Þjóðólfur - 19.04.1895, Síða 1

irg (CO arkir) kostar 4 kr,
Erlendis 5 kr,— Borgist
fyrir 15. .Júll.
ÞJÖÐÓLPU
Uppsögn, buudin við árarnót,
ógild nema komi tilútgefanda
fyrir 1. október.
XLYII. árg.
„Til að dreifa“
eða
næturverkin hans Naftia.
Eptir Björn Bjarnarson.
En „Margt & ei saman nema nafn“.
Iðinn er karltetrið hann Nafni að ,dreifa‘
illgresissæðinu í þjóðarakur vorn; hann setur
sig ekki úr færi að læða því út í...gagn-
inu sínu, þegar hann heldur, að menn sofi.
„Satan hefur og sama lag“. En:
„Sjá þú vel til að svoddan her
sofandi komi ekki að þér“.
Einn af þess kyns ,túrum‘ hans eru undir-
tektirnar undir Þingvallafundartillöguna,
er hann á nornamáli sinu nefnir: „þetta
gaspur, sem þeir hafa verið með“, og sem
hann heldur að fái „daufar undirtektir“,
verði eigi sinnt af „málsmetandi“ mönnum.
í þessu trausti dregur hann út. Og til
að liðka til um andrúmið, hvæsir hann
fyrst úr sér megnri hatursanda-stroku til
ísfirzku þingmannanna, sem löngum eru
„illa séðir“ í hans garði. Tilefnið tekur
hann sér nú af hugsun þeirra fyrir 4 ár-
um, sem aldrei kom til framkvæmda!
Nafni viH láta „þingmálafundi í kjör-
dæmunum taka við af Þingvallafundum
og gera þá óþarfa“. Utan um þetta snýst
hann marga liringi, aptur á bak og rang-
sælis, til að reyna að glepja mönnum sýn,
eins og sagt er um hin verstu „foröð“
fornaldarinnar.
Þetta er í samræmi við aðra framkomu
Nafna í pólitíkinni á síðari árum. Það er
bara ein af hans lævíslegu tilraunum til
að „dreifa“ og sundra kröptunum, eyði-
loggja samheidni og eindrægni landsmanua
í „mikils háttar" landsmálum. Eða muua
menu ekki, hvernig hann hefur borið sig að
fyrir kosuingamar til alþingis uudanfarið?
Eeynt, hvar sem nokkur minnstu líkindi
hafa verið til að takast mundi, að „dreifa“
atkvæðum frá sjálfstæðum, þjóðlyndum
þingmannaefnum,1 og smeygja inn ein-
*) Sem dæmi þess, hyersu „dreifari“ þeasi er vand-
ur að meðulum, mætti minna á, að í fyrra, þegar
hann var að „dreifa“ atkvæðum frá einhverjum
hinum iang-merkaeta og þjóðlyndasta þingmanni af
embættismannaflokki, sem landið um allmörg hin
siðustu ár hefur átt, sveifst hann eigi þess, að gefa
kjósendum í skyn, að þingmannsefnið væri eigi
með réttu ráði, enda þðtt maðurinn ætíð hafi haft
óveiklaða sálarkrapta.
Reykjavík, föstudaginn 19. apríl 1895.
hverjum af liðsmönnum yfirboðara sinna,
eða þá svo ístöðulitlum sálum, að liklegt
þætti, að þær væru auðleiddar í þann
flokldnn á þinginu.
Vitanlegaj tekur almenningur ekkert
tillit til þess, er Nafni segir. En í flestum
héruðum landsins eru til einstakir menn,
fleiri og færri, sem langar til að „vera í
náðinni“, að hafa mögnleika til að geta
„avancerað“ o. s. frv., eða sem verða að
hafa matarást á vissum mönnum til að
geta „lifað góðu Iífi“. Þessum mönnum
kemur vel að fá í -gagninu hans Nafna
(— speglinurn þeirra —) að sjá, hvað þeim
háu herrum, sem hann er málvél fyrir,
líkar betur. Og þessir menn eru opt svo
settir í héraðinu, að þeir geta haft áhrif
á nokkra kjósendur, og á þann hátt er það
stundum mögulegt, að alþingiskosningar geti
fallið Nafna í vil og þeim, sem honum ota.
