Þjóðólfur - 16.02.1884, Side 2

22
hefir, sem kallað er, eytt (svo vér segj-
um ekki annað) „úr sjálfs síns hendi“
stórfé, sem honum hefir verið trúað
fyrir og sem hann hafði enga heimild
til að verja eyri af, heldr átti að halda
til skila fyrir annara reikning.
f>eir, sem glæpzt hafa á að láta
hann fá fé eða veð i þessari ferð, ættu
pegar að snúa sér til yfirvaldsins og
láta taka pað af honum áðr en hann
fær eytt því eða flúið úr landi með það,
því að hann mun ekki geta sýnt né
sannað, að hann hafi minstu útsjón á
að geta endrgreitt einn skilding af því,
og má því þetta fé heita svikið út, og
þvl hlýtr að mega fá aðstoð yfirvalclanna-
til að ná því þegar aftr, og bjarga
pannig pví, er bjargað verðr.
Ekki mun síðar vænna!
Hér verðr loks að taka í taumana,
því að nú sýðr upp úr pottinum.
Hingað og ekki lengra!
Pólitískt svefnþorn.
Hjá öllum ófrjálsum þjóðum á öllum lönd-
um hefir það jafnan komið í ljós, að ekkert
er stjórninni og hrákasleikjúm hennar og
þrællyndum aftrhaldsmönnum yfir höfuð
eins illa við, eins og að þjóðin sé vakin
til meðvitundar um stjórnleg réttindi sín.
það er því eitt ið helzta aðal-mark og mið
allra leigusveina og vikadrengja aftrhals-
manna, að reyna að leiða athygli þjóðar
sinnar burt frá stjórnarháttum hennar og
frelsis.málum og reyna að birla henni inn,
að alt annað sé nauðsynlegra.
Vér íslendingar þekkjum hljóðið í henni
trumbunni þeirri arna ! Var það ekkiþað,
sem sífelt var prédikað oss af konungkjörn-
um mönnum og há-embættlingum meðan
stóð á stjórnarbaráttu vorri? Var það ekki
altaf viðkvæðið hjá andvígismönnum Jóns
Sigurðssonar, að þjóðinni væri meiri þörf á
að hugsa um atvinnuvegi sína (um munn og
maga), heldr en um stjórnfrelsi, því að hún
væri því ekki vaxin og ynni ekkert við
það.
Hvenær sem talað er um helgustu rétt-
indi þjóðarinnar, þá rís þetta moldvörpu-
kyn upp og talar um .stórpólitík og stóryrða-
froðu. Stjórnfrelsi, þjóðréttindi ! það verðr
. ekki látið í askana. Og fyrir þá menn,
sem trúa því, að »allar inar dýrustu og feg-
urstu hugsjónir andans, réttlæti, skynsemi,
gæska« hafi »ekkert algildi í náttúrunnari
heimi« og sé ekki nema »þoka og reykr«,
fyrir þvílík dýr er það eðlilegt að taka eina
hákarlslykkju og feinn pott af brennivíni
fram yfir alla eftirleit eftir frelsi og réttlæti,
hvort heldr ættjörðin eða einstaklingrinn á
í hlut.
þeir snúa sér kænlega að því dýrslegasta
og skammsýnasta meðal fáfróðrar alþýðu,
til umhyggjunnar fyrir daglegu brauði, rétt
eins og vér, sem viljum vekja þjóðina til
baráttu fyrir sjálfsforræði sínu og þjóð-
réttindum, ætlumst til, að alþýða skuli
hætta að hugsa um atvinnuvegi sína
og daglegt brauð. Eétt eins og það gæti
ekki verið samfara hvorttveggja! Eins
og menn vissu ekki, að baráttan fyrir
sjálfsforræði og réttindum hefr andann á
hærra stig, drepr niðr eigingirni og sér-
drægni, en vekr ið göfuglyndasta og bezta
í brjóstum manna. Og.eins og menn vissu
ekki, aðsllkt gjörir menn þrekmeiri og fram-
sýnni einnig 1 baráttunni fyrir daglegu
brauði, í stundun atvinnuveganna. Eða
skilja þessir afneitendr allra hugsjóna ekki
það, að sá sé öruggari og þrekmeiri eínnig
í ástundun tímanlegra hagsmuna, sem skoð-
ar þessa hagsmuni sem meðal til að ná
æðra tilgangi, heldr en sá, sem ekkert þekk-
ir æðra mark og mið í lífinu, en að tína
eitthvað ívömbina?
Yafalaust má finna einhverjar þær smá-
,sálir meðal fáfróðustu fáráða þjóðar vorrar,
er fallast á kenningar þessara leigðu stjórn-
arskjalara, af því að þær hefja sig ekki
upp yfir munn og maga. En fáir, sárfáir
munu þeir verða, og dagfækkandi munu
þeir fara.
