Þjóðólfur - 22.04.1892, Blaðsíða 2

74
eða ástæður fundarins, iþá vil eg leyfa
mér að minnast með fáum orðum á þetta
atriði.
Þar eð búnaðarfélag suðuramtsins hef-
ur tvívegis, 3em eg veit um, neitað styrk-
beiðni til sjógarðsbyggingarinnar, þá lilýt-
ur það að hafa við einliverjar ástæður að
styðjast, og þær ástæður munu þá aptur
vera á rökum byggðar, því eg fæ ekki
skilið, að búnaðarfélagið neiti livað eptir
annað um sína liðveizlu í búnaðarins þarf-
ir, innan síus verkahrings, nema með gild-
um ástæðum. Hvað þennan sjógarð snert-
ir, þá fæ eg heldur ekki skilið, að fund-
urinn liafi borið fyrir sig sem ástæðu, að
verkið væri svo stórt og kostnaðarsamt,
að það þess vegna gæti ekki hlotið styrk
af félagsins hálfu. Þetta er engin ástæða,
heldur hálf leiðinleg undaufærsla frá því,
að taka þátt í gagnlegu fyrirtæki. Þar
eð verkið er líka þannig vaxið, að hver
fullgjörður hluti garðsins getur orðið að
notum það sem kaun nær, þó eugin á-
kveðin lengd fáist, sem þó væri í alla
staði æskilegt, þá fellur þessi mótbára burtu.
Aptur á móti eru þetta ástæður, er nú
skal greina, ef þær sýndust hafa við
nokkuð að styðjast í þessu tilfelli: 1. Ef
búnaðarfélaginu virðist verkið ekki nauð-
synlegt eða þess vert, að það nokkurn
tíma svari kostnaði. 2. Ef félaginu þætti
verkið of mjög einstaks eðlis eða einstakra
manna og snerti svo fáa, að það þess
vegna gæti ekki tekizt til greina. 3. Ef
verkið væri þannig byrjað, að það af þeirri
ástæðu gæti ekki orðið að tilætluðum not-
um. Þessar eða svipaðar ástæður mætti
ef til vill finna gegn styrkveitingu til
garðsins og gegn styrkveitingum yfir höf-
uð, en ekki stærð verksins, sé það álitið
nauðsynlegt og öll líkindi til að það raeð
tímanum verði að tilætluðum notum.
Yitaskuld er það, að kostnaðurinn verð-
ur mjög mikill við garðinn, með þeirri
lögun og þeim frágangi, er hingað til hef-
ur verið við hafður og framvegis ber að
hafa, en sé tekið tillit til brimskemmd-
anna, hættunnar, er jafnan vofir yfir og
eignatjóns þess, er getur borið að höndum
þá minnst varir, mun varla efi á, að garðs-
ins er full þörf. Þegar brimið skellur
fast upp uudir og jafnvel upp á milli íveru-
húsa manna,' eins og komið hefur fyrir á
Stokkseyri, þá sýnist allnærri höggvið og
ekki vanþörf að afstýra því, ef unut er.
Eg heyrði þess getið í fyrra vetur, að
brim hefði jafuvel grafið og skemmt bæ-
arveggi á Stokkseyri, en nokkuð er langt
síðan; þó geta menn jafnan búizt við því
aptur, ef ekki er reynt að fyrirbyggja það
á einhvern hátt.
Eg verð enn fremur að álíta verkið
(o: garðbygginguna) mjög nauðsynlegt, þar
sem gætnir, hyggnir og kunnugir menn
finna hvöt hjá sér til að byrja á jafn-
kostnaðarsömu fyrirtæki upp á eigin spítur,
þó aldrei nema þeir liafi búizt við dálitl-
um styrk.
Ekki er gott að segja, hve margir geti
haft gagn af sjógarðinum bæði beinlínis
og óbeinlínis, en auk eigendanna munu
allmargir aðrir hafa gott af framkvæmd
þessa verks. Þegar eru ekki svo fáir á-
búendur í Stokkseyrarhverfi og mundu ef-
laust fjölga, ef garöurinn gæti orðið svo
fullkominn, að álíta mætti þær eignir ó-
liultar, er væru fyrir innan liann. Þá gæti
og túnrækt og garðrækt þrifizt án endur-
nýjaðra eyðilegginga af brimgangi. Garð-
urinn mundi og gæta skipa og aunars sjáv-
arútvegs betur en hingað til hefur verið.
Eg tel því víst, að flestir þar í hverfinu
vilji styrkja fyrirtæki þetta á einhvern
hátt.
