Þjóðólfur - 16.02.1894, Blaðsíða 1

Árg. (60 arkir) kostar 4 kr.
Krlendis 5 kr. — Borgist
fyrir 15. júlí.
Uppsögn, bundin viö áramót,
ógild nema komi til útgefanda
fyrir 1. oktöber.
ÞJÓÐOLFUE.
XLVl. árg.
Framtíðarmál Árnesinga.
Eptir Sigurð Sigurðsson.
Á síðustu sýslufundum Árnesinga hefur
komið fram ósk um, að fá skoðað og mælt,
hvort vatn mundi nást úr Þjórsá til vatns-
veitinga á svonefndum Murneyrum. Hefur
þessi ósk eða beiðni sýslunefndarinnar ver-
ið sérstaklega stýluð til hinnar heiðruðu
stjórnar búnaðarfélags suðuramtsins, að
hún léti kand. theol. Sæm. Eyjólfsson skoða
þetta og mæla. Það er fyrir nokkuð löngu
síðan, að þessu máli var fyrst hreyft, en
bvenær það var eða hver það gerði, man
eg ekki — hef ef til vill aldrei heyrt það —
en það gerir nú ekki svo mikið til, enda
ekki tilgangur minn hér, að rita eða segja
sögu þess. Það hefur nú áður verið mælt
og athugað, jafnvel af útlendum og inn-
lendum verkfræðingum, hvort vatn úr
Þjórsá næðist upp á áðurnefndum stað
(Murneyrum), og hafa þeir, sem það hafa
rannsakað, álitið það vel mögulegt og
sagt, að vatnið færi að renna yfir hjá svo
nefndu Húsatóptaholti. Það vatn, er
kynni að nást úr ánni (Þjórsá) á þennan
hátt, er ætlazt til, að geti nægt til áveitu
yflr Skeiðin og Flóann. Það mun nú
mega fulltreysta því, eptir þeim sönnunar-
gögnum, sem þegar eru fengin, að vatnið
náist upp á þessum stað (Murneyrum), en
hvort það nægir Skeiðunum og meiri hluta
af Flóanum til áveitu, er stórt, spursmál,
sem fáir munu treysta sér til að gefa
fullvissu um, nema þá með því meiri
kostnaði.
Eins og kunnugt er, þá er meiri hluti
Flóans ein grasivaxin flatneskja (mýrlendi)
og mikið af því engi. Hið sama má að
nokkru leyti segja um Skeiðin, að þau eru
flatlend og meiri hluti þeírra mýrar, nema
Merkurhraun og Vörðufell, sem er hið eina
fjall á þessu svæði. Skeiðin eru, sem
kunnugt er, einn hreppur, en allur Flóinn
eru fimm hreppar. því hagar nú þannig
til, að óvíða á þessu svæði er völ á hent-
ugu eða góðu vatni til áveitu. í þurka-
vorum þorna flestir Iækir og skurðir, og
mýrarnar verða eins og þur reiðingur, og
spretta þá seint og illa. Aptur á móti í
rigningavorum fyllist allt af vatui, því
vatnsleiðsluskurðir (skurðir til að þurka)
Reykjavík, föstudagiun 16. febrúar 1894.
