Þjóðólfur - 06.12.1884, Page 3

187
að vera til fyrir þjóðina, en þjóðin ekki
fyrir stjórnina.
Palgrave1 tilfærir hnyttilega um þetta
málsháttinn : nan two men ride one horse,
one must sit next the head« þ. e. ef tveir
menn tvfmenna á einum hesti, þá verðr
annar að sitja framar, en hinn að baki; og
leggr hann það svo út, að þingið og kon-
ungsvaldið tvímenni á stjórnarskránni; og
verðr þá, segir hann, hjá oss Englum þingið
að hafa taumhaldið og reiða konungsvaldið
(stjórnina) fyrir aftan sig.—Herra etazráð
0. St. virðist vilja fylga hinni reglunni á
Islandi, að láta ráðgjafann með sínum stjórn-
ardeildarforseta (etazráðinu sjálfu) hafa
taumhaldið og reiða löggjafarþing íslands
fyrir aftan sig—gott ef ekki í þverpoka !
Loks ályktar hr. O. St. svo, að af því
að frumvarp getr ekki orðið að lögum nema
með samþykki konungs, þá sé til einkis að
halda frumvarpi til streitu gegn tillögum eða
vilja stjórnarinnar.—þctta ér ekki rétt á-
lyktun. Fyrst gæti nú streita þings valdið
því, að konungr tæki sér annan ráðgjafa,
er fús væri á að leggja það til, að konungr
staðfesti frumvarpið. Og svo er hitt, að
streitan getr valdið því, að ráðgjafinn með
tímanum breyti skoðun og láti undan. Og
til þess eru mörg dæmi—sjálf stjórnarskrá
vor er eitt. Og í þriðja lagi—þá mætir
»stjórnin« als ekki á þingi hjá oss. Um-
boðsmaðr hennar (landshöfðingi) veit ann-
aðhvort einatt ekki, hver vilji stjórnarinn-
ar er, eða þá að stjórninni er ekki ávalt al-
vara með ögranir sínar um staðfestingar-
synjun, og stundum þegir hann um, hver
vilji stjórnarinnar sé. Hr. O. St. þekkir
það eins vel og vér, að stjórnin hefir synj-
að staðfestingar lögum og ályktunum al-
þingis, sem umboðsmaðr hennar á þingi
hafði ekki mælt á móti í hennar nafni.—Og
þá mun hann kannast við hitt eigi síðr, að
stjórnin hefir staðfest lög frá alþingi, sem
umboðsmaðr hennar hafði »gefið nægilega í
skyn« að stjórnin gæti ekki gengið að.—
Hvað er svo að henda reiður á slíku ?
Hér vantar alla þá samvinnu milli alþing-
is og sjálfs ráðgjafans, sem er
fyrsta skilyrði fyrir öllu hugsanlegu sam-
komulagi á þingi milli þings og stjórnar.
Nú hyggjumst vór hafa skoðað þessa á-
stæðu hr. O. St. ofan í kjölinn og sýnt,
hver heil brú í henni er.
þá er bezt að heyra eitthvað meira af því,
sem hr. etazráðið segir, svo sem þetta:
í
R. F. D. Palgrave: ITouse of Commons.
•ondon 1869 (og 1878), bls. 29. (í útg. 1869
J'iöa útg. etgum vér eigi, og ev þvi vitnað til bls.
* eldri útg.). Ritstj.
„Alþingi hefir þar á móti aðra aðferð ; það
heldr sínu stryki, einkum í inum eiginlegu á-
hugamálum, sem kölluð eru, hvað sem stjómin
svo segir, og fylgir þannig trúlega sinni nafn-
frægu reglu: aldrei aö víkja“.
Að »halda sínu stryki« þýðir hér bersýni-
lega ekkert annað, en að halda fast við það,
sem þingið er sannfært um að só rétt og
heillavænlegt — að fylgja fram sannfæringu
sinni. Og ekki getum vér dulizt þess, að
ærið einmana vonum vér að etazráðið verði
méð að leggja þinginu það til lýta. Oss
furðar satt að segja á að heyra slík orð úr
þessum stað.
»Aldrei að víkja!«---------
Yér viljum ekki á neinn hátt styggja hr.
etazráðið nó gjöra lítið úr stjómvizku
hans, föðurlandsást né öðrum mannkostum,
en—vér vonum að hr. etazr. virði oss til
vorkunnar að vér segjum það—: þótt allir
íslands Stephensenar í fortíð og nútíð væru
lagðir saman og summan margfölduð með
sjálfri sér og pródúktið svo hafið upp í
Stephensen-ta veldi, þá finnst oss samt, sem
það mundi ekki sitja á allri þeirri Stephen-
sensku, að gjöra gys að lífsreglu gamla Jóns
Sigurðssonar. þótt hann sé dauðr, lifir
starf hans—árangr þessarar lífsreglu.
