Þjóðólfur - 25.05.1888, Blaðsíða 2

98
menn er tilhæfulaus sleggjudómur. Jeg
hef að minnsta kosti ekki orðið annars
yar, en að fríkirkjumenn og þjóðkirkju-
menn umgangist bæði hvorir aðra og
prestana á víxl með friði og bróðerni,
og hvað okkur prestana snertir, þá mun
engin með sanni geta borið okkur á
brýn, að við gefum vont eptirdæmi í
þessu efni. Yfir höfuð lendir þessi harði
dómur jafnt á þjóðkirkjumenn sem frí-
kirkjumenn, og jeg tek jafnt beggja svari,
þegar jeg ber aptur þennan óhróður;
en það gjöri jeg 1. með því að skora
hátíðlega á brj efritarann að segja til
nafns síns, og hvaðan hann hefur sina
þekkingu, og 2. með því að skjóta þessu
máli undir dóm allra sannorðra og sam-
viskusamra manna í báðum söfnuðunum.
En að því er snertir „minnkandi meg-
un“, þá er samanburður milii áranna
1884 og 1887 í sveitarbókinni best fall-
inn til að skera úr því máli, en sveitar-
bókin sýnir, að lausafjáreign hefur á þessu
tímabili fremur hækkað en lækkað hjá
fríkirkjubændum til jafnaðar. Skuldugri
eru menn ekki nú en þá, heldur þvert
á móti. Og sje litið á útsvörin, þá sjest,
að fríkirkjubændur bera haustið 1887
hærri tiltölu af sveitargjöldunum móts
við þjóðkirkjubændur, heldur en haustið
1884, þrátt fyrir útgjöld sín til frí-
kirkjunnar, er öll hafa fallið á þetta
tímabil. Þetta er nú hin „minnkandi
megun“ sem brjefritarinn talar um.
Nú er jeg búinn með brjefritarann;
en áður en jeg skilst við þetta mál, vil
eg fara fáeinum orðum um þá ávexti,
sem mjer finnst fríkirkjan hafa borið.
Það verða víst allir kristindómsvinir
mjer samdóma um það, að æskilegt sje,
að guðsorð sje prjedikað sem víðast, sem
optast, fyrir sem flestum. Nokkurn á-
vöxt i þessa stefnu hefur fríkirkjan borið,
þó að mikið vanti á, að það sje sem skyldi.
Jeg skal nefna annað atriði. Þegar um
almenna menningu er talað, þá eru blaða-
kaup höfð að nokkru leyti fyrir mæli-
kvarða. Nú kemur út á íslensku eitt
ágætt tímarit „Sameiningin“, og væri
óskandi, að hún seldist alstaðar eins vel
eins og hjer, þar sem 24 eintök eru út-
seld, svo að segja öll í þessari sveit, og
enn eptirspurn eptir meiru. Eitt lífs-
mark enn eru umburðarbrjef, sem jeg
hef látið ganga um söfnuðinn. Þetta og
ýmislegt fleira ber vott um vaknandi
kirkjulegt líf, svo sem þegar unga fólk-
ið i söfnuðinum skaut saman á 3. hundr-
að krónum í peningum til að klæða
kirkjuna utan, jafnhliða því sem tom-
bólugjöfum var safnað til að útvega
harmonium, er kostaði 450 kr.
Hið innra metur drottinn einn; hann
þekkir sína. En jeg er þess fulltrúa
fyrir mitt leyti, að því meira sem guðs-
orð er prjedikað og lesið, og um það
ritað og talað (og það er allt gjört mikl-
um mun meira hjer nú en áður en frí-
kirkjan var stofnuð), því meiri von er
góðs árangurs frá honum, sem ávöxt-
inn gefur.
Eskifirði, 22. mars 1888.
Lárus Halldórsson.
