Þjóðólfur - 25.01.1901, Qupperneq 1

ÞJOÐOLFUR.
53. árg.
Reykjavík, föstudaginn 25. janúar 1901.
Nr. 5.
Biðjið ætíðum
OTTO MÖNSTED’S
sem er alveg eins notadrjúgt og bragðgott eins og Sfjnjör.
Verksmiðjan er hin elzta og stærsta í Danmörku, og byr til óefað hina beztu vöru
og ódýrustu í samanburði við gæðin.
Fæst hjá kaupmönnunum.
Lífróður Valtýinga.
Það hefur víst ekki dulizt neinum, er atliug-
að hefur nákvæmlega stjórnmálabaráttu vora á
siðustu árum, eða síðan dr. Valtýr kom til sög-
unnar, hve gríðarmikilli áfergju og hóflausri ó-
svífni í ræðu og riti flokksmenn hans hafa beitt
til að snúa þjóðinni á sitt mál. Það er eins og
mennirnir hafi þann »Vonda« sjálfan í hælunum
á sér og óttist að hann muni hremma þá alla,
ef þeir ekki innan ákveðins tíma hafa leyst hlut-
verk sitt af hendi, það hlutverk, sem danska stjórn-
in og Valtýr hefur falið þeim: að ginna Islend-
inga eins og þussa til að þiggja einskisverða. og
í sjálfu sér þýðingarlausa umbðt á stjórnarfari
voru, gegn því, að þeir afsali sér fyrir alda og
óborna mikilsverðum réttindum, er stjórnin hafði ó-
vart veitt þeim. Það er ekki lítilsháttar náð, sem
Danir ætla að auðsýna oss með því að senda
okkur ráðgjafa, sem búsettur sé í Höfn, sitjandi
í ríkisráðinu og launaður af ríkissjóði, mann,
semvéraukþesseigum réttmæta heimt-
inguáað fá áþingán þessaðfaraí
nokkur hrossakaup við stjórnina, eða
afsala oss nokkrum fengnum réttind-
u m. Það er ekki furða, þótt Valtýsflokkurinn —
Danastjórnarliðarnir — taki þung bakföU í þeim
róðri og leggist heldur óþyrmilega á árarnar til
að koma öðru eins djásni á þurt land.
En það er ekki valtýski ráðgjafinn einn, sem
þeir róa undir. Þar fylgir meira með. I kjöl-
farinu draga þeir á eptir sér stóra bankann
danska og fréttaþráðinn. Og þeir sem ekki vilja
hjálpa þeim til að koma öllum þessum farangri
tafarlaust í trygga höfn, alveg eins og þeir vilja
hafa það, þeir eru ekki að eins apturhaldsmenn
Og stjórnarbótar(l!)féndur, heldur landráðamenn
og þjóðíéndur. Tilgangurinn er nfl. að hræða
menn með smánaryrðum og ósannindaflækjum til
að svíkjast úr flokki heimastjórnarmanna og kom-
ast í sömu fordæminguna, eins og Valtýsliðarnir
eru komnirí, því að þeir sjá það mannatetrin, að
takist þeim ekki nú þegar að svæla undir oksitt
heilbrigða skynsemi og réttan skilning alis þorra
Jýóðarinnar. þá séu þeir alveg úr sögunni, og eigi
aldrei framar uppreisnarvon fyrir dómstóli þjóð-
arinnar.
Til að gylla málstað sinn fyrir þjóðinni og
villa henni sjónir eru þessir Hafnarstjórnarmenn
farnir að klifa á því, að hinir,- heimastjórnar-
mennirnir, — vilji ekkert, engar framfarir í
landinu, enga bót á stjórnarfarinu, af því að þeir
vilja ekki taka á móti valtýskunni með útbreidd-
um faðmi og því sem henni fylgir — danska
okurbankanum, eins og skilið var við hann á
síðasta þingi og fréttaþráðarmálinu, eins og síð-
asta þing skildi við það. Þjóðólfur hefur t. d.
aldrei farið leynt með það, að hann
vildi miklu heldur fresta stjórnarskrá-
málinu, heldur en takaþeimsmánar-
boðum, sem nú eiga að vera á boðstól-
um samkvæmt valtýskunni.
Það er því dálítið barnalegt og skoplegt hjá
ísfirzku þjóðvillunni að tala um alveg spánnýja
skriptajátningu(l) af hendi ritstjóra þessa blaðs
fyrir kennivaldinu á Torfastöðum á kjörfundi Ár-
nesinga 22. sept. Mikil dæmalaus uppgötvun!
Og svo er »ísafold« ekki skynugri en svo, sem
reyndar þurfti ekki að búast við, að hún lepur
þetta upp eptir sísfirzku kempunni«, sem hún einu
sinni kallaði, og .veltir svo »raunalega« vöngun-
um yfir því, að þessir stjórnarbótarféndur, þeir
vilji ekki aðhyllast blessaða valtýskuna, heldur
»fresta — fresta« öllu, bæði þessum bráðnauðsyn-
legu umbótum(!) á stjórnaríarinu og svo þeirri
blessun, sem felist í valtýsku dilkunum tveimur.
Já, það er ekki furða, þótt Isutetur vatni músum
yfir þessum ósköpum. Hún kannast líklega ekki
við máltækið: »Frestur er á illu beztur«.