Lífsregla sú, sern hr. 0. St. leggr alþingi,
hljóðar hins vegar:
Æ t í ð að v'ikja------fyrir stjórninni!
Hefði þjóðfundrinn fylgt þessari reglu
1851 og þegið þakksamlega þá frumvarps-
háðung, er íslandi var boðin, til stjórnar-
skrár,—hefði alþingi frá stofnunardegi sín-
um til þessa dags hlýtt þessari reglu og al-
drei int framar í þann veg aftr, er stjórnin
einhverju sinni neitaði um, en látið öll þjóð-
arinnar helgustu nauðsynja- og áhuga-mál
»niðr falla«—hvar værum vér þá staddir?—
þjóð vor lægi þá í þeim réttleysisins, hörm-
unganna, kúgunarinnar og niðrlægingarinn-
ar moðbás, sem vér erum viss um, að eng-
inn íslands sonr vill óska fóstrjörð sinni í.
(Níðrl. næst)
Myndasýningarnar.
—))«— ^
það er eins og ritstjóra Suðra
sé eitthvað illa við myndasýningar
okkar. þár sem hann segir i 32. blaði
Suðra, að bæjarfógetinn hafi sektað
okkr 20 krónum sökum þess að við
ekki höfum sókt um leyfi að halda
slíkar skemtanir—þá er þetta als ekki
satt, heldr gáfum við fríviljuglega 20
kr. eftir uppástungu bæjarfógetans fyr-
ir leyfi að mega halda þessum sýn-
ingum áfram.—
í trausti til þessa leyfis munum við
sýna myndir okkar nœsta sunnud. kvöld
kl. 8 hinn 7. þ. m.
Hvað ritstjórann sjálfan snertir, færi
betr á því, að hann sletti sér ekki
fram í það, sem honum kemr ekkert
við.
Reykjavfk 5. des. 1884.
porlákr Ó. Johnson.
Sigfús Eymundsson.
Reykjavík 6. des. 1884.
— Sunnudagaveitingar. Landsh. hefir
í bréfi 12. f. m. til amtm. n. og a. skorið
svo úr, að samkv. o. br. 26. sept. 1860 (sbr.
tilsk. 28. marz 1855) sé »gestgjöfum ogöðr-
um veitingamönnum óleyfilegt að veita
mönnum áfenga drykki eða leyfa mönnum
spil í húsum sínum á hvaða tíma dags sem
er á sunnu- og helgi-dögum«.
— Yarðhaldsklefi á skipaskaga (á Akr-
anesi) hefir verið bygðr með 250 kr. til-
kostnaði úr jafnaðarsjóði s. a. og 50 kr.
úr sveitarsjóði Akran.hrepps. Hefir sýslu-
maðr Borgfirðinga samið reglugjörð um
notkun klefans og lögregluvald það, er
hreppstjóra er falið í þessu skyni. Undir
umsjá hreppstj. stendr klefinn, og má í
hann setja menn, sem brjóta móti góðri
reglu með drykkjuslarki, hávaða eða á
annan hátt.—Reglugjörðin er staðfest af
landsh. 15. f. m.—Samkv. 2. gr. má setja
mann í varðhald þegar hann »er drukkinn
og hefir hávaða á almannafæri,svosem með
hrópi, köllum eða á annan hátt«.—ó, öf-
undsverða Akranes! — í Reykjavik þarf
talsvert meira til að vera settr inn.
— AlÞingismanns-kosning. Landsh.
hefir með augl. 24. f. m. fyrirskipað, að í
Austr-Skaftafellssýslu skuli kosning á alþm.
(í stað Stefáns sál. Eiríkssonar) fram fara fyr-
ir 1. júní 1885.
— Ný lyfjabúð. 17. okt. hefirkgr. leyft
lyfsala E. Möller í Stykkishólmi að setja
hjáleigu-apótek á ísafirði; (verða þá als 5
lyfjabúðir hér á landi).
— Hr. þoRVALDR Thoroddsen er kos-
inn bréflegr félagi ins kgl. landfræðafélags
í Khöfn.
— Cragiforth skip Slimons strandaði á
leið til Skotlands þar undir landi með 3200
fjár. Menn komust af. Skipið verðr eigi
við gjört.-—Aftr kvað vera verið að gjöra við
»Camoéns«, sem strandaði í vor.
Vcrzlunarfréttir frá Khöfn. [fsaf.] 8. nóv.
Vll sem fyr í litlu gengi. Hér er nú ■síðast
borgað fyrir hvíta vorull sunnlenzka 56l/4 e.—