Þjóðólfur - 13.03.1896, Blaðsíða 3

47
því almennur peningaskortur hjá flestum,
sem er tíðast mjög bagalegt. Verzlun á
Reykjarfirði er nú vanalega orðin mjög
rýr, og ber tvennt til þess sérstaklega,
fyrst, að matvara er þar dýrari en á
Skeljavík (Hólmavík), annað, að vörubirgð-
ir eru þar vanalega mjög litlar, og opt
þrotnar þegar kemur fram yfir veturnæt-
ur, en opt hefur J. J. Thorarensen verið
fús á að lána fátækum mönnum, hafi þeim
legið á, og enufremur hefur hann gert
mörgum ‘grósseranum’ skömm til handa
með gestrisni sinni, því hverjum, sem gist-
ingar hefur beiðzt, hvort heldur verið hef-
ur ríkur eða fátækur, voldugur eða vesæll,
þá hefur hún umtalslaust verið í té látin
og bezti greiði fram borinn, og má varla
minna vera, en þess góða sé getið, eigi
síður en hins Iakara.
Slcepnuhöld má segja að séu fremur
góð yfirleitt; á tveimur bæjum hér í sveit
hafa kiudur farizt úr pest, og öðrum van-
höldum, á öðrum 10, en hinum milli 10 og
20, og þykir það nú ei mikið á móts
við hrunið víða í fyrra vetur, enda væri
óskandi, að menn legðu alla stund á að
vanda sem bezt meðferð á skepnum sin-
um, og reyndu ýmsar tilraunir i þá átt,
sem blöðin benda á, svo sá vogestur yrði
fyrir borð borinn, ef mögulegt væri. Víð-
ast muuu skepnur í fremur góðu standi,
og heybirgðir víst alstaðar nægar.
Skipstrand. Fiskiskútan „Sturla“, eign
Sturlu kaupmanns Jónssonar, er orðin að
strandi í Hafnarfirði; hafði á útsiglingu
héðan í dimmviðri rekizt á sker fram und-
an Álptanesi. Skútan var keypt frá Eng-
landi í fyrra fyrir 12,000 kr., en vátryggð
fyrir 9000 kr.
Vegurinn yfir Flóann.
Bins og knnnngt er hefur hr. Brynjólfur Jóns-
son frá Minna-Núpi ritað alllanga grein í ‘ÍBafold’
um veginn yflr Blóann. Hefur honum opt tekizt
betur að rita og láta skoðanir sínar í ljósi. Er
það miður drengilegt, að leitast við að gefa sann-
ioikanum olubogaskot, en koma aptur með gambur-
®°sa í hanB stað. Höf. telur okkur telja 5 aðal-
k°Bti syöri vegastefnunnar, reiðir þá lika 5 sinnum
8ér um öxl, en athugum nú höggin, hve mikið úr
verður.
B«ginn frá Þjórsárbrú út fyrir Platholt telur
ann *!tinn og hverfandi i samanburði við þann
,Ug’ er uppsveitamenn, er „suður yfir Pjall“ fara,
yrðu að fara njjur ag Þjórsárbrú, og gerir ráð
fyrir, að vagnvegur yrði trauðla lagður þann krók.
En við getum fr*tt greinarhöf. um það, að þessi
bugur er nú einmitt sami bugurinn, sem er frá
Þjórsárbrú út fyrir Platholt, og verði það nú til-
fellið, að vogurinn liggi þannig frá Þjórsárbrú upp
Þjórsárhakka, eða þá fyrir austan Blesastaði, ef hætta
þykir fyrir veginn á hökkum, þaðan svo upp að
Laxá fyrir framan Sóleyjarhakka, þá munu upp-
sveitamenn ekki óska sér að fara tvöfaldan krók,
með því að fara frá Þjórsárbrúnni út fyrir Platholt
aptur, heldur kjósa sér með ánægju beina línu
millum brúnna, hrósandi happi yfir veginum, að
hann sé nú styttri, af því leiðandi byrlegri og
þægilegri áfangastaður o. fl. Þetta mundu þeir nú
hugsa þegar þar er komið.
