Þjóðólfur - 15.06.1900, Síða 2

IIO
þeim fyrir gull eða fyrir póstávípanir, gerir hann
ekkert annað en það, sem erbláttáfram skylda
hans. Að hér sé verið »að láta landsjóð víxla
seðlum, sem annar óviðkomandi sjóður gefur
út á hann fyrirvaralaust og takmarkalaust(!)« er
jiví ekkert annað en argasta bull, sem eg til
hins ítrasta hefði efast um, að aðalritstjóri Isa-
foldar mundiljárúm í blaði sínu,1) hversu blind-
aður, sem hann kann að vera orðinn af ástfóstri
til hlutafélagsbankans.
13. Það er auðséð, að »gamli vinurinns
hins víðfræga er ekki óglöggskyggn á fjárhags-
málum, og sér það rétt, að ef vér höfum næg-
ar vörur er oss í lófa lagið, að fá oss nægilega
peninga — jafnvel með þeim litla banka, sem
vér höfum nú. Landsbankinn hefur, hvað ept-
ir annað, lánað kaupmönnum marga tugi þús-
unda, einmitt á líkan hátt og dæmi þess víð-
fræga getur um, og mun að sjálfsögðu gera það
framvegis, enda er það eitt af hinum allra sjálf-
sögðustu víxilbankastörfum. Að það hafi komið
fyrir, að ekki hafi verið hægt að fá einar 20
þús. kr. í 6 vikur hjá landsbankanum til slíks, er
sá víðfrægi talar um, efast eg stórlega um, að
sé satt. Öfgar þær og f jarstæður, sem hann hef-
ur fyllt dálka Isafoldar með nú undanfarið, gefa
öllum, er til þekkja, fulla heimild til að efast
um, að nokkur flugufótur sé tilfyrir þessari sögu
hans.
Fró Búa ófriðnum hafa bo'rizt nýjar
fréttir í enskum blöðum til 7. þ. m. (fengin hjá
botnvörpuskipi hér úti í flóanum). Verður ekki
annað séð, en að ófriðurinn sé nú hér um bil
til lykta leiddur. Eins og getið hefur verið áður um
hér í blaðinu gafst Johannesburg orustulaust á
vald Breta 31. maí, en Pretoría gafst ekki upp
fyr en 5. þ. m. Hafði Botha yfirhershöfðingi
Búa farið þess á leit við Roberts marskálk dag-
inn áður, að vopnahlé fengist, meðan samið væri
um uppgjafarskilmálana, en Roberts vildi engan
frest veita, og flúði Botha þá burt úr borginni
um nóttina með her Búa, en Kriiger var farinn
áður, og hafa þeir nú búizt fyrir annarsstaðar
norður í landi. En ólíklegt er, að mikið værði
tfm varnir hjá þeim úr þessu, þótt enn hafi þeir
lið allmikið.
