Þjóðólfur - 20.05.1887, Blaðsíða 1

Kemur út á, föstudags-
morgna. VerÖ árg. (60
arka) 4 kr.(erlendis5 kr.).
Borgist fyrir 15. júlí.
ÞJÓÐÓLFUR.
Uppsögn (skrifleg) bund-
in viö áramót, ógild nema
komi til útgefanda fyr-
ir 1 október.
XXXIX. árg.
Reykjayík, íostudaginn 20. maí 1887.
Xr. 21.
Strandferðir
dönsku gufuskipanna.
—:0:—
Mikið var talað um nytsemi strand-
, ferðanna áður en þær komust á, og
miklar vonir gerðu menn sjer um gagn-
ið af þeim, enda geta þær gert svo
mikið gagn, að ómögulegt er að meta
það, ef þeim er haganlega fyrirkomið
og menn geta reitt sig á þær; en það
er öðru nær en svo sje; því að skipin
koma ekki við á öllum þeim stöð-
um, sem þyrfti og þau gæti kom-
ið á. Þannig hefur aldrei tekizt að fá
þessi dönsku skip til að koma við á
Rorðeyri, þótt Englendingar sigliþang-
að gufuskipum á hverju ári, ekki að
eins að sumrinu, heldur og í verstu ill-
viðrum að haustinu. Og er þó þörfin
auðsæ fyrir að strandferðaskipin komi
þar við. Svona er um fleiri staði á
landinu, t. d. Hornafjörð. Þangað kom
þó norska gufuskipið Waagen með
kirkjuvið sumarið 1885, svo aðauðsjeð
er, að gufuskip geta siglt þar inn. En
dönsku guiuskipin voga sjer ekki að
koma inn á þessar hafnir, og ómögu-
legt að fá nokkra leiðrjetting á því,
þrátt fyrir margítrekaðar tilraunir.
Þótt þetta sje slæmt, þá er þó hitt
enn verra, að strandferðaskipin fylgja
eigi áætlun þeirri, sem þau eiga að
fara eptir, heldur ár eptir ár og ferð
eptir ferð brjóta hana að ineira eða
minna leyti, fara fram hjá höfnum, sem
þau eiga að koma á, án þess að veðri
sje um að kenna, og sýna á annan hátt
af sjer ýmis konar gjörræði. Aldrei
hefur gjörræði skipstjóranna á strand-
hírðaskipunum verið meira en í fyrra
sumar. Mönnum mun vera í fersku
minni ferð Lauru í júní kring um land-
ið °g fór Thyru norðan um landið í
sept., er hún fór fram l\já Skagaströnd
í góðu veðri, og för hennar til haka,
er hún fór fram hjá ísafirði, sömuleiðis
í góðu veðri og ótal margt fh, sem of-
langt yrði upp að telja. Má ekki láta
við svo húið standa, því að það tjón,
sem landsmenn híða af þessu, er óreikn-
anlegt. — Á Skagaströnd hafði t. a.
m. legið flutningsgóz mikið í haust, er
skipið fór þar fram hjá. Kaupafólk af
Suðurlandi hafði komið þangað sumar-
kaupi sínu, sem það hafði dregið sam-
an með súrum sveita, varið 2 dögum
eða meiru af vinnutíma sínum til að
flytja það þangað. Sumir voru farnir
suður, er það frjettist, að skipið liefði
eigi komið þar við, aðrir voru að fara,
og urðu því að gera sjer ferð á ný ept-
ir kaupi sínu aptur og kaupa hesta
til að flytja það á suður. Þetta og
annað eins gjörræði frá hálfu skipstjór-
anna hefur opt og einatt verið kært
fyrir landstjórninni, en þau algengustu
svör, sem fást, ef nokkur svör annars
fást, er að hlutaðeigandi verði að höfða
mál gegn gufuskipafjelaginu. Það er
sama sem að segja, að hann verði að
Hða þetta bótalaust. Landsstjórninni
væri þó innan handar, að halda eptir
af því fje, sem er borgað úr lands-
sjöði fyrir þessar ferðir. En það er
allt of mikil harðneskja við gufuskipa-
fjelagið. Það lítur svo út sem lands-
stjórnin meti ekki mikils hag lands-
manna, þyki það fyrir neðan sig, að
vaka yfir hag þeirra, en hafi allan hug-
ann á að dekra sem mest við gufu-
skipafjelagið. Af þessu dekri leiðir, að
skipstjórarnir á strandferðaskipunum
verða sí og æ bíræfnari, sem von er,
þegar þeir sjá, að þeim líðst allt.
Einu úrræðin, sem gripið verður til,
er að þingið í sumar einskorði fjár-
veitinguna til strandferðanna við það
skilyrði, að farið sje eptir þeirri ferða-
áætlun, sem þingið semur, bæði að því
er snertir komustaðina, og aðra tilhög-
un á ferðunum, svo og að fjeð sje eigi
borgað út, nema sönnun sje fengin fyr-
ir, að ferðaáætlunin hafi eigi verið
brotin. Þetta mætti þó auðvitað ekki
ná til þess, er ís tálmaði skipunum að
koma á einhverjar hafnir. — Samning-
urinn við gufuskipafjelagið er þessu
engan veginn til fyrirstöðu.
Menn kunna nú að segja, að gufu-
skipafjelagið muni eigi ganga að þessu,
og þá verði íslendingar án strandferða
næstu 2 ár. En varla þurfa menn að
óttast, að svo fari, því að gufuskipafje-
lagið mun nú græða eigi alllítið á ferð-
um þessum og þykja ísjárvert aðhafna
þeim, en þótt fjelagið gengi ekki að
þessu, þá er engin hætta á íerðum, því
að þingið ætti að hafa þann fyrirvara
að fá þá aðra til að takast á hendur
ferðirnar. Mun eigi verða vandræði úr
því, þar sem Norðmenn eru nú byrjað-
ir að láta skip sín fara milli hafna
hjer á landi upp á eigin spýtur og án
annars endurgjalds en þess, er þeir
hafa upp úr ferðunum. Þannig fór
gufuskipið Frey frá Seyðisfirði til Ak-
ureyrar í vetur í desember og til baka
aptur í jan., Miaca sömu leið í jan. og
febr., og í aprílbyrjun kom það skip
frá útlöndum á ýmsar hafnir austan-
lands og norðan, og á nú að koma liingað
til Reykjavíkur frá Austfjörðum og fara
þangað aptur. Menn ættu nú að nota
þessar ferðir og skipaferðir Slimons svo
mikið sem unnt er, til þess að vera sem
minnst komnir upp á dönsku gufuskipin.
BÓKMENNTIR.
Búnaðarrit. Útgefandi Hermann
Jónasson. Fyrsta ár. Rvík 1887. IV
—(-192 bls. — Á fáum bókum er bænda-
lýð vorum jafnmikil þörf, sem góðu
búnaðarriti; kemur því í góðar þarfir
rit þetta, sem búfræðingur Hermann
Jónasson hefur stofnað, til þess að
fræða bændur um búnað og birta fyr-
ir almenningi reynslu hinna beztu bú-