Því hefur aldrei verið neitað, að ekki sé gott
og mikið grjót á nyrðri leiðinni, en það er engin
sönnun fyrir því, að ekki sé nægilegt grjót á Byðri
leiðinni, enda er það sannleikur. Þar er nóg grjót
í „púkkið“. Það er auðvitað, að ekki er það eins
alstaðar við hendina, en óþarfi virðist að fara
austur fyrir Posslæk eða út fyrir Hróarsholtslæk
eptir því, og er þar allt annar steinn en blágrýti.
Þá mega þær 15,000 kr. falla furt úr grein hr.
B. J., er honum hugkvæmdist að hnýta niður sem
kostnaðarauka við syðri veginn. Við könnumst vel
við, að duglega brú þarf á Hróarsholtslæk, en ekki
kemur það til mála, að hún verði eins dýr, eins og
allar þær brýr á efri leiðinni. Höfundinum hefur
þóttt öfgakennt hjá okkur, þegar við minntumst á
Skálmholtsheiði; talar hann þar um þurrar, grasi-
vaxnar lautir. Kann að vera, að honum fyndist
það, en svo mikið er víst, að hefði hann fyrir
skömmu staðið í þeim lautum, sem vegurinn þarf
yfir að fara, hefði hann ekki fengið bakraun við
að fá sér að drekka; en sleppum nú þossu. Laut-
in fyrir framan Skálmholt varð mjög mikil í vetur,
sem hennar vandi er til, að ekki verður stórkost-
legur munur á þeirri brú, ef duga á, og brúnni á
Hróarsholtslæk.
Þá talar hr. B. J. um „óhjákvæmilegan“ sýslu-
veg eptir endilöngum Hraungerðishrepp, en segir
aptur, að Ásavegurinn muni falla úr sýsluvegatölu,
þegar flutningsbrautin Bé komin frá Ölfusárbrú nið-
ur á Eyrarbakka. Ekki getum við fallizt á þá
kenningu. Það munu fæstir uppsveitamenn, er ætla
niður á Eyrarbakka og Stokkseyri, leggja þann
krók á hala sinn, því ekki er víst að minni verzl-
un verði á Stokkseyri með tímanum en Eyrarbakka.
Þá virðist ekki vel heppilegt að leggja niður Ása-
veginn. Gerum ráð fyrir, að -A menn fari með lest
jafnt á stað frá Þjórsábrú niður að Stokkseyri.
Annar fer þjóðveginn — o: neðri leiðina — út að
ölfusárbrú og þaðan niður á Eyrarbakka, þaðan
svo austur að Stokkseyri. Hinn fer syðri leiðina,
og látum báða hafa jafngóða vegi. Hve langt verð-
ur hinn nú síðarnefndi kominn áleiðis upp að brú,
þegar hinn et korninn að Stokkseyri? Hann verð-
ur kominn meir en miðja vega. Sér nú nokkur
sanngirni i því, að nyrðri leiðin sé hagkvæmari
ferðamönnum ? Eða er það sanngirni, að Ásavegur-
inn sé felldur úr sýsluvegatölu, en i hans stað
komi aptur sýsluvegur eptir endilöngum Hraun-
gerðÍBhreppi ? Við getum ekki fundið það út, hvers
vegna þessi setning kemur hjá höf., ætlum heldur
ekki að leiða getur að því.
l>á koma árflóðin, sem hr. B. J. virðist gera
heldur smásmugleg. Hann kallar það að eins ‘gusu’
flóðið síðasta, er kom úr Hvítá eptir það, að hlaðið
var í skarðið á Brúnastaðaflötum. Þetta flóð varð
nú samt það mikið, að hefði vegurinn verið þá
kominn þar sem honum er ætlað að liggja hjá
Skeggjastöðum, hefði hanu mestallur verið þar i
kaíi, nema því meir upphleyptur. Að þvílik flóð
geti ekki grandað vegum, virðist æði ótrúlegt, og
sýnir það glöggvast, að þar, sem vatni er ætlað að
renna gegnum þá, eru þeir tíðast bilaðir, og frem-
ur mun það vera á vetrum en hina ársins tíma.