Þá er fréttin um, að Roberts hefði haldið inn-
reið sína 1 Pretóríu barst heim til Englands, varð
fögnuður mikill um allt landið, og stórkostleg
hátíðahöld, því að Bretar telja nú Búa að mestu
á kné komna*
Sama daginn sem Johannesburg gafst upp
réðust Búar á enska riddarasveit við Lindley í
Óraníurlki, og þröngdu svo að henni, að hún
varð öll að leggja niður vopnin, og var tekin
höndum. Voru það um 460 manns. Þá er Ro-
berts vissi um, að sveit þessi var nauðuglega
stödd, skipaði hann Methuen lávarði að hraða
sér, sem hann mætti til að bjarga henni. Brá
hann þegar við og fór 44 enskar mílur á 25
J) Það er hreinn óþarfi fyrir hinn háttvirta
greinarhöf. að furða sig á því, þótt „Isafold“ flytji
„argasta bull“ ! b^nkamálinu. Það er nfl. aðalregl-
an hjá henni í flestum rnálum og þar á meðal (
þessu, þv! að ritstjórn hennar (aðalritstjórinn ekki
undanskilinn) hefur nægilega sýnt og sannað, að hún
hefur engu betri þekkingu eða skilning á málinu en
„Mercator", nema síður sé og getur þó naumast
bágbornara verið. Það þarf því ekki að vænta
neinna leiðréttinga á vitleysunum hjá „Mercator" úr
þeirri átt. Ritstjórn ísaf. tekur allt bull jafngott og
gilt, ef það bara er „átóra bankanum" danska til
vegs, en landsbankanum til niðrunar. Hún hvorki
veit né vill vita, hvort það, sem hún ber á borð fyr-
ir lesendur sína í þessu máli er á nokkru viti byggt
eða ekki. Gefi það villt einhverjum fáfræðing sjón-
ir er það t. d. gott og blessað. Flestir, nema rit-
stjórn ísafoldar og „Mercator" munu t. d. vita, að
landsbankinn gefur ekki út seðla og á þá ekki. Þeir
hafa þó vlst heyrt talað um seðlaútgáfurétt land-
s/óðs, þennan rétt, sem þeir og aðrir stóra banka-
dýrkendur vilja afhenda útlendingum til afnota heila
öld. Ritstj.
klukkustundnm, en kom ofseint, því að riddara-
sveitin var þá tekin til fanga. Réðst Methuen
á Búa, er voru þar fyrir um 2—3000 að tölu, og
eptir 5 klukkustunda orustu, tókst honum að
reka þá á flótta, en bandingjunum náði hann
ekki. Segir Roberts, að það hafi verið leiðinlegt
óhapp, að riddarasveit þessi varð að gefast upp
fyrir Búum, en vonar, að ekki líði á löngu áður
en hún verði leyst úr óvinahöndurrr:- En svo ðF
að sjá af þessu, sem Búar hafi ekki algerlega
rýmt Óraníurlki. Búast sumir við, að þeir Botha
og Krúger ætli sér, að beita Roberts einhveijum
brögðum, ef þeir fái því við komið, og að trautt
muni þeir gefast Bretum á vald góðfúslega. —
Þá er fáni Breta var dreginn upp í Johannes-
burg og fáni Transvals dreginn niður 31. f. m.
segja enskir fregnritar, að Búar hafi horft á þá
athöfn allhryggir og sumir garnlir menn grátið,
vissu að þá var verið að kveða upp dauðadóm
frelsis þeirra og sjálfstæðis.
Uppreisnin í Kína, er Þjóðólfur hefur áður
skýrt frá, er nú orðin allvlðtæk og ískyggileg,
og talið, að stórveldin muni ekki lengi geta set-
ið hjá aðgerðalaus, þvl að uppreisnarmenn fremja
hin verstu hryðjuverk á kristniboðendum og öðr-
um útlendingum þar í landi, er þeir vilja reka
af höndum sér. — UmAshanta-uppreisnina í Af-
riku hafa ekki borizt neinar nýjar eða áreiðanleg-
ar fréttir og ekki vissu rnenn til að hjálparliði
Breta hefði tekizt að bjarga höfuðborginni Kum-
assi úr höndum uppreisnarmanna.
r
Osannur fréttaburður.
Ur Rangárvallasýslu er Þjóðólfi ritað 8. þ. m.
„33. tölublað Isafoldar flytur fréttapistil héðan
úr sýslu og þykir oss Rangvellingum að fregnrit-
arinn fari ekki sem rétlast með frásagnir, þegar
hann kemur að pólitísku fréttunum eðá fréttakafl-
anum, þar sem hann segir, að hér séu flestir um
meiri hluta sýslunnar eindregið valtyskir. Það
mundi réttara frá sagt, að fregnritinn vildi óska,
að flestir sýslubúar væru valtýskir, en þvl miður
væru þeir það ekki. Nei, valtýskan ætla eg, að
sé ekki hér í meira áliti en í fyrra á kjörfundin-
um, og sýndum við Rangvellingar þá greinilega
hvoru megin við vorum í því máli, enda getur
enginn séð, að hin svokallaða valtýska hafi tekið
miklum umbótum síðan. Þá þykir hér bros-
legt heilsuleysisvottorðið, sem fregnritinn er að
gefa alþm. vorum, Þórði, og sýnist þar ætla að
rætast ummæli Þjóðólfs, að Valtýingar muni beita
öllum meðulum til að koma sér að þingmennsku.
