Þjóðólfur - 09.04.1898, Blaðsíða 2

66
eru þær þó þúsund sinnum verri þar. Eg
hygg því, að vér skiptum ekki um til hins
betra, að fara til Alaska að leita eptir gulli.
Éað er ekki svo að skilja, að eg hafi á móti
Ameríkuferðum í sjálfu sér, því eg vil, að
hver og einn leiti sár atvinnu á þann hátt,
er honum bezt Hkar, og lög heimila. En eg
vil ekki, að menn séu tœldir af landi brott,
með fögrum loforðum og góðum vonum, sem
ekki geta ræzt, eða lítil von er um að upp-
fyllist.
Sigurður Sigurðsson.
búfræðingur.
Umhverfis landiö.
Feröasögudgtip eptir S. J.
(Niðurl.).
Kl. 6 um morguninn 14. ágúst fórum
við út af höfninni í Stykkishólmi; skildihafn-
sögumaðurinn og kona hans við okkur fram-
undan bæ þeirra. Kl. 10 fórum við hjá Ol-
afsvíkurenni. Það er mjög illræmt, liggur
vegurinn þar neðanundir hengiflugi og er
þar opt mjög mikið grjóthrun og bafa menn
og hestar stundum beðið bana af því. Sagði
Arni landfógeti Thorsteinsson okkur ýmislegt
úr þessum héruðum, því hann hafði verið þar
fyrrum. Skammt iyrir utan Ennið er hár og
fallegur foss og sést hann vel. Þar skammt
frá er Fróðárbærinn, þar eru stór og falleg
tún. Kirkja var hér áður, en er nú flutt í
Ólafsvík. Allt er landið hér afarljótt og
gróðurlaust, svört hraun með ávölum hæð-
um og strýtum. Heim að Rifi er hálfeyði-
legt að líta. Þar var áður gott útræði og
töiuverð verzlun, en nú er hvorttveggja undir
lok liðið. (Rjó'rn Þorleifsson, ríki, féll í Rifi
fyrir Englendingum 1467).
Öndverðarnes er ákaflega ijótt og gróð-
urlaust og endar í þverhníptum bratta með
víkum á milli. Litlu sunnar standa Lón-
drangar; þeir eru um 3—400 fet á hæð og
afar einkennilegir og koma þeir fram í ýms-
um myndum, eptir því hvar þeir bera við.
Sigurður Breiðfjörð kvað um þá vísu þessa:
Um Lóndranga yrkja má,
eru þeir Snæfells prýði,
yzt á tanga út við sjá,
aldan stranga lemur þá.
Hroðaleg brim eru hér í hafáttum og
óvíða mun skuggalegra landslag en á þess-
um stöðvum. Malarrif heitir smábær vestan-
undir dröngunum, þar hlýtur að vera mjög
óvistlegt. Talsvert þótti mér það spilla ferð
minni í kring um Snæfellsnes, hvað illa sást
til jökulsíns, sást varla upp í hann ’ miðjan
fyrir koldimmri þoku. Þegar kom austur
fyrir nesið sáust Búðir, Hellnapiáss og Stapi.
Fríkkar landsiag óðum-úr því. Héðan sér
að Öxl í Breiðuvík; þar bjó Axlar-Björn forð-
um og kannast margir við prúðmennið það!
Upp undan Öxl skein í foss, sem kaliaður
er Bjarnarfoss, hann er í Hraunhafnará —
Þegar hér kom var tekið stryk beint á
Reykjavík og komum þar á höfnina kl. 6. e. m.
Ferðin í kringum landið gekk upp á það
allra bezta, optast bjart-viðri og blíða.
■:— Um 60 farþegar voru með skipinu og
munu flestir hafa látið vel yfir ferðinni. Far-
stjórinn var með alla ferðina og var það ein-
mælt, að hann kæmi vel og lipurlega fram
í hvívetna. Þaðheyrði eg einnig hjá þeim,
sem vanir voru að ferðast með gufuskipum,
að viðgerð og annað, sem farþegar þurfa með
á ferðum sínum, væri í mjög góðu lagi á
„Vestu“, skipstjóri hinn viðkunnanlegasti o. fl.
