.
Sumir hafa reynt að telja fólki trú um, að aug-
Jjsingaverð f voru hœkkað við ára-
™°tln' Hvað til er í því. skulum vér sýna með
þvi, að n J
i. . Prenta hér upphafið á 2 opinberum au<j-
^uni, er stóðu í „þ>jóð.u árið sem leið í 28.
g 38):
«Hér með birtist bœjarbúum, at
^jarstjórn Reykjavíkr hefir skipað
J°mfrú Ólöfu Sigurðardóttur sem þriðju11
f>essar línur kostuðu þá 3X14=42 au.
•Eftir skýrslu sýslumaimsins 1 Eangár-
yHlasýslu hefir tunnu með steinolíu í rek-
á Nýjabœjarfjöru undir Eyjafjöllum«,
f^ssar 3 linur kostuðu þá 3x12=36311.
Nú mundu inar fyrri 3 linur. lcosta 2x14=28
au- (í stað 42 au,), og inar síðari 2X15=30 au
(' stað 36 au.).
Aðr kostaði linan af stóru corpusletri 14 au.; 7
Þéttsettar slfkar iínur fara í þuinlung, sem kostar 1
•’ en 7X14=98., og er þá verðmunrinn smár,
^annlei.,rinn er sá, að auglýsendum er ódýrra nú
auglýsa hjá oss, af því vér notum smærra letr,
^ vjer fáum minna fyrir auglýsingarnar, en
•~Að eins auglýsingar með flassa-letri og glenn-
gs-setningu verða dýrari. — Auðvitað getum vér
bh ð auglýsingarnar eins ódýrt eins og t. d.
fyr' ' SCm ' ^ örkum um árið selr leséndtim sínum
^ kr, minna mál, en lesendur vorir lá i 25
el-k"'1' Þjóðólfs fyrir 2 kr„ og sem als
) 1 mun hafa meira en hálfa útbreiðslu mót
j ólh. þag liggr i augum uppi, að það, sem i
° ólfi birtist, fær tvöfalda útbreiðslu, og því er
að auglýsa í honum einum, sem í 2 slíkum
bl°ðum_
Vér
getuni þess einu sinni fyrir alt, að vér bjóð-
111 llverju því blaði, sem setr auglýsingar ódýrra
vér, að fœra sönnur á kaupendatölu sína á
U lnœgjandi hátt, og erum vér fúsir til ins sama
Bitstj.
Bókmentir.
Helga-postilla.
ÍM kann að virðast að borið se í bakka-
uilan lsekinn, þegar nú í byrjun þessa nýja
ný húspostilla er boðin oss til kaups
°g lestrs. Vér íslendingar erum fátækari af
0 iu ert guðsorðabókum; vér eigum þær
margar og sumar góðar. það eru víst fá
beimilt bér á landi, sem ekki eiga eina eða
fleiri af mum alkunnu postillum eftir þá
meistara Jon, Arna og Pétr. Hver þeirra
hefir til síns ágætis nokkuð. Pétr mun
Hklega vera mest lesinn,- meistari Jón
hiest lofaðr, en Árna kunna fáir að meta
réttilega. Eigi því ný postilla, nú sem
stendr, að geta rutt sér til rúms og náð
hylli almennings, þarf hún að vera ágætis-
bók og framúrskarandi í sinni röð, svo að
hún sjálf geti skipað sér í öndvegi meðal
inna beztu guðsorðabóka á íslenzka tungu.
Bókin, sem hér liggr fyrir, er sjálfkjörin
til þessa öndvegis.
Menn bafa lengi átt von á þessari post-
illu. þegar Helgi byskup dó, var þess get-
ið í íslenzku blaði1, að til myndi vera eftir
bann árgangr af ræðum, sem bann sjálfr
befði búið undir prentun, en síðan borfið
frá að gefa út. Margir bafa víst saknað
þess, að ekki varð af útgáfunni, þvi aðgallir
vissu og vita enn, hvílíkr afbragðskenni-
maðr Helgi byskup var. þegar hann var
prestr bér í Beykjavík, var bér í nærsveit-
um, og þótt lengra væri farið, sá ekki tal-
inn maðr með mönnum, sem ekki hafði
gert sér ferð til þess að heyra séra Helga,
og fæstir munu hafa látið þar við sitja. það
befir því verið almenn ósk, að orð ins mikla
ræðusnillings og ágæta manns mættu geym-
ast á prenti aðgengileg fyrir alda og óborna.
