Þjóðólfur - 17.05.1884, Blaðsíða 1

K.emr út á laugard.morgna.
Verð árg. (50 arka) 4
(erlendis 5 kr.). Borgist fynr
15. júlí.
FJÓÐÓLFR.
Uppsögn (skrifl.) bundin við
áramót, ógild nema komi til
útg. fyrir i. október.
Ilcykjavík, laugardaginn 17. maí 1884.
M 11)
XXXVI. árg.
jarðfasti steinninn.
--))((-
Ei pó að vindur s'vo aflrammur neinn
Ogni þer né bœri þigt jarðfasti steiún.—
Hundrað þó að leggist hendur þig á,
Hvcrgi sem bœrt eða 'unnið þig fá,
Veikur þú ert eins og aðrir.
Smáir þótt sýnist, þó sigrað þig fá
Sólgeislum iljaðir daggdropar smá ;
Til er ei ógurlegt aflið þitt meir,
A þÍQ cf ráðast smcelingjar þeir ;
Gegnum þig allan þeir grafa.
En ef í. holunum frosið þeir fá
Frostköldum á vetri,—hvað verður þá ?
pó að ei vindurinn vinni þig neinn,
Vébundni, ógnharði, jarðfasti steinn !
Samt þá í sundur þú springnr.
Staðfasta hjarta, og þannig fer þér,
pú sem að máttinn og hugrekkið ber ;
Ofund og hatrinu hœðist þú að ;
pótt hamist þér mótlœtis stormarnir að,
pú stendur sem jarðfastur steinninn.
En ef að falla’ á þig ásthelguð tár
AJ clskanda hvörmum, þau veita þér sár;
Astvermdir tárdropar unnið þig fá.
En ef þeir frjósa,—hvað verður þá ?
pú springur þá, harmþrungið hjarta !
Scem. Eyúlfsson.
„Listin sú aðgrœða“.
Eftir P. T. Barnum.
Hér á landi þekkja fáir Barnum; en
annarstaðar um heim er nafn hans alþekt;
liann er frægr maðr á sinn hátt. Hann
heitir Phineas Taylor Barnum og er fæddr
1810 t Bethel i Connecticut í Norðr- Ame-
ríku. Hann er auðmaðr mikill, en byrjaði
í fátækt og hefir grætt fé sitt mest á sýn-
ingum, hefir keypt fágætustu dýr (og jafn-
vel menn) í heimi, og farið með þau borg
úr borg, til að sýna þau fyrir fé. Hann
feisti í New Jork sýningarhús mikið, sem
viðfrægt er orðið. Einna mest mun liann
hafa grætt í einu á því, er hann leigði ina
frægu sænsku söngkonu Jenny Lind, til að
koma til Ameríku og syngja þar. Hann
galt henni of fjár dag hvern, en seldi aftr
aðgöngumiðana, og varð ríkr á. þó voru
Ameríkumenn þá ekki kunnir að því að
vera sérlegir listelskendr, en hitt vissihann,
að þeir voru nógu auðugir til að borga afar-
verði hverja þá skemtun, sem hægt var að
koma í »móðinn«. Löngu áðr en Jenny
Lind kom yfir til Ameríku voru öll blöð
full a£ löngum lofsöngum um hennar
fagra söng og miklu frægð. Barnum borg-
aði blaðamönnunum greinarnar. þegarhún
stó fyrst fœti á land, tóku þúsundir manna
fagnandi við henni í lendingunni, höfðu róist
henni heiðrs-port og drógu sjálfir vagn
hennar heim að hótelinu, sem hún ætlaði
að búa á. Allar þessar þúsundir manna
voru dag-leigusveinar Barnums. Aðr en
hann fór að fá eyrisvirði inn fyrir söng
hennar, hafði hann þegar kostað hundruð-
um þúsunda króna til, að gjöra nafn henn-
frægt og kunnugt í Ameríku. Svo þegar
hún fór að syngja, urðu auðmennirnir að
gefa svo hundruðum króna skipti fyrir
einn aðgöngumiða til að heyra hana eitt
kvöld. |>etta og þvílíkt tákna Ameríku-
meun með orði, sem hverjum manni, sem
þekkir það, dettr ávalt í hug, er hann hóyrir
Barnums nafn. Orðið heitir »humbug«
(húmmbúgg), og hefir breiðzt frá Ameríku
yfir England út um allan inn menntaða
heim. Barnum er bindinfiis-postuli mikill,
og hefir haldið marga fyrirlestra um það efni.