Allr inn mikli þorri þjóðarinnar mun kann-
ast við þessar gömlu tilraunir, er jafnan
ganga aftr, er vekja skal þjóðina til stjórn-
arbaráttu — þessar tilraunir til að stinga
þjóðinni pólitískt svefnþorn.
Frá útlöndum.
Ch. W. Siemens inn nafnkunni þýzki
vísindamaðr (efnafræðingr og verkfræð-
ingr) í Lundúnum andaðist 20. nóv. f.
á. 63 ára.
Spánn.—27. nóvbr. kom út konungs-
bréf, er birti það.að allir korpóralar (und-
irformenn) úr hernum, er þátt hefðutekið
í uppreistinni 1 Badajos i haust, og nú fóru
landflótta, skyldu náðaðir -og þeim sakir
upp gefnar, ef þeir gæfu sig fram við
ina spánsku konsúla erlendis. Einnig
skyldu þeir- fá að halda stöðu sinni.
Noregr.— Enn var eigi dómr fallinn
í ríkisréttarmálunum móti ráðgjöfunum.
Réttarkröfur sækjanda í málinu móti
Selmer (inu eina, sem sækjandi hafði
lokið sókninni í) voru þær: að hann
yrði dæmdr frá embætti, og lýstr ó-
verðugr til að hafa á hendi nokkurt
embcetti eða opinbera sýslun íríkisins pjón-
ustu, og svo dæmdr til að greiða máls-
kostnað.
Verjandi þeirra ráðgjafanna gjörði
alt, sem í hans valdi stóð, til að draga
málið álanginn. Var það ætlun manna,
að tilgangr hans væri að draga það
svo, að dómr yrði eigi fallinn, þá er
stórþingið yrði sett í febrúar. En þá
kvað von á konungi til Kristjaníu, til
að setja þingið sjálfr. — Eins og menn
muna, gátum vér þess á sinni tíð, að
stórþingið bauð konungi sættaboð (að
ákœran skyldi niðrfalla, ef ráðaneytið
færi frá o. s. frv.), áðr en málssóknin
byrjaði, en hann vildi þá ekki þiggja.
Er mælt að hann muni nú feginn vilja
að sömu kostum ganga, sem hann hafn-
aði þá, ef þingið vill enn þeim sáttum
taka; en mörgum þykir líklegt, að
þingið verði nú harðara í kröfum. J>á
gengr og það kvis í sænskum blöðum
(og eins í norskum og dönskum), að
sjái konungr eigi aðra útvegi til sátta,
þá muni hann hafa í huga að bjóðast
til að segja af sér konungdómi í Nor-
egi, móti því að Norðmenn taki son
hans krónprinzinn til konungs, og skyldi
prinzinn þá sitja í Noregi, þar til hann
kemr einnig til ríkis i Sviþjóð. Mun
konungr þykjast persónulega svo
framarla gengið hafa í stjórnarbarátt-
unni við Norðmenn, að honum þykir
nú minkun að láta sjdlfr undan þeirra
kröfum; um krónprinzinn sé öðru máli
að gegna, þvi að hann hafi ekki tekið
þátt i þessari baráttu og geti þvíverið
þektr fyrir að láta undan. Ætla menn
og að konungr þykist nú sjá sitt ó-
vænna, og það fyrir sjá, að konung-
dómi sínum og sinnar ættar sé fyrir
gjört um aldr og æfi í Noregi, ef hann
getr nú engum sættum á komið við
Norðmenn, en lætr baráttuna skriða til
skarar.
Danmörk.—Maðr er nefndr Riemen-
schneider, ungr að aldri, og hafði í
æsku numið tréskurðarlist, en hóf
.bókaverzlun 1880. Virtist svo, sem
honum farnaðist allvel, og tók brátt að
færa út kvíarnar og hafa, meira um sig,
gefa út bækr á sitt forlag og siðastnú
keypt útgáfurétt að myndablaðinu „Vor
Tid“, og var að setja á laggir annað
stórkostlegt blaðfyrirtæki í samfjelagi
við þann prentara, er Benedict Salo-
mon hét. Hafði hann reist sér hurðar-
ás um öxl í gróðafyrirtækjum sínum,
og var komin í stórkostlega, botnlausá
skuldasúpu. Tóku þeir félagar þá það
óyndisúrræði, að búa til falska banko-
seðla. Skar Riemenschneider á nótt-
unni trétöflurnar til að prenta þá, og
hafði verið að því alllengi; pappir fengu
þeir hæfilegan frá Hamborg, og svo
fengu þeir prentþröng (pressu) við sitt
hæfi. Prentuðu þeir svo seðlana í