Þjóðólfur - 08.09.1893, Blaðsíða 1

Árg. (SCCarkir) kostar 4 kr.
Erlendis 5 kr. — Borgist
fyrir 15. jflll.
Uppsögn, bundin vi» é.ramót,
ógild nema komi til útgef-
anda fyrir 1. október.
ÐÓLFUR
Reykjavík, föstudaginn 8. septemlber 1893.
XLY. árgo
Útlendar fréttir.
Kaupmannahöfn 21. ágúst.
Danmörk. Fyrir 3 árum síðan lilut-
aðist innanríkisráðgjafinn til um það, að
valin var 25 manna nefnd til þess að semja
frumvarp til nýrra Iaga um atvinnufrelsi;
atvinnulögin, sem nú gilda hér á landi,
komu út 1857. Þessi nefnd hefur nú lok-
ið starfi síuu. Hún leggur til, að enginn
megi f'ramvegis setjast að sem handverks-
maður, hvorki í bæjunum eða landsbyggð-
inni, hafi hann ekki sveinsbréf; þá eru
líka þess konar ákvæði í frumvarpinu, að
verði það að lögum, geta engin kaupfélög
þrifizt hér framvegis, svo gagn sé í. — Nú
sem stendur eru kaupfélög, smá og stór,
í hverjum krók og kima og urmull af
búsettum handverksmönnum, sem engin
sveinsbréf hafa. í nefndinni voru heil-
margir handverksmenn, og höfðu allir
sveinsbréf; kaupmeun voru þar raargir, en
engir kaupfélagsmenn.
Skemmtistaðurinn Tivoli í Kaupmanna-
höf'n á hvergi sinn líka í víðri veröld.
Það er mælt, að í fjarlægum löndum séu
margir þeir, sem ekki vita annað um Dan-
mörku, en að þar er Tivoli og — gott smér.
Tivoli hélt 50 ára afmæli sitt 15. þ. m.
30,000 manna voru þar inni um kveldið
að horfa á hátíðabrigðin, og sýndist oss
sólskins-andlit á hverjum manni, þrátt fyrir
troðninginn og olbogaskotin. Danir eru
allra manna léttlyndastir og glaðværastir,
en allt um það: sjálfsmorð eru nær því
helmingi tíðari í Danmörku en nokkru öðru
menntuðu landi. Fróðir menn halda, að
það sé afstöðu landsins að kenna, lands-
laginu og veðuráttunni.
Noregur. Stórþingið hefur fært lífeyri
konungs niður um 80,000 kr. (úr 336,000
kr. niður i 256,000 kr.); 50,000 kr. hefur
það tekið af lífeyri ríkiserfingjans og neit-
að ráðgjafaforingjunum um borðfé. Þetta
stafar allt af umboðsmannamálinu. Þeir
vita, hvað þeir vilja Norðmennirnir; það
kemur aldrei hik á þá, þeir láta sér aldrei
um munn fara, að „það sé ekki til neins“.
Það hefur seinast frétzt af Nansen, að
hann lét í haf frá Vardö 22. júlí.
Þýzltaland. Herlögin voru samþykkt,
eins og við var búizt.
Hargir Þjóðverjar vilja gera alla Gyð-
inga ræka úr mannlegu félagi. Þessir menn
kalla sig „antisemita" (Gyðingaféndur“).
Séra Stöcker, sem hefur verið foringi þeirra
á þingi, náði ekki kosningu seinast; skár-
ust þá margir úr hópnum og elfdu nýjan
flokk, enn ákafari. „Séra Stöcker gerir
sig ánægðan, ef hann getur þröngvað Gyð-
ingum til þess að láta skirast, en allir
sannir Gyðingaféndur vita, að Gyðingur
er Gyðingur, þótt liann láti skíra sig tíu
sinnum“ — þetta segja þeir.
í byrjun þ. m. gáfu Rússar út nýja
tollskipun og settu hæstan toll á þýzkan
varning, því Þjóðverjar vildu ekki lækka
toll á rússneskum vörum, en það höfðu
aðrar þjóðir gert. Nú er svo var komið
hækkuðu Þjóðverjar allt í einu tollinn á
rússneska varningnum um þriðjung verðs.
Rússar gerðu þá allt eins. Þetta er stór-
mikill hnekkir fyrir bæði löndin, því ekki
er búizt við, að samningar geti komizt á
fyr en að sumri.