Nú sem stendr er hann borgmeistari (mayor)
í Bridgeport í Connecticut. — Barnum hefir
ritað æfisögu sína, og er titill hennar: » Hum-
bugs op the woeld. An autobiography.
By P. T. Barnum« (o: Veraldar-húmbúgg.
Æfisaga P. T. Barnums eftir sjálfan hann).
Hann hefir haldið fjölsótta fyrirlestra um
»Listina að græða«. jpessa fyrirlestra hefir
hann nú gefið út. Bókinni fylgir litmynd
höfundarins, og kostar alt saman ekki nema
50 cent (ca 1 kr. 87 au.). Og Barnum ætti
að vita, hvað hann syngr, þegar hann ræðir
um þá list, að græða, því að hann byrjaði
lífsferil sinn sem bláfátækr einstæðings-
drengr, en metr nú eigur sínar um 150
millíónir króna (40 mill. doll.), svo að hann
vóit, hvað sem öðru líðr, af reynslunni,
hvernig maðr getr orðið auðugr
Svo er það þá líka aðgætandi, að Barnum
hefir verið fleira en sýningaspekúlant, hann
hefir langa tíð verið borgmeistari, þingmaðr,
bankastjóri, blaðútgefandi, sjúkrahúss-stjóri
og ótal margt fleira, sem hér yrði of langt
að telja, svo að hann hefir, sem menn segja,
skoðað sig töluvert um í heiminum. Slíkir
menn eru jafnan líklegir til, að nokkuð xnegi
af þeim læra til nytsemdar daglegu lífi, tals-
vert meira en af sprenglærðum stofuspek-
ingum. það er því eðlilegt, að margr setj-
ist forvitinn að lestri við bók Barnums, sem
hann annars kallar »Listina þá að græða.
Bendingar og ráð til að afla sér fjár«.
Satt að segja flytr bókin oss þó ekkert
nýtt, engin ný sannindi, þau er enginn hafi
fyrr haft hugboð um; hún kennir enga töfra-
lækning við fjárskorti. Alt það, sem Barn-
um kennir mönnum, það vita fiestir upp á
sína tíu fingr áðr. — Af þessu má, ef til vill,
draga tvent: jpað fyrst, að ekki sé nema
ein ærleg þjóðbraut til auðlégðar (af óráð-
vandlegum hliðvegum er nóg), sú eina, sem
allir þekkja, þótt ekki fari hana allir. í
annan stað má og, ef til vill, álykta, að
nokkuð sé til hæft í inu fornkveðna, að
aldrei sé góð vísa of oft kveðin.
Barnum byrjar.á að segja oss, að það só
reyndar miklu auðveldara að græða fé, en
gæta fengins fjár. Allr leyndardómrinn er
í því fólginn, að eyða jafnan lítið eitt minnu
en maðr aflar, En að spara á ekki saman
nema nafnið; alt er undir því kornið að
spara réttilega. Maðr á aldrei að vera
smámunasamr, og allra-sízt má maðr fara
að eins og Englendingrinn, sem keypti
eina salta síld til miðdagsverðar handa sér
og hyski sínu, og leigði sér svo vagn til að
keyrameð hana heim. Nei, hitt er réttara,
að hafa einfalt matarhœfi, en þó sómasam-
legt; að reyna að láta fötin sín endast sem
lengst. Einnig í þvi efni lærist mönnum
mikið við vanann. Mjög þarft er að bók-
færa öll útgjöld sín á degi hverjum, og deila
þeim svo að kveldi, eða- í hver viku-lok, í
tvo dálka : »þörf gjöld«^— »óþörf gjöld«. »þá
munu menn oftast kotíiast að raun um, að
þeir hafa sparað of mikið til þörtu gjaldanna,
en verið of rífir á óþarfann«. Menn geta lif-
að góðu lifl miklu ódýrra, heldr en flest efn-
að fólk hefir hugmynd um,' en um fram alt
á maðr aldrei að hirða um, hvað annað fólk
hefir eða segir. Hver maðr á að sníða sinn
stakk eftir sínum vexti, og því haga útgjöld-
um sínum eftir sínum tekjum, en ekki ná-
ungans, og kæra sig svo kollóttan um aðra.
Og svo er ein gullin regla : taktu aldrei fé
til láns, nema til þess fyrirtækis, sem alveg