Það hafa engar sögur af því farið, að Þórður hafi
ekki getað gegnt öllum þeim störfum, sem hon-
um bar á íyrirfarandi þingum vegna heilsuleysis,
ekki hefur heldur frétzt, að hann leysi öðruvfsi
en með mesta dugnaði ogsamvizkusemi af hendi
þau margbreyttu störf, sem á honum hvíla heima
í héraði, og hef eg engan annan en fregnritann
í Isafold nefna annað, en að endurkjósa Þórð, ef
hann gæfi kost á sér apturtil þingmennsku. Hér
í sýslu mun verða, sem að undanförnu lagt allt
kapp á, aðkjósatil þings samvizkusama og dreng-
lundaða menn, og því mun fregnritinn ekki geta
neitað með réttu, að þingmenn vorir séu og um-
fram allt að velja bændur, því það er sannarlega
sorglegt tákn í garð bænda, um apturlör og ó-
sjálfstæðan hugsunarhátt, að fylla þingið með
sýslumönnum og prestum, og þó roér detti ekki
í hug, að álíta þá menn öðruvísi en merka prívat-
menn allflesta, mun hin íslenzka þjóð þó finna
sárt til þess, áðuren langtum líður í útgjaldalegu
tilliti m. m., ef hún skipar alþingi svo að segja
tómum sýslumönnum og prestum, eins og helzt
eru horfur fyrir. Annars munum við hér í sýslu
forðast öll stór rassaköst í pólitík, sem ekki sýnist
gera annað en spilla fyrir samlyndi og samvinnu
þjóðarinnar, sem allir hugsandi menn ættu þó að
vínna að af alefli, að væri sem bezt“.
Hún sver sig í ættina
hin mikið snyrtilega(I) og mikið samvizkusamlega(!)
ritaða alþýðumannsgrein með yfirskriptinni „Alþýða.
smánuð" í „Isafold" 9. þ. m. — svo að vér byrjum
í Isafoldarstíl, sem þekktur er orðinn. — Höfundur-
inn, sem kallar sig „réttan og sléttan alþýðumann“(!)
er reyndar auðþekktur á eyrunum, því að „illa þekki
eg Finnstein þá“, ef málsnilldin og málrómurinn er.
ekki „gamla mannsins" hérna við Austurvöll. Hann
tekur andköf svo þung og_ekkaþrungin af gremju,
að myrkfælinn maður gæti ímyndað sér, að aptur-
ganga lengst neðan úr Djúpadalværi þarna að þylja
Buslubæn. Það er hreinn og beinn grátstafur f
kverkunum á persónu þessari yfir því, hversu þessi
djöfull, Þjóðólfur, sé ósvlfinn og illvígur gagnvart
þessu blessaða dyggðablóði „Isafold", sem ávalt
berjist fyrir eflingu guðsríkis, sannleikans og réttlætis-
ins hér á Islandi, það er með öðrum orðum, hafi
hvorki blett né hrukku, en sé jafnvel heilög og lýta-
laus, hvít sem ull. Einkum er höf. gramur yfir því,
að „Isafold", þessi heilaga gæs, sem helguð er þeim
stjórnarliðunum, Valtý og sveinum hans,skuliekki hafa
skeytt betur skapi sínu á þessum fjanda Þjóðólfi, en
hán hafi gert, og er svo að sjá, sem höf. vilji telja.