Það sem fyrst vakti eptirtekt mína, þeg-
ar eg og W. O. Breiðfjörð kaupmaður stig-
um á land í Rvík, var sérstaklega, að á vegi
okkar var mikill fjöldi afeldraog yjjgra kvenn
fólki og sömuleiðis karlmönnum, sem roguð-
ust áfram mjögþreytulega undir koiaburði ept-
ir ejnni af fjölförnustu götum ba-jarins. Sumt
af fólki þessu var svo útlítandi af óhreinind-
um, að jafnvel nákunnugir báru ekki kennsl á
það. Okkur kom saman um, að þetta væri
ólíkt því sem við sáum í kaupstöðum þeim,
sem við komum á íhriugfetð okkar,
Hvenær skyldi eirin eða fleiri af ölium
þeim kaupmannasæg, sem nú verzlar í Reykja-
vík, taka sig fram um að gera braut með
járnspori heim að vöruhúsum sínum? Væri þess
þó full þörf, og ekki síður þar sem sumar af
af burðarlestum þeim.semnú hefurverið minnst
á, ganga um helztu stræti höfuðstaðar lands-
ins, staðar, sem ganga ætti á undan öðrum
héruðum í verklegum framkvæmdum sem
öðru. -—
Leiðrétting. í fyrsta kafla þessarar ferða-
sögu (Þjóðólfur 6. tölubl.) stendur »Súlnasker
blasti við austur af eyjunum (Vestmannaeyjum)«
en á að vera »í útsuður frá eyjunum«'
Höf.
Ný rit send ritstjórninni:
Vegurinn til Krists. Eptir E. G. White. 159 bls.
8. Félagsprentsmiðjan.
Bók þessi er gefin út á kostnað D. Östlund
trúboðans norska, er fyr hefur getið verið hér 1
blaðinu. Höfundur hennar er kona í Vesturheimi,
úr flokki »adventista«, og hefur hún ritað ýmsar
guðfræðisbækur, er þykja ágætar í sinni röð. í
bók þessari ber iítið eða alls ekki á hinni sérstöku
kenningu »adventistanna«. Það er fullkomlega
lúterskt guðsorð, er hún hefur að flytja,
og meira að segja ágætt guðsorð, er enginn trúað-
ur maður mun lesa án gleði og uppbyggingar, því
að sá trúarstyrkleyki, kærleiks- og mannúðarandi,
er einkennir bók þessa fremur mörgum eða flestum
guðsorðabókum vorum, mun gerahana hjartfólgna
öllum, er kynna sérhana, og eigi hafa hafnað trúnni
á Krist sem endurlausnara og huggara mannkyns-
ins. Bók þessari hefur verið snúið á flest Norð-
urálfumál t. d. þýzku, hollenzku, sænsku, spán-
verzku, finnsku, dönsku, og norsku, og af norsku
þýðingunni hafa verið prentuð 29,000 eintök, svo
að það ber vott um, að fólki hafi geðjazt að henni.
Vér efu'mst heldur ekki um, að hin íslenzka þýð-
ing hennar verði hin vinsælasta hér á landi. Bók-
in er mjög vönduð að pappír og prentun og frá-
gangi öllum, mun betur en menn eiga almennt
hér að venjast. Þýðingin, sem gerð er af Sigur-
jóni Jónssyni læknaskólastúdent, virðist vera vel
af hendi leyst, málið látlaust og ótyrfið. Bókin
kostar 1 kr. 50 a. innhept.
Hið íslenzka gardyrkji/félag 1898, þ. e. ársrit
félagsins þetta ár, hefur nú að flytja ýmsar góðar
leiðbeiningar um garðrækt, cptir Schicrbcck, Árna
Thorsteinsson landfógeta, og Einar Helgason garð-
yrkjufræðing, Bæklingurinn er hinn þarfasti, þótt
lítill sé. Hann kostar aðeins 20 aura, en búnaðar-
og sveitafélög geta fengið 8 eintök send að kostn-
aðarlausu með pósti, ef þau senda fyrirfram 1 kr.
í peningum eða frímerkjum. Ættu öll búnaðar-
félög að nota svo hagfellt tilboð.
Vasakver handa kvennmönnum. Nokkrar hend'■
ingar og varúðarreglur vm heilsufar kvenna. Ept-
ir dr J. Jónassen. 51 bis. 8. Kostnaðarmaður
Sigurður Kristjánsson. Eins og titiliinn ber með
sér er ritiingur þessi nokkuð sérstaklegs efnis, og
þvíeigi fallinn til að lesast upphátt sem „skemmtun
fyrir fólkið", en hann er ei að síður hitin þarfleg-
asti og roun sjálfsagt geta komið að góðunt not-
um fyrir hinn »betri helming« mannkynsins, sem
hann er sérstaklega ætlaður.
» Um bcrklasótt’.'. nefnist ritlingur, er Guðmundur
Björnsson héraðslæknir hefur snúið úr dönsku á
íslenzku, og gefinn er út á kostnað landsjóðs.