„Sameiningin“. Af þessu ágæta kirkju-
tímariti Islendinga í Vesturheimi barst
nýlega hingað 1. nr. 3. árgangs. Tíma-
rit þetta mun vera í allt of fárra manna
höndum hjer á landi; það ættu þó allir
að lesa, sem vilja láta sjer annt um krist-
indóminn og ómengaða útbreiðslu hans;
það fræðir oss ekki eingöngu um krist-
indóms ástand • landa vorra vestan hafs,
heldur ræðir það líka kristindóms-mál-
efni almennt og opt sjerstaklega með
tilliti til þarfa vorra hjer á landi í því
efni. Þannig vil jeg að þessu sinni
benda mönnum á grein, er stendur í áð-
urnefndu númeri um skoðanir hinna
heimsfrægu vísindamanna Monier Willi-
ams og Max Muller’s á ritningunni gagn-
vart trúbókum úr austurlöndum; þeir eru
báðir málfræðingar miklir og háskóla-
kennarar í Oxford; hafa þeir með rann-
sóknum sínum á hinum margbreytilegu
trúkenningum austurlanda, jafnframt mál-
fræðinni, komist til sömu niðurstöðu, sem
kirkjan kennir og hefur kennt viðvíkj-
andi ritningunni og eðlismismun krist-
indómsins og allra annara trúbragða;
hefur grein þessi, eins og ritstjóri „Sam-
einingarinnar“ sjera Jón Bjarnason tek-
ur fram, orðið svar (greinilegt og full-
nægjandi að mínu áliti) gagnvart meg-
inatriðum í grein þeirri, er stóð í „Fjallk.“
10. jan. þ. á. og hét: „Sannleikurinn í
kristindómirium", án þess hún væri þó
skrifuð í þeim tilgangi, með þvi hún var
rituð áður enn „Fjallkonu“-greinin kom
vestur. Þessa grein og ýmsar fleiri, sem
sýna, hversu „Fjallkonu“-greinunum er
ábótavant í fullum sannleik, þekking og
hreinskilni í þessum efnum, bið jeg alla
þá að lesa, sem hefur eins og mig lengt
eptir svari hinna bestu guðfræðinga vorra
og vilja láta halda fyrir skildi, þegar
hjer „er verið að gefa kristindóminum
olbogaskot" og „einlægt að seilast til í
laumi að bita kristnina í hælinn". n.—n.
Reykjavík, 25. maí 1888.
Strandferðaskipið Thyra kom hing-
að 23. þ. m. að vestan, hafði komist að
eins norður fyrir Isafjarðardjúp, og hitt
þar fyrir mjög mikinn ís (borgaris), sem
ekki sást út yfir, svo að hún sneri þar
aptur; kom svo við á öllum höfnum, sem
til stóð á leiðinni að vestan. Með henni
komu nokkrir farþegjar hingað af Vest-
urlandi.
Tíðarfar. Með hvítasunnu linnti norð-
anveðrinu og kuldanum og brá til vætu
og betri veðráttu. í gær og í dag blitt
veður og jörð nú óðum að grænka.
Prestaköli. Sjera Helgi Árnason, sem
hafði fengið veitingu fyrir Hvanneyri,
hefur afsalað sjer því brauði, en fengið
leyfi til að vera kyrr í Nesþingum.
Veitt 17. þ. m. eptir kosningu safnað-
anna: StörJ í Stöðvarfirði sjera Gluttormi
Vigfússyni á Svalbarði og Sandfell í Or-
æfum kand. Ólafi Magnússyni, er áður
hafði fengið veitingu fyrir Eyvindarhól-
um.
Drukknuu. 22. þ. m. druknuðu 3 menn
af skipi á uppsiglingu úr fiskiróðri, form.
Ófeigur Q-uðmundsson á Bakka og 2 há-
setar hans Jón og Steinn. 3 varð bjargað.
Gufuskipið Copeland, er Slimon og
fjelagar hans i Leith hafa nýlega keypt,
á að koma hingað frá Granton 18. júní,
til Stykkishólms 19, ísafjarðar 20., Sauð-
árkróks 21., Akureyrar 22., tekur á þess-
um höfnum vesturfara og hesta og flyt-
ur þá til Skotlands. Kemur síðan hing-
að aptur og á að fara alls 6 ferðir hing-
að i sumar, koma til Rvk annanhvern
mánud., fara frá Granton annanhvern
fimmtud. Skipið er stórt (900 smálestir)
og fljótt í ferðum; það tekur bæði far-
þegja og flutning með sömu kostum, sem
dönsku gufuskipin. — Um sama leyti i
júni á annað skip Slimons að koma til
Eskifj. og annara hafna norður að Húsa-
vík og koma til Granton samtimis Cope-
land.
Skaptafellssýslu (Meðallandi) 5. maí.
. . . „Veturinn var yfir höfuð viðast hvar
góður og hagar optast nær, nema í Með-
allandi, enda hljóp Kúðafljót hjer um
allt út Meðalland og lagði alla jörð und-
ir i 1. viku Þorra, svo að ein íshella
varð, sem ekki tók upp fyr en i 1. viku
sumars. Og hefur víðast hvar hjer ver-