fólki trú um, að hún hafi alltaf þagað(!!) við hverju,
sem að henni var vikið. Þeir sem kunnugir eru
þessari heilögu gæs, munu þó minnast þess að hafa
séð dágóða viðleitni hjá henni til að gussa eitthvað
gegn flestu, sem að henni hefur verið rétt í typtun-
armeistara hennar, Þjóðólfi. En ísafoldarmaðurinn
í skugganum viðurkennir reyndar með ummælum
sínum, að þær varnir hafi allar ónýtar verið og mátt-
lausar og skal sízt neitað, að svo hafi verið, enda
hefur málstaðurinn illur verið. Og þó hefur þetta
„dyggðamunstur" —„stjórnarmálgagnið"—haft „Þjóð-
viljann" og „Bjarka" sinn við hvora hlið, urrandi og
spangólandi gagnvart Þjóðólfi. Hefur „Þjóðviljinn“
einkum verið furðu Iiðugur að hitta einmitt sama
tóninn, sem „Isafold" og þylja upp sömu orðin á
eptir henni, og þau hvort eptir öðru, því að nú eru
þau svo bráðskotin hvort í öðru, eins og þau væru
nýtrúlofuð og þó hefur trúlofunin staðið nú á 3. ár„
Það er hin sameiginlega illska við Þjóðólf, er í semni
tlð hefur tengt kærleiksböndin millum þeirra fastar
og fastar, og þeir strengir munu sjálfsagt halda, að
að minnsta kosti þangað til „ráðgjafinn á þingi" fer
að úthluta verðlaununum til hinna tryggu þjóna sinna,
er stutt hafa hann til valdanna. Það gæti verið, að
þá hlypi snurða á þráðinn, er farið væri að gera
upp reikningana, og einhver þættist ekki nógu mik-
ið úr býtum bera eptir verðleikum. Þá gæti svo
farið, að „Þjóðviljinn“ og „ísafold" færu að slást
aptur, eins og fyrrum.
Að því er snertir ilimælinog fúlyrðin I Þjóðólfs
garð I þessari fyrnefndu ísafoldargrein, þá dettur
oss ekki I hug, að rekja sundur þann lygavefgagn-
vart skúmaskotsskrifara, en leyfufn oss blátt áfram
að lýsa þennan „rétta og slétta alþýðumann", er
þykist vera höfundur greinarinnár, réttan og
sléttan lygara að brigzlum þeim og níði, er hann
hefirr hrúgað þar saman, og skorum á hann
að sækja oss til sekta fyrir þau ummæli, ef hann
þorir að skríða fram úr skugganum og sýna hver
hann er, því að ætla má, að honum liggi ekki hálm-
visk þar er hjartað skyldi. Mun þá sjást, hversu
„réttur og sléttur alþýðumaður" þessi náungi er, og
hvert umboð hann hefur til að koma fram fyrir
hönd íslenzkrar alþýðu með lognar sakargiptir og at-
vinnurógburð gagnvart mönnum, sem hafa aðraskoð-
un I stjórnmálum, en hann og ekki eru óðir orðnir a
einhverju pólitisku nöðrubiti. En kveinki þessi
„rétti og slétti" sér við að nafngreina sig, þá mun
flestum ljóst, hvar faðernisins sé að leita, eins og
minnst var á í upphafi þessarar greinar. Og mega
þá ritstj. sljórnarmálgagnsins eiga sjálfir allan heið-
urinn af því, að sjóða saman undir dularnafni við-
bjóðslegt skjall urn sjálfa sig(l!) og níð um fjand-
menn sína og er hætt við, að þeir græði harla lítið
á slíkum ritgerðum í almenningsálitinu, þótt þeir
hafi hugsað sér heldur en ekki til hreyfings með
svona löguðum alþýðumanns(I) vitnisburði. En
margt fer öðruvísi en ætlað er, og það eru ekki all-