Svo rekur höf. á rembihnútinn og telur veginn
(syðri) fyrir utan Hróarsholtslæk \iar í mestri hætt-
unni fyrir flóðum, ef hann yrði það nokkursstaðar
— þar sem hallinn er mjög lítill og allur kraptur
úr öllum hlaupum. Manni finnst nú þá fyrst duga
smábrýr fyrir vatnið, og eins vera leyfisvert að
fara þar undir þær «ins og ofar, þar sem hallinn er
meiri á landinu.
Við fáum nú ekki betur séð, en syðri stefnan
sé hagkvæmari ferðamönnum. Þar má fá góða áfanga-
staði, vegurinn lagður yfir litiar engjar, en á nyrðri
leiðinni þyrfti nálega að kaupa land undir hann
allan úr því kemur á móts við Bitru. Einnig má
líta til þess, hve langt menn koma að austan, sem
ferðazt hafa dag eptir dag og viku eptir viku.
Þeir mundu þakklátir, ef þeir fengju beinan veg-
inn, og undir eins þakklátir fyrir það, að geta nú
farið þennan veg yfir mestu torfærur, hvort heldur
þeir ætluðu sér niður á Bakka eða „suður yfir Fjall".
Það er ekki ónáttúrlegt að þeir séu sárir yfir því,
að reka hesta sína óþarfakróka, ef þess gerðist
ekki þörf, því sennilegt er, að þeir eigi tilkall til
þess, að vegurinn sé lagður haganlega fyrir þá
sem aðra, eptir þvi sem unnt er.
Við viljum minnast þess, að enginn vegfræðing-
ur hefur enn stigið fæti sínum í þá átt, að skoða
syðri stefnuna; og til þeBS að þetta verði ekki tóm-
ar málalengingar finnst okkur hyggilegast, að
landsstjórnin tilnefni óvilhallan vegfræðing til að
skoða báðar leiðirnar, nyrðri og syðri, svo fljótt,
sem tíð leyfir í vor, með mönnum úr sýslum þeim,.
er vegarins not hafa. Væri nú betur, ef nyrðri
leiðin yrði nú ofan á, og búið að vinna að henni
meira eða minna, að ekki ræki að því, að yrði að
leita til landshöfðingja líkt og í sumar, þegar hann
varð að taka sér ferð á hendnr austur að Þjórsár-
brú til að fá upplýsingar hjá elztu og kunnugustu
mönnum. Leitaði hann þá fyrst upplýsinga hjá
Einari á Urriðafossi, sem hafði bæði ritað og rætt
um Þjórsárbrúarstæðið mest allra manna, og hans
sögn vann sigur gagnvart mörgum, er á móti voru.
16. febrúar 1896.
Jakob Jónsson, Einar Einarsson,
Kampholti. Orriðafossi.
* * *
Frekari málalengingar um þetta efni verða okki
teknar í Þjóðólf.
Ikrif andrúmsloptsins. Fyrir löngu
hefur því verið veitt eptirtekt, að andrúms-
loptið hefur mikil áhrif á hugarfar og
skapferli manna. Nýlega hefur eðlisfræð-
ingur einn, dr. Crothers, rannsakað þetta
nákvæmlega, og kemst hann að þeirri nið-
urstöðu, að raki og þoka eða mikið raf-
magn í loptinu geri það að verkum, að
vinnuþolið þverri, og menn verði önugri í
skapi og ógætuari en ella. í stórum verk-
smiðjum er gert ráð fyrir 10—20 °/0 minui
vinnuarði þá daga, sem riguir eða drungi
er í lopti, en þá daga, sem þurviðri er og
sólskin. Og þetta hefur eflaust við gild
rök að styðjast, því að ýmsir munu ósjálf-
rátt hafa veitt því eptirtekt, að regu og