Hafi þeir nú unnið svið (terrain) við
þingkosningarnar, ríður á, að missa það
eigj aptur, heldur feta sig áfram. Eitt
stigið er þá þetta, að drepa Þingvalla-
fundinn en halda fram héraða-þingmála-
fundum, þar sem menn geti notið „fræðslu
og leiðbeiningar til rétts skilnings á lands-
málum af hálfu þingmanns síns“.
Nafni veit nefnilega, að á héraða-þing-
máiafundunum ræður þingmaðurinn optast
mestu. Hann sér því, að ályktanir þeirra
funda muni optast verða eptir þingmönn-
unum, eða álíka mislitar af öllu landinu,
eins og þingið; en komist Þingvallafundur
á, er að óttast (fyrir hann og hans nóta),
að fyrst og fremst geti hans liðar og hin-
ir „veiku“ meðal þingmanua eigi haft áhrif
á undirbúninginn, og svo það sem verst
er, að ályktanir Þingvallafundarins verða
hreinsaður meirihluta-þjóðvilji af öllu land-
inu; en það veit Nafni, „og skelfist þar af“,
að enn sem komið er muni slíkar álykt-
anir ganga í þjóðræknisáttina, vera kröpt-
ugasta meðal til að sýna stjórninni fram
á, að þjóðin og þingið fylgi sömu stefnu
í þeim málum, sem þing og stjórn greiuir
á um.
Mér liggur við að kenna í brjósti um
veslings Nafna, hve fátækur hann er af
ástæðum móti Þingvallafundi. Hann þyk-
ist óttast, að héraða-þingmálafundir verði
vanræktir eigi þeir að verða „undirtyllur“
Nr. 19.
Þingvallafundar! Eins og allir þingmála-
fundir hér eptir verði slíkar undirtyllur,
ef nú er haldinn Þingvallafundur! Þing-
völl telur hann ekki „almennilega manna-
byggð“ — og þó býr þar mágur lands-
höfðingjans!
í þvi get eg verið Nafna samdóma, að
Reykjavík sé eins og nú stendur betur
fallin til að vera fundarstaður fyrir land
allt, en Þingvöllur, og ætti að athuga það
framvegis. Svo ístöðulitla menn ætti eigi
að senda á neina alþjóðarsamkomu, að þeir
eigi geti staðizt áhrif eða tillit hvers sem
er, og hvar sem er, jafnvel Nafna, svo
blakkur sem hann er, án þess að ginnast
eða skelfast.
Nafni telur „nær fyrir þjóðina að sýna
rækt sína við Þingvöll með því að lýsa
griðum (!) yfir honum og gera þar vistlegra
fyrir þá, sem þangað vitja til að svala
háleitum þjóðræknistilfinningum“, heldur
en með því að halda þar allsherjar-þjóð-
málafundi og gera þar ályktanir um áhuga-
mál þjóðarinnar. Það er ekki aumkunar-
vert ástand nema svona sé! Veslings
Nafni getur ómögulega skilið, að það eigi
neitt skylt við þjóðræknistilfinningu, að
menn kjósa Þingvöll fremur öðrum stöðum
fyrir allsherjar-þjóðfundarstað, og þó er
það hið eina, sem réttlætir það, að halda
slíka fundi þar fremur en í Reykjavík.
En væri á Þingvöllum eins „vistlegt“
fyrir slíka fundi, mundi engum detta í
hug að hafa þá annarsstaðar, meðan al-
menningur er ríkari en Nafni af þjóð-
ræknistilfinningu.
Og svo kemur Þingvallafundarboðið, og
það með nöfnum ísfirzku þingmannanna
undir! En þá þorir karltetrið eiginlega
ekkert að segja. Þar er nefnilega einnig
nafn þingm. Norður-Þingeyinga, og hvað
er líklegra, en að hann verði forseti neðri
deildar á komandi sumri, og verði þannig
atviunuveitandi fyrir prentsmiðjueigendur
m. fl., sem taka verður tillit til, þegar
svo þjóðkunnur þingmaður og „þjóðmála-
skörungur“ á hlutinn að? Hér verður því
að haltra á tvo vegu, „bera kápuna á báð-
um öxlum“, sigla milli skers og báru.
En bótin er, að Nafni er enginn viðvan-
ingur!
Vonandi er, að hversu sem Nafni legg-