Þjóðólfur - 25.11.1889, Blaðsíða 2

218
bert Nyanza, hafði Emin verið tekinn
höndum af mönnum Mahdians 18. ágúst
1888, og allt var í ólagi. Stanley beið
í 3 mánuði eptir flóttamönnum við vatn-
ið og lagði af stað út að ströndinni 8.
mai. Hann hefur fundið vatn, sem önn-
ur kvíslin af hinni hvitu Nil rennur úr.
En það eru aðrar fregnir frá Austur-Af-
ríku, sem eru verri, en fregnirnar um,
að ríki Emins er liðið undir lok. Sveit
sú undir forustu dr. Peters’, sem Þjóð-
verjar gerðu út til að hjálpa Emin, hef-
ur verið drepin að kalla öll. Hún var
ekki send af stjórninni og þess vegna
munu Þjóðverjar naumlega fara að hefna
þessa. Hinn 29. ágúst átti Stanley um
550 enskar milur austur að ströndinni
og er því von á honum í janúar, en
Þjóðverjar eru að berjast við villiþjóð-
irnar á þessum stöðvum, svo þetta er
mesta glæfraför.
Ymislegt. I Lundúnum er verk-
fall að byrja aptur. — I Kristianíu hafa
stúlkur, sem búa um eldspítur, hætt
vinnu og þykir vinnan óholl mjög og
illa borguð. Mörgum þúsundum króna
hefur verið safnað handa þeim, og
Björstjerne Björnson hefur haldið ágæt-
is ræðu á miklum fundi fyrir því, að
þær næðu rjetti sínum. Hann kvaðst
hafa beðið norskan biskup að miðla mál-
um, en hann hefði ekki viljað vegna
embættis síns, og væri það ólíkt því,
sem biskupinn í Lundúnum hefði að
gert, þegar verkfallið var þar.
Af slysum er helst að geta þessara:
Járnbrautalestir rákust á við Stuttgart
og varð 7 manna bani en 43 urðu sárir.
—ViðManchester varð sams konar slys, en
varð færri mönnum að bana. — Kolanáma
hrundi saman á Englandi og dúkvef-
staður í Glasgow, sem varð 40—50 vefn-
aðarstúlkum að bana.
Hinn 19. október dó Luis Portúgals-
konungur, en sá sem við hefur tekið ept-
ir hann heitir Carlos I.
Maður skaut nýlega á Vilhjálm krón-
prins í Wiirtemberg, en hann sakaði
ekki. Maðurinn kvaðst vera einn af
flokk manna, sem hefðu ásett sjer að
myrða alla konunga og keisara í' Ev-
rópu.
Hinn 29. okt. var haldin mikil há-
tíð uin allt Rússland í minningu þess,
að þá var ár síðan keisari og drottning
komust lífs af við Borki.
Natalía Serbadrottning er nú kom-
in til Belgrad, höfuðborgarinnar i Serb-
íu, og fagnaði þjóðin henni forkunnar
vei. Hún ijekk loks með herkjum að
tala við son sinn, konunginn, sem er 13
ára, og hjelt hann ræðu yfir henni, sem
honum hafði verið kennd, en hún sneri
öllu upp í blíðlæti. Kússakeisari kvað
nú ætla að miðia málum milli hennar
og Mílans,
Friðþjófur Nansen hefur nú verið á
Englandi um stund og hafður í háveg-
um. Oskar konungur hefur gefið hon-
um vegamedalíuna.
Nýdáinn er hið frægasta leikrita-
skáld Erakka Emile Augier.
Fulltrúar frá öllum ríkjum í Norður-,
Suður- og Mið-Ameríku hafa haldið fund
í Washington til að reyna að koma á
nánara sambandi milli þeirra gagnvart
Evrópu, og hefur Blaine utanríkisráð-
gjafi farið með þá um öll Bandafylkin
til að sýna þeim auð og velmegan
þeirra.
Tvær merkar bækur eru nýkomnar
út, og set jeg hjer titlana á þeim:
Víkingaöldin, fornsaga, venjur og
siðir forfeðra þjóða þeirra, er á enska
tungu mæla, með 1366 myndum, eptir
fornleifum úr haugum og mýrum og
eptir sögunum og Eddunum, eptir P. B.
Du Chaillu. I. bindi 591 bls.; II. bindi
562 bls. London, John Murray. New-
York, Harper and brothers.
Björnstjerne Björnson: A vegum
guðs. Skáldsaga. Gyldendal. Höfn.
Viðbætir. í enskum blöðum frá 11.
þ. m. er það talið mjög efasamt, að það
sje satt, að Peters og hans fýlgdarmenn
hafi verið drepnir í Afríku, og jafnvel
talið líklegt, að sú frjett væri bara upp-
spuni.
Laugardaginn 9. þ. m. brann til
kaldra kola vefnaðarhús í Halifax á Eng-
landi; skaðinn metinn allt að H/2 miljón
króna. — Gufuskip tvö rákust á nálægt
Hull 10 þ. m.; annað skipið skemmdist
talsvert; einn maður beið bana, en marg-
ir meiddust.
Lítilleg leiðrjetting.