Hiu þriðja ástæða, sem eg ímynda mér,
að búnaðarfélagið hafi jafnan fyrir augum
þegar um styrkveitingu er að ræða, er sú,
hvernig verkið sé byrjað og framvegis af
hendi leyst. Hvað hinn umrædda sjógarð
snertir, þá var naumast ráðandi til að
hafa hann efnismeiri en getið er um í
skýrslu um hann til búnaðarfélagsins. Hefði
garðurinn verið hafður efnismeiri á ein-
hvern kant, mundi kostnaðurinn því meiri,
en nú mun liann verða ærinn nógur fyrir
hlutaðeigendur, einkum ef hið opinbera,
sem þeir liafa leitað til, vill ekki eða
treystir sér ekki til að rétta þeim hjálpar-
hönd. Aptur að hinu leytinu virðist
garðurinn ekki mega vera efnisminni til
þess að vænta megi, að hann svari til-
ganginum, þó ekki sé gott að geta til,
hve öfiugan garð þarf, til þess að veita
stórkostlegum brimgangi viðnám. Yér get-
um hvort sem er ekki mælt sjógarða vora
við þess konar byggingar erlendis og verð-
um því að láta oss nægja, þó þeir séu með
öðru sniði, ef að eins er reynt að vanda
þá sem föng eru á, svo þeir séu all-
tryggilegir undir ílestum kringumstæðum.
Þetta var og er einmitt meiningin með
garðinn á Stokkseyri.
Þetta fyrirtæki mun vera eitt hinna
stærstu og kostnaðarsömustu, er einstakir
meun (o: ekki félög) liafa tekizt á hend-
ur hér á landi, viðvíkjandi framkvæmdum
í búnaði, og væri því bæði eðlilegt og
sanngjarnt, að það hlyti styrk af hinu
opinhera eins vel og sum önnur búnaðar-
fyrirtæki; en félagsskap og samtök hlut-
aðeiganda má ekki vanta, fremur hér en
í öðrum nytsömum fyrirtækjum, ef eitt-
hvað á að verða ágengt og þeir óska að
starfi sínu verði sýnd tilhlýðileg eptirtekt
í samanburði við önnur þess konar störf.
Eg hef nú þegar orðið fjölyrtari um
þetta atriði en þurft hefði til þess að
minnast á framkomu búnaðarfélagsins í
þessu efni, en eg vildi um leið vekja
athygli manna á sjógarðsbyggingunni á
Stokksejrri, af því blöðin hafa fært mönn-
um neitanir um fjárstyrk til hennar af
hinu opinbera.
Kitað í marz 1892.
Frímann.
Ókeillatíðindi. Með danska herskip-
inu „Díönu“, er lagði af stað frá Khöfn
4. þ. m. og kom hingað á páskadagskveldið
(17. þ. m.) fékk landshöfðingi tilkynningu
frá dönsku stjórninni um, að enska stjórn-
in liefði 22. f. m. bannað állan aðflictning
fénaðar til Englands og Skotlands frá Nor-
egi, Svíþjóð, Spáni, Portúgal og Islandi
eptir 1. apríl þ. á. Verður bann þetta
sama sem algert útflutningsbann héðan af
landi bæði á lirossum og sauðfé, því að
varla mun auðið „í annað hús að venda“,
þá er enska markaðinum er lokað fyrir
i oss á þennan hátt. Ekki er þess getið, af
hverju bann þetta stafi, enda skiptir það
litlu í sjálfu sér, hvort það er fyrirskipað
til verndunar innlenda markaðnum á Eng-
landi eða til varnar gegn fjársýki eða það
er sprottið af kaupmanna-gróðabrellum ein-
um. Það er jafnvoðalegt fyrir oss í svip-
inn, hvernig sem á því steudur. Þessi
dáindis notalega „sumargjöf“ kom eins og
„skrattinn úr sauðarleggnumw frá dönsku
stjórninni til landshöfðingja, gersamlega
órökstudd og athugasemdalaus.
Hvort sem bann þetta stendur leng-
ur eða skemur, hlýtur það að gera landi
voru stóran hnekki, og er óþarft að fara
þar um fleiri orðum. Það liggur hverjum
manni í augum uppi, hversu tilfinnanlegt
það verður fyrir landsbúa, þá er peninga-
straumur sá, er borizt hefur inn í landið
frá Englandi fyrir liross og sauðfé nú um
langan tíma, stöðvast allt í einu. Nú eru
góð ráð dýr. En hvað á til bragðs að
taka? Eitthvað verður að gera, og til
reynslu leyfum vér oss því að skora alvar-
lega á landshöfðiugja, að liann sem allra-