Þjóðólfur - 29.07.1898, Qupperneq 1

ÞJOÐOLFUR.
50, árg.
Reykjavík, föstudaginn 29. júlí 1898.
Nr. 35.
Auglýsing
um
holdsveikraspítalann
í Laugarnesi.
Yfirstjórn holdsveikraspítalans í Laugar-
nesi gerir hér með, samkv. 13. gr. laga 4.
febr. 1898, um aðgreining holdsveikra frá
öðrum mönnum og flutning þeirra á opinber-
an spítala, kunnugt öllum almenningi og sér
í lagi héraðslæknum og aukalæknum, og
sveitar- og bæjarstjórnum, að spítali sá handa
holdsveikum mönnum, sem verið er að
byggja í Laugarnesi við Reykjavík, verður
fullger og til afnota 1. október næstkomandi.
Frá þeim degi verða holdsveikir menn.
sem yfirstjórn spítalans hefur veitt inntöku á
spítalann, teknir til hjúkrunar þar.
Umsóknir um inntöku á spítalann skulu
stýlaðar til spítalalæknisins, en sendar hlut-
aðeigandi héraðs- og aukalækni, sem ritar á
þær álit sitt og sendir þær síðan til spítala-
læknisins. Þegar beðið er um inntöku fyrir
holdsveikan mann, samkvæmt 7. og 8. gr.
fyrnefndra laga, skal hlutaðeigandi sveitar-
eða bæjarstjórn semja og undirskrifa umsókn-
ina, en annars semur sjúklingurinn umsókn-
ina sjálfur eða tjárráðamaður hans, sé hann
eigi fullveðja, sbr. 4. gr. í lögum 4. febr.
1898, um útbúnað og ársútgjöld spítala
handa holdsveikum mönnum.
Umsóknir, sem ritaðar eru fyrir 1. októ-
ber þ. á., skulu sendar meðundirrituðum
héraðslækni Guðmundi Björnssyni í Reykjavík.
í umsókninni skal standa fullum stöfum
skírnarnafn hins holdsveika og föðurheiti,
aldur, fæðingarstaður og heimili; sé sjúkl-
ingurinn fulltíða, skal þess getið, hvort hann
sé giptur og hvort hann eigi börn. Enn-
fremur skal að svo miklu leyti sem unnt er
gera grein fyrir því í umsókninni, hvort
holdsveikin sé hnútótt eða slétt og á hvaða
stigi hún sé. Þess skal einnig getið, hvort
sjúklingurinn hafi eða hafi áður haft nokk-
urskonar geðveiki, og að lokum, hvort
nokkrar sérstakar ástæður mæli með eða
móti inntöku hans á spítalann.
Hver holdsveikur maður skal hafa með
sér tvennan sæmilegan alfatnað, þegar hann
kemur á spítalann, þar með talinn nærfatnað.
Ef sjúklingurinn deyr á spítalanum, eignast
spítalinn föt hans. Ef eitthvað vantar í föt
hins holdsveika, þegar hann kemur, eða
álíti ráðsmaður eitthvað af honum miður
nýtilegt, þá ber að útvega það, sem á vantar
á kostnað þess, er sótti um inntöku á spít-
alann.
Engan má senda á spítalann, nema
fengid sé leyfiyfirstjórnarinnar til inntökunnar.
Yfirstjórn holdsveikraspítalans
Reykjavík 27. júlí 1898.
J. Havsteen. J. Jónassen. G. Bjðrnsson.
Áhugaleysi og alvöruleysi.
Órækt merki þess, hversu íslenzka þjóðin
er afskiptalaus og áhugalaus í pólitiskum málum
eru undirtektir þær, sem Þingvallafundarboðið
hefur fengið víðast hvar, að því er enn hefur
spurzt, því að mörg kjördæmi hafa enn alls ekki
hreyft sig neitt í þá átt að sinna því, og væri
þó nú kominn tími til þess, ef þau ætluðu sér
að gera það. Menn vonuðust reyndar aldrei
eptir almennum undirtektum,feakir þess, að ýms kjör-
dæmi eru eigi áhugameiri eða sjálfstæðari en svo,
að þau varpa allri sinni áhyggju upp á þingmann
sinn eða þingmenn og láta svo þar við sitja,
en það er hinsvegar fullkunnugt, hvernig fjöldi
þingmanna nú hefur farið að ráði sínu í stjóm-
arbótarmáli vor Islendinga, er Þingvallafundurinn
í sumar átti aðallega að taka til umræðu. Það
mátti því ganga að því vísu, að þessir »frávill-
ingar« í þingmannaflokknum mundu ráða kjós-
endum sínum til að sitja kyrrir og hreyfa sig
hvergi, og það hefur sjálfsagt verið undurlétt erf-
iði víðast hvar. Það er svo rniklu hægra að
svæfa þá menn til fulls, sem svefnmókið er þeg-
ar sigið á, heldur en að hrista úr þeim drung-
ann, láta þá rétta úr sér, og fá þá til að hafast
eitthvað að og hreyfast úr staðt Sá sem telur
dáð og dug úr fólki í hverju sem er, stendur
svo langtum betur að vígi og er margfallt viss-
ari um sigur, heldur en hinn, sem leitast við að
tala dáð og dug í fólk, og fá það til að hefjast
handa. Annað er létt verk og löðurmannlegt,
hitt optast nær Sisyfosþraut og »sálarpúl«, ekki
sízt að því er Islendinga . snertir, þótt víðar sé
auðvitað pottur brotinn í þessum efnum.
