Þjóðólfur - 05.10.1894, Blaðsíða 3

187
í verki, er vitaskuld aö eg hefi vísvitandi frá engu
skýrt rangt. Vel má eg muna, hvernig til hagaði
hjá þeim mönnum, er eg umgekkst og hafði náin
kynni af frá því eg mundi til min og fram undir
tvitugs-aldur. Að lýsa ver en var, finnst mér eng-
in ástæða til fyrir mig. Heldri manna lífinu gat eg
ekki lýst, eg þekkti það ekki svo til hlítar. í
byrjun ritgerðar sinnar getur Ólafur þess, að S. P.
Nielsen nokkur hafi lýst heimilisháttum og siðvenj-
nm hjá stórbsendum í Danmörku, en eigi getið um
hsetti eða húsakynni hjá kotungnm, og fyrir því
sé þessi ritgerð engan veginn bændaBtéttinni til
minnkunar. Og ennfremur segir hann, að það
hefði verið lýtalaust fyrir mig, þó eg hefði hlaupið
yfir það allra ljótasta. Af þessum ummælum hans
finnst mér auðsætt, að honum finnst minnkun að
því, að skýra frá lifnaðarháttum fátæklinganna, og
vill iáta hlaupa yfir það, er honum finnst til óprýðis
fyrir þjóðlífið. Þetta kann að koma sér vel, en
sögulega rétt hygg eg það sé ekki, og í þessu sem
öðru ætla eg, að sannleikurinn sé sagna beztur. En
það er eins og höf. líti öðrum og mildari augum
á liðna tímann en nútímann. Á bls. 216 fullyrðir
hann, að margir séu lúsugri nú en verið hafi fyr
á tímum, og það er með auðsjáanlegri velþóknun,
að hann getur þess, að nafnkenndur læknir hafi
kveðið upp úr með þetta, þar sem hann segir, að
sig hafi stundum hryllt við lúsamergðinni á Suður-
landi. Skyldi þessi lúsasaga dannebrogsmannsins vera
til meiri heiðurs fyrir þjóðina í heild sinni, held-
ur en lýsing mín á lífi almúgans í Skagafirðinum
fyrir 40 árum?
Beykjavik, 28. septbr. 1894.
Þorkell Bjarnason.
Heiðursgjafir úr styrktarsjóði Krist-
jáns konungs 9. hafa fengið bændurnir:
Halldór Magnússon á Sandbrekku í
Norðurmúlasýslu og
ólafur Þormóðsson í Hjálmholti í Ár-
nessýslu 140 kr. hvor, fyrir framúrskar-
andi dugnað í jarðabótum.
(xufuskipið „Ásgeir Ásgeirsson" kom
hingað í gærmorgun með vörur til verzl-
unar H. Th. A. Thomsen. Hafði lagt
af stað frá Kaupmannahöfn 19. f. m., og
komið við á Austfjörðum (Norðfirði, Eski-
firði og víðar). Fer héðan vestur á ísa-
fjörð og þaðan norður um land til Hafnar.
Fjárkaupaskip Björns kaupm. Krist-
jánssonar „Princess Alexandra“ frá Man-
chester, kom hingað frá Liverpool í fyrra-
dag. Yar Björn sjálfur þar með. Tekur
það sauði frá Borgfirðingum og Árnesiug-
um. Ætlar að leggja af stað héðan 7. þ.
m. Með því siglir áleiðis tíl Hafnar dr.
Jón Þorkelsson (yngri), er dvalið hefur
hér í sumar við skjalarannsóknir í hand-
ritasöínunum; ennfremur tekur sér far með
því til Skotlands Sigurður A. Fjeldsteð frá
Hvítárvöllum, til að sjá um sauðasöluna
með Birni.
Skólar allir voru settir 1. þ. m. Á
prestaskólann komu 3 nýir stúdentar:
Guðm. Pétursson, Sigtryggur Guðlaugsson
og Þorvarður Þorvarðarson. Þar verða
alls 7 (4 í eldri deildinni). Á læknaskól-
ann gengu 5: Georg Georgsson, Halldór
Steinsson, Jón Blöndal, Jón Þorvaldsson
og Magnús Jóhannsson, en að eins 1 var
fyrir. í latínuskólauum eru nú um 100
nemeudur. Einn nýr gekk iun í 5. bekk
Skúli (Björnsson) Maguússon (sonarson
séra Magnúsar á Grenjaðarstað). Hefur
hann áður lært í Borgaradygðaskólanum
í Kaupmannahöfn.