í útgáfu sinni af Stefáns kvæðum Ólafssonar
hefur dr, Jón Þorkelsson prentað ritgjörð „Um
Eiktamörk á íslandi (II. 357—65). Kftir að hún
var prentuð (eða ,,sett“) hefur hann uppgötvað, að
ritgjörð þessi var áður til á prenti aftan við Rím-
beglu 1780 (sjá athugas. á 365. og 411. bls). í
því handriti, sem Jón hefur prentað og farið eftir,
er ritgjörðin að vísu eignuð Stefáni presti Ólafs-
syni, og það hefur liann tekið trúanlegt; enda seg-
ir hann svo á bls. 411: „og sýnist hann þ: Stef-
án Björnsson útg. Rimbeglu] eigna hana Jóni
biskupi Árnasyni, en það mun vera rangt“. Hvern-
ig dr. Jón Þorkelsson hefur hjer lesið og skilið,er
óskiljanlegt. Það er alveg ósatt, að Stefán Björns-
son eigni, eða sýnist eigna ritgjörð þessa Jóni
biskupi, því að hann segir afdráttarlaust í formál-
anum að hún sje eftir Finn bislcup Jónsson („Ul-
timo comitantur Rymbeglam duo . . . Ilorologia,
quorum prius Episcopi Arnesonii, posterius [og það
er sú ritgjörð sem hjer um ræðir] Finni Johannœi
Theologiæ Doctoris & Episcopi“). Eormálinn er
ritaður 1780 eða 9 árum áður en Finnur biskup
dó. Það má því nærri geta, hvort Stefán Björns-
son hefur hjer farið með óvísafleipur eða ekki.
Pjetur biskup eignar og Finni ritgjörðina í sinni
bók (Hist. eccl. 477, neðanmáls). En þótt dr. Jón
hafi í gáleysi ekki tekið eftir þessu, þá var honum
þó engin vorkunn að sjá, að ritgjörðin lilaut að
vera yngri en svo, að húu gæti verið eftir Stefán
prest, sem dó 1688. í ritgjörðinni sjálfri er nefnd-
ur „einn mikilsháttar maður hér á landi og hinn
glöggvasti í öllu antiqviteti11 [svo rjett í Rímb.,
ekki antiqvitati] með þeirri og þeirri skoðun, sem
„hann vill með myndugleika Gulaþingsbókar styrkj-
ast lát,a“ (sjá Stef. Ól, II., 359). Hjer er hvorki
átt við Odd prest á Reynivöílum eða Þórð prest í
Ögri eða neinn annan á 17. öld (sbr. bls 359 neð-
anm.). Maðurinn er Páll Vágmaöur Vídalín, sem
var rúmlega tvít.ugur (f. 1667), þegar Stefán Ól-
afsson dó. Það, sem ritgjörðin bendir til á greind-
um stað, má lesa í Skýringum Páls yfir fornyrði
lögbókar bls. 69 o. s. frv. Þessi „mikilsháttar
maður“ er því Páll Yídalín, og er ritgjörðin því
yngri en hann (f 1727); mjer vitanlega er eingin
ástæða til að rengja, að ritgjörðin sje eftir Finn
biskup.
Jeg hef ritað þetta í þeim tilgangi, að eig-
endur 2. útg. Stefáns kvæða geti leiðrjett þetta í
sínum bókum, og til þess að hindra, að ritgjörðin
sje lengur ranglega feðruð að óþört'u.
Um leið mætti jeg leyía mjer að gera nokkr-
ar leiðrjettingar við Stef. Ól. II. 314—5 og 325—6,
þótt þær sje í rnun og veru lítilfjörlegar. Þegar
bókatitlar eru prentaðir stafrjett, má valla finnast
stat'villa þar í. Við titilinn á Paradísarlykli, hinui
fyrstu Skálkoltsbók frá 1686 og formálakafla úr
henni o. s. frv. hef jeg að athuga: Yðkaner
(31412) les Ydkaner, sio (1. 25.) 1. sio (þó lítið eitt
vafasamt), Æru- (1. 27) I. Eru-, Danmork (1. 281 1.
Danmork, anara (3253) 1. anra, verk (neðstu 1.) 1.
Verk, en (326s) 1. Eíi, Ólafssonar (1. 12) á að vera
í tveimur orðum, að (s.st.) 1. ad, Hefe (I- VA) 1-
hefe, tijðkast (1. 17) I. tijdkast, Adels (1. 20) 1.
Ades (af aðsum), vr (1. 22) 1. Vr.—Þessar leiðrjett-
íngar eru teknar eftir minni eigin bók, sem er á-
gæt í alla staði. Þess skal að síðustu getið til
bragðbætis fyrir bókavini, að fremsta blaðið í bók-
inni er ekki titilblaðið eiginlega, heldur blað, sem
á fremri síðu hefur mynd af 2 englum, sem halda
um Iglcil; fyrir ofan hana er „jehova“ með hebresku
letri, og fyrir neðan hana: PARADISAR J LIK-
ELL. Hinum megin eru nokkur vess úr 3. kap.
„Openberingarbookarennar11.
Virðingarfyllst
Kaupmh. 1889.
Finnur Jónsson.
Bankastrætið og veganefndin í Reykjavík.
Má jeg spyrja: Var það bráðnauðsynlegt,
fram yfir allt annað nauðsynlegt, að gjöra nú við
bankastrætið ? Flestir bæjarmenn inundu svara