. Að því er sjálfar undirtektirnar undir Þing-
vallafundarhaldið í sumar snertir, þá er oss það
kunnugt, að sumstaðar hafa farið fram kosning-
ar á kjörmönnum, en óvíða eða jafnvel hvergi,
eins og til var ætlazt. Rangvellingar urðu einna
fyrstir til og kusu kjörmenn í flestum eða öllum
hreppum sýslunnar nema Austur-Eyjafjallahreppi,
og þessir kjörmenn áttu svo fund með sér á
Stórólfshvoli 2i. þ. m. til að kjósa fulltrúa á
Þingvallafund, en þá fer svo undarlega, sem mun
vera nálega eins dæmi, að þessir útvöldu um-
boðsmenn hreppanna koma sér saman um að
kjósa ekki neina fulltrúa(!l) og kvaðþvíhafa
einkum verið barið við, að fundartíminn væri ó-
hentugur. Þessi hlægilega niðurstaða er Rang-
vellingum til stórhneysu og var þeim rniklu sæmra
að hreyfa sig hvergi til neinna undirbúningskosn-
inga. Annar eins amlóðaháttur og þetta er meira
að segja óskiljanlegur í kjördæmi, sem næst
liggur fundarstaðnum sjálfum. Það hefði
verið ljóta sneypan — eða hitt þó heldur — fyrir
þetta kjördæmi, ef það hefði orðið t. d. hið eina
kjördæmi á landinu, er kosið hefði fulltrúa á
Þingvallafund á sem fullkomnastan og réttastan
hátt, eða eins og átti að vera. Rangæingar
þljóta að sjá það sjálfir, án þess þeim sé bent
frekar á það, að svona löguð frammistaða er eigi
að eins héraðinu til minnkunar, heldur einnig í
fyllsta mæli hlægileg, hvernig sem á hana er
litið.
Að því er önnur kjördæmi snertir má geta
þess, að Arnesingar hafa ekki enn hreyft sig,
ætla víst að bíða eptir hinum, eins og »Stefnir«
segir um Isfirðinga og eptir því, sem ráða má
af sama blaði verða Eyfirðingar einnig fremur
seinfara í flilltrúakosningunum, sagt, að þeir
muni þó líklega manna sig upp um 7. ágúst, ef
eitthvað verður úr þjóðminningardegi þeirra. Eigi
höfðu undirbúningskosningar gengið þar heldur
sem reglulegast. Úr Suður-Þingeyjarsýslu hafa
menn lítið frétt, en eitthvað voru menn þar að hugsa
um kosningar, og í Norður-Þingeyjarsýslu hafa
að eins 2 hreppar kosið kjörmenn (6 alls) og
þeir síðan einn fulltrúa (úr Reykjavík). Um önn-
ur kjördæmi vita menn enn lítið.
En hvemig sem allt veltist, og hversu sem
fulltrúakosningar ganga óskipulega, eða farast al-
gerlega fyrir í ýmsum kjördæmum, þá verður
eflaust einhver samkoma haldin á Þingvelli 20.
ágúst, hvernig sem henni verður að öðru leyti
hagað. Nokkurnveginn almenn hluttaka í reglu-
legum Þingvallafundi er að minnsta kosti eigi
fyrirsjáanleg. í þetta sinn, en þau kjördæmi, sem
á annað borð ætla að senda fulltrúa á fundinn,
þurfa að flýta þeim kosningum úr þessu, því að
þess ber að gæta, að fundurinn getur haft all-
mikla þýðingu, þrátt fyrir það, þótt hann verði
ekki almennt sóttur óg ýms kjördæmi skerist úr
leik. En ef hver ætlar að bíða eptir öðrum með
fulltrúakosningar þessar og enginn þorir að ríða
fyrstur á vaðið, þá er sagan sögð — sagan af
framtakssemi og pólitiskum áhuga Islendinga á
því herrans ári 1898.
Um nautgriparækt 09
smjörgerð.
Nokkrar athugasemdir eptir Sigurð Þór-
ólfsson.
(Niðurl.).
Mér þykir höf. halla, f áætlun sinni, ó-
trúlega mikið á ærnar. Eg skal fúslega við-
urkenna að þannig löguð áætlun á mismun
sauðfjár- og kúaræktar, getur átt sér stað,
en að þannig lagaða áætlun megi leggja til
grundvallar við slíkan samanburð, neita eg
algert. Til þess að slá því föstu þyrfti að
hafa hliðsjón af skýrslum og búreikningum
úr öllum héruðum landsins um afurðir hverra
þessara gripategunda fyrir sig. Hin ýmsu
héruð og sveitir landsins eru ólík að lands-
kostum. Sum eru betur löguð íyrir sauð-
fénað en kýr, aptur eru önnur heppilegri fyr-
ir kúarækt en sauðfjárrækt- Jafnvel í
hverri sveit eru jarðir mjög misjafnar í þessa
átt, eins og hinn heiðraði höf. veit. Það get-
ur verið villandi að álykta það, að ein eður
önnur jörð sé betur fallin til sauðfjárræktar
en mjólkurkúaræktar, fyr en nákvæmt yfir-
lit yfir tekjur og útgjöld hvers fyrir sig er
haldið. Þær jarðir eru og til, sem reynslan
hefur sýnt að réttast er að hafa tiltölulega
fleiri sauði en ær. Hvernig markaður er fyr-
ir ull, kjöt, smjör o. s. frv. getur og haft á-
hrif á þetta. Það er eitt meðal annars, sem
búreikningar sýna, eða bókfærsla búskapar-
ins, hver skepnutegundin gerir mest gagn,
svo hægt sé að leggja meiri rækt við hana.
Má vera að bóndi, sem búið hefur 30—40