Jafnaðarmenn héldu allsherjarmót í
Zurich nú fyrir skömmu. Allir lögleys-
ingjar (anarkistar), sem þangað komu, voru
þegar reknir á dyr. Þar komu menn úr
öllum álfum og voru alls 8000. Jafnaðar-
menn halda því fram, að þeim beri arður-
urinn sem erfiðar, að öll vinna sé jafn-
mikils verð, að rikið eigi að sjá öllum
fyrir vinnu og skipta arðinum jafnt á milli
allra. Þeir liata þjóðarig, ófrið og styrj-
aldir, vilja að mennirnir hætti að bera
vopn liver á annan og lifi saman sem
bræður. Þetta segja þeir, og þeim fjölgar
óðfluga ár frá ári út um allan heim.
Henn hæðast að þeim og hræðast þá, og
margir eru ekki vonbetri en svo, að þeir
segja, eins og konungurinn forðum: „Það
lafir meðan eg lifi“.
Frakkland. Síamsróstunni er lokið.
Síamiugar sáu sér ekki annað fært, en að
selja Frökkum sjálfdæmi; urðu þeir að láta
af hendi allstóran landsskika, fullar skaða-
bætur og 3 miljónir fránka í ofanálag.
í dag byrjuðu þingkosningarnar á Frakk-
landi. Það lítur út fyrir, að flokkaskip-
unin verði svipuð og áður. íhaldsmenn-
irnir hafa misst allmörg kjördæmi — þeir
eru á heljarþröminni. Boulangistarnir eru
dauðir úr öllum æðum.
Nr. 43.
England. Aðalumræðunum um irsku
stjórnarskrána var lokið 27. júlí; allar
greinarnar samþykktar; Chamberlain var
illur í skapi þá um daginn eins og von
var til; hann komst þannig að orði um
flokksmenn Gladstones: „Segi Gladstone,
að eitthvað sé svart, æpa þeir allir og
segja það satt vera, segi hann svo um
sama hlut, að hann sé hvítur, taka þeir
allir undir, kveða að svo sé. Þeim er sem
þeir heyri guðs raust, þegar Gladstone tal-
ar. Svo aurekunarleg og gegndarlaus til-
beiðsla hefur aldrei átt sér stað síðan á
dögum Heródesar". Þá gall við úr öllum
áttum: „Júdas, Júdas!“ (Chamberlain var
áður fylgismaður Gladstones). Fúkyrðin
flugu nú óspart milli flokkanna, og óðar
en varði sigu saman fylkingarnar; allur
þingheimur barðist — með hnúum og hnef-
um. Er svo sagt, að margir hafi farið
bláir og blóðugir af þeim fundi. Búizt er
við, að 3. umræðu verði lokið innan skamms.
Gladstone ætlar ekki að sleppa þeim burt,
fyr en stjórnarskráin er fullgerð. Öll önn-
ur nauðsynjamál hafa orðið að sitja á hak-
anum hennar vegna; ætlar Gladstone því
að kalla þingmenn til starfa aptur í haust,
en það er ekki vani.
Leo XIII. er orðinn fjörgamall, en læt-
ur þó jafnan til sín taka, enda er hon-
um líkt við þá páfana, sem beztir hafa
verið og mestir (t. a. m. Innocentius III.).
Hann hefur nú fyrir skemmstu skipað
klerkunum á Frakklandi að sætta sig við
þjóðveldið, efla það og styðja. Hingað til
hafa klerkarnir verið stækir andvígismenn
þjóðveldisins. Þetta hefur spillt fyrir þeim
og trú þeirra hjá þjóðinni, en anuars ekki
haft neinn árangur. Páfinn hagar seglum
eptir vindi. Það er og honum að þakka,
að katólsku prestarnir á Þýzkalandi hafa
nýlega lýst yfir því, að þeir ætli fram-
vegis að styðja ýmsar kröfur jafnaðar-
mannanna, þær, sem skynsamastar eru.
Lútersku prestarnir eru stækir apturhalds-
menn og konungssinnar viðast livar í
Norðurálfunni, og óvíða munu klerkar jafn
frjálslyndir og á íslandi.
Charcot í París er nýdáinn. Hann var
heimsfrægur fyrir rit sín um taugasjúk-
dóma.