Oss dettur ekki i hug að neita því, að ýmsir
stórvægilegir gallar eru á núverandi stjórnarfari
voru, en það er hraparlegur misskilningur og fá-
vizka, að ímynda sér, að valtýskan bæti nokkurn
skapaðan hlut úr þeim. Aðalþátturinn í stjórnar-
baráttu vorri allar götur síðan um 1850 er að
gera stjórnina sem innlendasta, flytja æztu stjórn-
ina inn í landið og losa oss sem mest undan
yfirráðum stjórnárinnar í Höfn. En stefnir val-
týskan að því takmarki? Ónei, þvert á móti;
hún er ekki einu sinni spor í áttina til þess, held-
ur einmitt spor í þveröfuga átt, eins og hverjum
manni liggur í augum uppi. Er þá ekki sjálf-
sögð og heilög skylda þeirra manna, er fyrir al-
innlendri stjórn berjast, að kjósa heldur þann
kostinn að láta málið blða betri tíma, ú r þ v í
að örvænt er um, eins og nú stendur, að
nægilegt fylgi fáist til að halda barátt-
unni áfram á þeim grundvellí, sem hún
á og verður að byggjast á, þeim grund-
velli, að vér fáum alinnlenda stjórn, stjórn, sem
búi 1 landinu sjálfu, og beri fulla ábyrgð fyrir
alþingi á öllum gerðum sínum. Stefni stjóm-
málabarátta vor e k k i að þessu takmarki, er
hún óþjóðleg, skaðleg, og svívirðileg, alveg eins
og valtýskan. Af tvennu illu skal taka hið
skárra. Heldur en að láta fleka sig til að
fara í hrossakaup um dýrmætustu þjóðréttindi
vor, er það hrein og bein skylda allra þjóðhollra,
frjálslyndra manna að sporna af ítrasta megni
gegn þannig lagaðri breytingu og bíða heldur
byrjar með breytingarnar, þangað til betra útlit
er fyrir farsælan og heillaríkan árangur. Þetta
skilur hver heilvita maður.
Mundi ekki t. d. liggja nokkru nær fyrir
oss á þessum tíma, að reyna að ráða einhverja
bót á atvinnuvegum landsmanna, rétta við land-
búnaðinn og gera afurðir hans meir arðberandi,
heldur en að smella valtýsku stjórnarbótinni(!!)
á þjóðina, öllum þorra manna þvert um geð og
oss til ófarnaðar í framtíðinni. En Valtýingar
segja: Ráðgjafinn gerir allt, hann kippir öllu í lag,
hann á að hugsa um allt og fyrir alla þjóðina.
Hann á jafnvel að búa fyrir bændurna! En sú
gullöld! þegar allar vorar áhyggjur, öll vor vand-
ræði eru komin á bak »ráðgjafans á þingi«.
Hann verður að hafa breiðara bak og styrkari
armleggi heldur en Valtýr, ef hann á ekki að
verða að klessu undir öllura þeim ósköpum, sem
honum er ætlað að bera. Hann getur naumast
lengi staulast undir öðrum eins klyfjum, veslings
maðurinn! En það er satt, Valtýingar ætla að
láta danska bankann og fréttaþráð yfir allt land
gera það, sem ráðgjafinn getur ekki orkað. Vér
hinir viljum hafa innleudan banka, er
vér eigum sjálfir og getum ráðið sjálfir,
viljum efla 1 an d s b ankan n , en ekki af-
henda hann útlendum okrurum, viljum
ekki selja oss á vald útlendinga með
húð og hári, heldur vera sjálfir fjár vors ráð-
andi og nota gjarnan peninga útlendinga á þann
hátt, að þeir verði ekki ofjarlar vorir. Og svo ætl-
um vér, að oss ríði m e i r á að fá fréttaþráðar-
samband milli landsins og útlanda, held-
ur en fréttaþráð yfir landið þvert og endilangt,
með öllum þeim kostnaði, er þar af leiðir, kostn„
aði, er vér fáum ekki séð, að vor fátæka þjóð
geti risið undir nú að sinni, en ef til vill síð-
ar. Þessvegna viljum vér einmitt »fresta« svona
lagaðri þráðlagningu um land allt, af því að vér
teijum það ekkert höfuðskilyrði fyrir því að rétta
við hag landsmanna, rétta hann úrþeirri kryppu,
sem hann er kominn í, heldur þvert á móti,
teljum það líklegasta ráðið til að koma
fjárhag vorum í þá kreppu, sem hann
réttir sig aldrei úr.
Það er einmitt öll þessi pólitík Valtýinga, t
þeirri mynd og með þeim skilyrðum, sem
þeir vilja lemjá hana áfram, ervérheima-
stjórnarmenn spyrnum á móti, og vér viljum
heldur »fresta« svonalöguðum umbótum(!!) held-
ur en gera þau glappaskot, er yér sjálfir og ept-
■ irkomendur vorir geta ekki bætt úr, glappaskót,
er geta steypt þjóð vorri í bersýnilegan voða,
gert oss ómynduga ræfla og glatað þjóðerni
voru. En það er ofseint að byrgja brunninn, þeg-
ar barnið er dottið 1 hann. En nú getum vér
sagt: »Hingað og ekki lengra«, við þá herra,
sem annaðhvort af heimskulegu ofurkappi, fávizku
eða öðru verra, leggja sig 1 líma til að sporna
við sönnum, eðlilegumogheillavænleg-
um framförum, en vilja hlaupa einhver
heimskuleg gönuskeið út í loptið án allrar fyrir-
hyggju og kalla sig svo framfarapostula(!) en era
i rauninni hinir allra hættulegustu framfara-
féndur, því að ef þjóðin misstígur sig verulega á
framfarabrautinni, þá dvelst framsókn hennar svo
lengi við það óhapp, að hún ef til vill bíður
þess aldrei bætur, og þorir aldrei optar að stíga