eru fáir og ófullnægjandi, en landið halla-
lítið og situr því vatnið kyrt. Sprettur
þá heldur ekki vel, því vatnið er þá of-
mikið, og verður ekki að notum, sökum
þess, að alla temprun vantar á því. Þess
utan vantar rigningarvatnið — því þetta er
mest allt rigningarvatn — ýms efni, svo
sem ýms steinefni, sem nauðsynleg eru
til þess að auka grasvöxtinn á óræktaðri
jörð. En væri ráð á nægu og góðu vatni
til áveitu á þetta land, mundi það spretta
mjög vel, og jafnvel aldrei bregðast gras-
vöxtur mjög tilfinnanlega, ef rétt og skyn-
samlega væri að farið. Það er því stórt
framtíðarspursmál fyrir þessar sveitir að
fá vatn einhversstaðar frá, sem sé hentugt
til áveitu. En þetta vatn geta hlutaðeig-
endur ekki fengið annarstaðar frá, en úr
annari hvorri ánni, Þjórsá eða Hvítá. Vita-
skuld þarf margt og mikið að gera og undir-
búa, áður en vatninu er náð upp, og það
notað til þess það, geri verulegt gagn, og
komi að tilætluðum notum. Það þarf að
gera ótal skurði til að leiða vatnið eptir,
og veita því af á og af o. s. frv. Eg ætla
nú ekki að fara lengra út í þetta atriði,
en vildi að eins benda á, að þetta verður
eigi gert á einni svipstundu, og að fyrir-
tækið þarf mikinn undirbúning. Eins og
fyr er getið, hefur það einkum verið Þjórsá,
sem talað hefur verið um að ná upp. En
jafnframt hef eg látið það í ljósi, að það
sé allmiklum efa undirorpið, að það vatn,
er kynni að nást úr Þjórsá á Murneyrum,
nægi til þess að veita því yfir Skeiðin
og Flóann. Hltt liggur í augum uppi, að
Skeiðin mundu hafa þess góð not, hvað
sem öðrum liði, því þau liggja næst, og
standa að því leyti betur að vígi. En sé
nú ráðist í þetta fyrirtæki — vatnsveitinga-
fyrirtæki — sem eg fyllilega vona, að verði
áður en mjög langt umliður, þá ríður á
að hafa það fyrir augunum, að sem fiestir
geti haft þess not, svo gagn þess verði
almennara. En fyrirtækið hlýtur að hafa
ærinn kostnað í för með sér, en því ótil-
finnanlegri verður hann, sem fleiri taka
þátt í því, og um leið geta notið ávaxt-
anna af því.
(Niðurl.).
Nr. 9.
„Þekkingin er veldi“.
(Ort á lestrarfélagBsamkomu).
Ó, hingað inn á heilla stund
vér hverfum nú með glaðri lund
og óskum heilla af hjarta og sál
og hjartans dýpsta flytjum mál.
Vér biðjum þess, að heill og hrós
nú helgi yðar mennta ljós;
þótt enn sé veikur vísir sá,
hann vaxi og blómgist yður hjá.
Ó, haldist fast í hendur nú
með hjartans von og sannri trú;
það félagsskapur einmitt er,
sem æztu þjóðar blessan lér.
Og meðan íslenzkt áa blóð
er ekki kalt hjá vorri þjóð
vér elskum kjark og karlmanns hug,
er kennir oss að sýna dug.
Og það sé æ vort mark og mið,
þótt mannsins líf sé bundið við
þau örlög, sem oss aptra frá
þeim andans fyllsta þroska ná.
Og elskum sanna menntun mest
þvi menntun gagnar hverjum bezt,
hún lyptir oss á æðri braut
og yfirvinnur hverja þraut.
Ó, lesum, skiljum, lærum það,
þótt Ijúf sé dvöl á þessum stað,
oss annað takmark æðra er sett,
það er: að skilja lífið rétt.
Jón Þórðarson.
Bréf úr Skagafirði 30. jan.: „Góði
Þjóðólfur minn! Þú hefur nú engan pist-
il fengið héðan úr Skagafirðinum síðan fyr-
ir nýárið. En það er líka makalaust erf-
itt að skrifa fréttapistla, þegar ekkert ber
öðru nýrra til tíðinda. Eg verð þó að
tína allt það til, sem eg ímynda mér, að
þú getir boðið lesendum þínum í frétta-
skyni.
Hvað veðuráttufar snertir, þá er slíkt af
því að segja: Veturinn fram að jólum
fremur umhleypingasamur, og talsverðir
snjóar, og all-hörð frost stundum. Með
sólstöðum brá til verulegs bata, byrjaði