En ef til vill hefir einmitt bjá áheyrendum
Helga byskups verið samfara þessari löngun
einhver uggr um, að þeim kynni að finnast
minna koma til ins prentaða orðs, en að
heyra það, þegar hann sjálfr fór með það
á stólnum. Orsökin til þessa liggr einmitt
í yfirburðum Helga byskups í þeim grein-
um, þar sem liann hefir staðið framar
flestum, ef ekki öllum ræðumönnum þess-
arar aldar hér á landi. |>að er haít eftir
ágætum mælskumanni, að framburðrinn og
látbragðið væri eitt og alt í mælskulistinni.
Helgi byskup var, sem kunnugt er, svo
snjallr og listafagr í stólnum, að það er
ekki undarlegt, þó að tilheyrendr hans,
sumir hverjir, kynnu að ætla, að in miklu
ábrif, sem hann hafði' á þá, væru eigi síðr
að þakka þessuin yfirburðum, lieldr en
sjálfum orðunum, sem hannj.fluttr
Nú er postillan komin, og nú gefr öll-
um að líta, hvernig hún er. J>eir, sem að
eins bafa heyrt almannaróm um inn fræga
kennimann, geta nú séð, hvort almannaróm-
rinn hefir farið með ósannindi í þessu efni;
og þeir, sem áttu því láni að fagna að heyra
1) Baldr, I. árg. bls. 25 2f> Ritst'.
Helga byskup flytja ræður sínar, geta nú
séð hvort það var framburðrinn og látbragð-
ið eitt saman, sem gagntók þá svo mjög,
þegar þeir komu í kyrkju hjá honum.
Lesi þeir nú postilluna—og nafn Helga
byskups er nóg trygging fyrir því, að bún
verðr lesin um land alt-—og bæði kunnugir
og ókunnugir munu sjá, að inn frægi kenni-
maðr befir ekki venð lofaðr um skör fram,
og að ið framborna—til þess að víkja við
orðum æfisögunnar, er postillunni fylgir—
befir fyllilega samsvarað framburðinum.
Lesi allir þessa postillu, sem unna góðu
guðsorði, jafnt ungir sem gamlir. karlar sem
konur ! það, sem einkum gjörir þessa bók
svo ljúfa til lestrs, er það, að hún ber með
sér, að höfundrinn befir sjálfr lifað svo djúpu
hugarlífi, þar sem saman hafa farið miklar
gáfur við grundaða menntun og vilja-þrek
til þess að hugsa. Haun talar þess vegna
ekki um annað en það, semjhann sjálfr bef-
ir reynt og fundið í hugarlífi sínu, eða þá
inu daglega lífi. Einmitt við þetta verðr
tilbreytnin svo mikil í ræðum hans, samfara
því, að það er þó sama persónan, sami and-
inn, sem stöðugt talar; en hann er svo ríkr,
að hann gefr mikið og margvíslegt, og svo
kemr listin og liprðin til, sem lætr þessar
djúpu hugsanir koma fram svo ljóslega og
léttilega, að hvert barnið skilr þær. Helgi
byskup hlýtr að hafa verið sjálfr frumhöf-
undr að ræðum sínum ; þær bera það með
sér. það kemr og vel heim við það, að Helgi
byskup bafði það til, að gjöra heldr lítið úr
prédikunum þeirra mauna, sem á hans tím-
um voru taldir beztir ræðusmiðir á Norðr-
löndum.
það er stöðugt, hvar sem leitað er í bók-
inni, inn trúaði og einlægi þjónn kristninnar
og kyrkjunnar og inn ástúðlegi og frjáls-
lyndi mannvinr, sem hvetr ábeyrendr
sína til sannrar trúar, um leið og hann
brýnir fyrir þeim. »að láta trúna ekki
kveykja ágreining«, heldr örva kærleikauu,
því að »sönn trú er aldrei þar fyrir,
sem hún kveykir óvild og hatr«. Haun velr
sór jafnt að umtalsefni itia dýpstu trúar-
speki (það má til dæmis benda á ræðu hans
á Hvítasunnndag, þar sem hann sýnir fram
á, að kristindómrinn sé mannkynsins móður-
mál) og inar einföldu áminningar. Nýja-
testamentisins um að hver og einn skuli