Miklir óþurkar hafa nú staðið langa
hríð. Má iieita, að stórrigning sé á hverj-
um degi.
Fyrirspurn. Hver á að sjá um það, að
götur bæjarins séu þurrar og þokkalegar, eða hve
lengi eiga menn að vaða aur og leðju upp yfir ökla
á aðalstrætum bæjarins, hve nær sem skúr kemur
úr lopti?
Svar: Það er sjálfsögð skylda bæjarstjórnarinnar
eða veganefndarinnar sérstaklega, að sjá um að göturn-
ar séu ekki bæjarbúum til skammar, en hve lengi menn
mega bíða eptir því, að þær verði gerðar gangfærar
fyrir aur og bleytu veit enginn. Yerði nokkuð
gert við göturnar í bráð er sennilegt, að það verði
að eins fólgið í því, að aka blautri mold í þær,
svo að leðjan geti orðið hálfu verri eptir en áður,
og þess vegna væri óskandi, að slík umbót bíði sem
lengst.
76
varð steinþögn í dómsalnum um nokkur augnablik —
jafuvel kvennfélagsbýflugnasuðan heyrðist ekki, — en
það var ekki nenia augnablik, suðan byrjaði von bráðar.
Svo stóð dómarinn upp. Hann kvaðst ætla að vera
vægur við hinn uuga glæpamann, þar eð þetta væri að
öllum líkindum hið fyrsta brot hans. Hann kvaðst
líka vilja geta þess, að hefði einhver annar en séra
Long verið ákærandi, þá hefði hann látið í ljósi óánægju
sína með sannanir þær, er fram hefðu komið í málinu.
Hinn ákærði væri hegningarverður fyrir tvennt: fyrir
þjófnað og fyrir betl. Hann kvaðst að eins ætla að
dæma hann í sex mánaða fangelsi fyrir þjófnað og
tveggja mánaða fangelsi fyrir betl, og hann vonaði, að
hinn ákærði léti sér þetta að kenningu verða og syndgaði
ekki framar.
Meðan réttarhaldið stóð yfir, hafði drengurinn verið
kæringarlaus fyrir öllu, sem framfór, eins og hann tæki
ekki eptir neinu. En þegar dómurinn var uppkveðinu
brá honum verulega. Enn hann talaði samt engin stór-
yrði og heitaðist ekki við fjandmenn sína. Hann gerði
að eins það, sem margir óharðnaðir unglingar hefðu
gert í hans sporum. Hann brast í grát og veinaði:
„Mamma! mamma!“ eins og ungbarn, sem tekið er
nauðugt frá móður sinni.
73
Þegar hætti að þjóta í hrútsnefinU stóð lögmaður
drengsins upp.
„Með yðar leyfi, herra dómari, langar mig til að
spyrja minn hálærða bróður að einni spurningu: Var
leitað á drengnum, hvort hann hafði nistið á sér?“
Jú, það hafði veiið gert, en ekki fundizt.
„Og hvernig í ósköpunum átti hann þá að hafa
stolið nistinu? Hann hafði ekkert tækifæri til að fara
með það burt úr húsinu. Hvað heldur minn hálærði
bróðir, að hann hafi gert við það?“
Sá sprenglærði ýtti „lorgnettinu“ lengra upp eptir
hrútsnefinu konunglega, og leit með aumkunarblandinni
fyrirlitningu á mótstöðumann sinn.
Hvað held eg hann hafi gert við það? Eg held
ekkert um það. Eg veit það. Hann hefur auðvitað
gleypt það. Heyrið þér það! Gleypt það. Rétt eins
og eg viti ekki, hvernig þessir þjófar hafa það, sem
gieypa allt, sem þeir stela. Náðug frúin segir mér, að
það hafi verið mesta mildi, að hann fór ekki með silfur-
borðbúnaðinn hennar líka. Eg þekkti einu sinni þjóf,
sem var svo slungiun, að hann gat gleypt heilau hest.
Eg segi yður sannleikanu, herrar mínir, þér vitið það
allir, að eg lýg aldrei“.
Lotniug og aðdáun fyrir þessum mikla lögfræðing
skein út úr andlitum allra. Ekki varð frekara af vörn