Eru þar taldar ýmsar varúðarreglur, er mcnn eigi
að gæta við veiki þessa, oger aðalatriðið að hirða
sem vandlegast hráka sjúklinganna, er aðalsótt-
kveikjan er fólgín í, og er líklegt,. að menn gæti.
þess. Ritlingnum er útbytt ókeypis. Þýðandinn
hefur gert sér far um að vanda málið á honum
sem bezt og þykir rétt að láta þess getið, því
að rnargir „lærðir menn“ eru mjög óvandir að
að orðavali í þýðingum.
Stiarnan. Lítid drsrit til fróðleiks 00 leiðbein-
ingar i/m verkleg mdlefni 1. ár. Utgefandi Stefán
B. Jónsson, Winnipeg 1897; 54 bls. — I kveri
þessu kennir ýmsra grasa, og það er að sumu
leyti eigi ófróðlegt, t. d. um frystihús og íshús..
skrá um fallna eða gjaldþrota banka í Kanada
o. s. frv. En málinu á kverinu er rnjög ábóta-
vant, og ætti útgefandinn að sjá um að vanda
það betur eptirleiðis.
Heyvanaræði í Kjósinni.
í 11. tbl. „Þjóðólfs" þ. á., þar sem minnst er
á heyskortinn, er sagt, að einna verst sé látið af
ástandinu í Kjósinni.
Jeg skal nú skýra frá ástandinu, eins og eg
þekki það bezt. Þegar batinn kom nú í einmán-
aðarbyrjun, voru 4 til 6 bændur víst nálega á
þrotum með fóður fyrir útigangspening (hross og
sauðfé). Flestir mundu hafa gefið innistöðu til
páska og sumars, og átt þó nóg eptir fyrir kýr,
en nokkrir, líklega 8—10 gefið öllu innistöðu fram
á sumar. Svona var nú ástandið, eptir því setrt
mér var kuunugt. Flestir voru búnir að gefa
sauðfé, ám og lömbum, innistöðu frá því á jóla-
föstu, og það sumir snemma á henni, lömb auð-
vitað tekin fyr, margir hrossum að miklu
leyti innistöðu frá því um og fyrir jól.
I sama tölubl. „Þjóðólfs" undir fyrirsögninni:
„Ohyggilegt búskaparlag«, er vítt eins og vonlegt
er, ill heyásetning landsmanna, og verður það
aldrei nógsamlega brýnt fyrir mönnum, hversu *
nauðsynlegur góður heyásetningur er til þess að
búnaðurinn geti verið viss. En þegar um þetta
er dæmt, ber -þó á það að líta, að hér á landi
er seinlegt að afla fóður^ eldci sízt á sumrum
eins og hið síðastliðna var, en gjafatími hér á
landi ærjð langur. Einnig eiga bændur ærtð erf-
itt með að láta tekjur búa sinna jafnastvið gjöld-
in og finnst þeim því þeir ómögulega mega
missa af þessum litla stofni sínttm tif að komast
af, þó það geti auðvitað orðið miklu verra fyrir
afkomuna að skera á útmánuðum eða fella úr
hor, heldur en að farga af hinum litla stofni að
haustinu. Landbúnaðurinn er nú orðinn töluvert:
erfiðari, en hann var fyrir 20—30 árum; vinnufólks-
kaup hálfu meira og margföld eyðsla farin í vöxt,
en afurðir fallnar í verði, t. d. smjör og ull og
jafnvel kjöt. Að menn setji nú ver á en á 18.
öld held eg ekki sé, en njenn eyða miklu meira
heyi en þá var, beita víðast hvar lítíð ám frá þvf
fyrir jól, gefa hrossum, þó hagar séu nægir, og
víðast, að minnsta kosti á suðurlandi, hætt að
standa yfir fé, að eg ekki tali um að moka ofan-
af. En á 18. öld mun ám, sauðum og hrossum
hafit verið lítið gefið, þegar hagar Toru, og var
því engin furða, þó fyrningar söfnuðust þá fremur
og hey entust betur í harðindum cn nú á tímum.
Meðferðin á skepnum er orðin miklu betri og
mannúðlegri, en hún var fyr meir, en það er eins
og menn geti ekki farið eins vel með peninginn
eins og menn gera og haft þó nægilegar skepn-
ur að lifa af, eptir því sem þarfir og búskaparlag
er orðið.
Reynivöllum, 29. marz 1898.
Þorkell Bjarnasoti.
Yfirgangur botnverplanna.
Þegar litið er á hið mjög langvinna aflaleysi
hér við sunnanverðan Faxaflóa, mun engum geta