Þjóðólfur

Dagsetning
  • fyrri mánuðurágúst 1886næsti mánuður
    SuÞrMiFiLa
    1234567
    891011121314
    15161718192021
    22232425262728
    2930311234
    567891011

Þjóðólfur - 27.08.1886, Blaðsíða 1

Þjóðólfur - 27.08.1886, Blaðsíða 1
Kemur út á föstudags- morgna. Verö árg. 4 kr. (erlendis 5 kr.). Borgist fyrir lö.júlí. ÞJÓÐÓLFUR. Uppsögn (skrifleg) öund- in við áramót, ógild nema komi til útgef. fyrir 1. október. XXXVIII. árg. Reykjavík, f?>studagiiin 27. ágúst 1886. Xr. 39. Um lagaþekking og laganám eptir Pill Briem cand. juris. —:o:— Það er víst flestum ljóst, hversu lagaþekking er nauðsynleg. Það eru víst fáir eða enginn, sem eigi hefur fundið til þess mörgum sinnum á æfi sinni, hversu mikilsvarðandi væri fyrir hann, að vita ljóslega, hvernig lögin skipa fyrir um rjettindi hans og skyldur. Lagaþekking er nauðsynleg fyrir einstaka menn, fyrir dómara og öll yfirvöld, og fyrir þá, sem lögin setja. Meðan þjóðirnar eru á lágu stigi og viðskipti manna á meðal tilbreyt- ingalítil, þurfa þær að eins óbrotin og umfangslítil lög, en eptir því sem þjóðimar komast á hærra stig, við- skipti manna á meðal aukast og lífið verður margbreyttara, þurfa lögin að breytast; ný viðskipti og ný störf heimta ný lög; þegar sjómaðurinn hættir að róa einn á báti og fer að taka háseta á bátinn sinn, þarf hann að fá lög um samband sitt við háset- ana; i fyrstunni nægir honum að semja við hvern einstakan háseta, síðan koma upp venjur um samband þeirra, en til lengdar reynast bæði samningar) og venjur ófullkomnar og þá verður að fá lög um samskipti þeirra, og eptir því sem samskiptin verða marg- brotnari, verða lögin að vera víðtæk- ari; þegar sjómaðurinn fer að halda úti þilskipum, þá þurfa nýjar reglur og ný lög og ef hann sendir skip sín til útlanda til að selja vörur sínar, ef hann fer að leigja skip sín til vöru- flutninga, þá þarf enn að setja ný lög um þessi nýju viðskipti og sam- bönd við aðra menn. Meðan sjómað- urinnreri einn á báti, var hann sjálf- um sjer nógur, en eptir því sem við- skiptin fóru vaxandi, varð hann meir upp á aðra kominn. Sumir þurftu að takast á hendur að setja lögin, aðrir þurftu að dæma um viðskipti hans við aðra og enn aðrir þurftu að uppfræða hann um lögin og leiðbeina honum til að búa Svo um hnútana, að hann þyrfti sem minnst að leggja mál sín undir dómstólana og vera í sifelldum málaferlum. Það gildir um þetta eins og svo margt annað, margbreytni lífsins krefur skipting starfanna manna á meðal. Þegar lögin fara að verða margbrotin, þá geta allir eigi, og hafa eigi tíma til að verða svo fróðir í þeim sem þarf hj álparlaust. Fyrir því þurfa aðrir að taka lögin sjerstaklega fyrir og rannsaka þau, en síðan leið- beina hinum og aðstoða þá bæði í ræðu og riti, bæði munnlega og skriflega. A Islandi er margt, som bendir á, að lífið sje að verða margbrotnara og viðskipti manna á meðal -að verða fjölbreyttari; en enn sem komið er, eru viðskiptin þar langt um einfaldari og ó- brotnari en í öðrum löndum. Það er ólíkt, hversu miklu margbreyttari störf koma fyrir málsfærslumann i Kaupmannahöfn eða málsfærslumann í Keykjavík. Þar sem málaflutnings- maður i Keykjavík hefur 4—5 mái, hef- ur málfærslumaður hjer ef til vill 40— 50 mál. Hjá málfærslumanni, þeim, sem jeg var hjá hjer í Höfn í fyrra vet- ur, þurfti optlega að mæta fyrirrjetti í 20—30 málum á dag, og var það þó ungur málfærslumaður. Samt sem áð- ur, var málfærsla ekki aðalstarf hans; hann vildi helzt vera laus við mála- ferli og tók sjaldan að sjer að flytja mál fyrír aðra en þá, sem fálu hon- um á hendur önnur störf. En þessi önnur störf voru einkum í því fólgin að búa til samninga fyrir menn, hjálpa þeim og leiðbeina þeim til að gjöra allt svo vel úr garði, að eigi þyrfti að fara í mál útaf þvi, hversu ; viðskiptin væru ónákvæmt og óljós- lega ákveðin og umsamin. Aðalstarf hans var að fyrirbyggja málaferli, að byrgja brunninn, en eigi að draga barnið upp úr honum. Danir gjöramjög mikið fyrir lagaþekkingu hjá sjer, enda er lagaþekking hjá þeim á háu stigi. Jeg skal nú eigi minnast á lagafræðsluna við háskólann í Kaup- mannahöfn, þar sem jafnaðarlega hafa verið og eru ágætir lögfræðiskennar- ar og framúrskarandi lögfræðingar, og þar sem námsmenn stunda lög í 5—6 ár. En það er einnig ýmislegt annað, sem stuðlar til að efla laga- þekkinguna. Þar á meðal má nefna þann heiður, sem veitist fyxir að semja doktorsritgjörð, heiðurspening í gulli og verðlaun í peningum fyrir að semja ritgjörð um eitthvert tiltekið lagaefni, sjóði, sem lögfræðingar fá styrk af, ferðastyrk, sem lögfræðingar geta fengið o. s. frv. Lagakennslan við háskólann hefur auðvitað verið þýðingarmest til að efla lagaþekking- una, en hitt hefur einnig verið mik- ilsvarðandi, því að með því hafa ungir • lögfræðingar fengið hjálp og hvöt til þess að halda laganámi sinu áfram, og opt hafa einmitt þessir menn orðið góðir vísindamenn og ritað lögfræðis- bækur. I Islandi eru víst allir á eitt sáttir um það, að lagaþekking er mjög nauð- synleg og að það væri mikilsvert að efla lagaþekkinguna, en það er undar- legt, hversu menn eru ósáttir um, hvernig eigi að efla lagaþekking með- al manna. Einn hrópar, a§ hann vilji hafalög- fræðisbækur, en berst aptur eptir mætti móti lagaskóla á Islandi, annar held- ur fram lagakennslu en berst einnig móti lagaskóla, þriðji heldur með laga-s j skóla, en segir, að styrkur til laganáms

x

Þjóðólfur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðólfur
https://timarit.is/publication/72

Tengja á þetta tölublað: 39. tölublað (27.08.1886)
https://timarit.is/issue/136601

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.

39. tölublað (27.08.1886)

Aðgerðir: