Þjóðólfur - 25.01.1901, Síða 3

19
f skyn, að séra Jón Þorláksson hafi hælt Birni
meira en hann, Hann talaði miklu nær skyn-
semi og sanngimi en Lúðvík og hældi Birni hvergi
svo mjög sem hann. — Þá lýsir það ekki lítilli
göfugmennsku, er prestur ræðst að Arna Arnasyni,
bróður konu sinnar, og bregður honuni um ókurt-
eisi. Honum hefur því miður gleymzt að sanna
þetta, en hann gerir það víst í næstu »mótmæl-
um« sínum.
Hann skilur ekki einhverjar »dylgjur« um
Stefán Svíndæla-prest — og kallar hann »hið
mesta prýðimenni!» Svo er hvert mál sem það
er virt. Mér þykir lsitt, að þetta gáfnaljós skuli
ekki skilja mig. I greininni sé eg heldur engar
dylgjur í garð þessa »prýðimennis« — og vona
að Lúðvík bendi mér á þær í næsta pistli sínum.
Hann barmar sér yfir þvl, að Sigurði á Húns-
stöðum sé brugðið >um heimsku«, en dettur þó
ekki í hug að bera slíkt beinlínis af honum. Hann
lætur þess reyndar getið, að hann sé sýslunefnd-
armaður og formaður kvennaskólanefndarinnar.
Er ekki lítill tróðleikur í slíku og verður víst
margur honum þakklátur fyrir »upplýsingar» þess-
ar. Á þetta líklega að sýna vitsmuni Sigurðar
bónda. — Já, það ríður ekki við einteyming,
Titið hans Lúðvfks míns. Hann heldur, að allir
sýslunefndarmenn hljóti að vera spekingar! Það
er leitt, að hann skuli ekki geta komizt í þá
stöðu. Þar gæti hann líklega losað sig við
» kál fshöfuð i ð « , sem hann vildi hjálpa Þór-
arni um. — Hann spyr, hvort prófastur hafi ekki
unnið »verk sitt á kjörfundinum með alúð og
samvizkusemi«. Jú, auðvitað. En slíkt er ekki
einhlítt til þess, að menn leysi störf sin vel af
hendi. Þeir þurfa líka að vera vaxnir þeim. —
Skyldi Lúðvík geta skilið þetta?
Hann lofar mjög vitsmuni nokkurra Svíndæla,
er hann nefnir og hyggst að færa fólki heim sann-
inn um speki þeirra, er hann getur þess, að þeir
séu »efnabændur«. — Hann hefur auðsælega
ekki varað sig á því, að það er sitthvað að vera
»efnabóndi« og að vera »greindur« og sjálfstæður
f Skoðunum.
Þá segir Lúðvík minn, að eg sletti því, að
And-valtýskan hafi laugað höfuð sín í Bakkusar-
elfi eptir fundinn«. Hér hefur hann ekki getað
lesið rétt. Eg sagði, að sumir Valtývar hefðu
»laugað höfuð sín í óminniselfi hinsvolduga vín-
guðs«. Mér kom ekki til hugar að bregða And-
valtýskunni, minni pólitisku trújátning, um slfkt.
Eg tel enda ólíklegt, að sjálf valtýskan — stjórn-
arskrárfrumvarp dr. Valtýs — fari að taka sér
neðan í því, þótt Lúðvík minn kunni að sjá ein-
hver ráð til þess að gera hana drykkfelda.
Kveð eg svo »uppgjafa-guðsmanninn á Syðri-
Ey með virktum.
28/i» 1900. Héðinn.
,lsafold.‘ segir sattl
Mér varð litið á »ísafold« rétt f þessu—og
sá þar setning, sem er bókstaflega sönn. Þar er
sagt, að »allra-einföldustu Húnvetningar« trúi því
ekki, »að H. Þ.. Tr. G. og L. H. Bj. muni út-
vega oss innlenda stjórn*. Það má sanna með
óhrekjandi dæmum, að þetta er satt og rétt. Ein-
ar Hjörleifsson, Árni hinn vellæsi1) á Geitaskarði
Þorkelsson, Sigurður Sigurðsson á Húnstöðum og
Hjörleifur próf. Einarsson munu ekki trúa því.
Svo kunnugur er eg þeim mönnum, að eg þyk-
ist mega fullyrða það.
Svo er að sjá, sem »ísaf.« ætli, að Húnvetn-
ingar séu í meira lagi treggáfaðir. Sá hefir og
»vitanlega« og »óneitanlega« ástæðu til þess að
halda slíkt, se1n þekkir ekki aðra Húnvetninga
€n þá feðga, Einar »meðritstjóra« og Hjörleif föð-
t>r hans, Árna á Geitaskarði og Sigurð á Húns-
stöðum. En það er ósanngjarnt að dæma þá
eptir þessum mönnum, þótt aðrar sýslur hafi, ef
til vill, ekki slíkum mönnum á að skipa. Hún-
vetningar munu heldur aldrei telja sýslu sinni það
til gildis, að hún á slfka menn.
Eg hefi ritað grein þessa til þess að sýna
það öllum landslýð, að »ísafold« greyið getur
sagt satt — og að hún hefur gert það í þetta
skipti.
Rvík 19. jan. 1901.
Gamall Hú n ve t ningu r.
Árnessýslu á gamlársdag 1900.
Heill og sæll Þjóðólfur minn!
Veturinn hefur til þessa verið góður; að vísu
hefur verið umhleypingasamt, en snjór hefur að kalla
má ekki sést fyr en 19. þ. m. og altaf mjög frost-
vægt, svo þó nú sé töluverður snjór, þá er vonandi
að 20. öldin færi okkur ekki hordauða eða heyleysi
á fyrsta vorinu sínu, og helzt aldrei. Bráðapestin
hefur stungið sér niður, og bólusetningin ekki kom-
ið að notum f þetta sinn nokkuð víða. Flekkusóttin
fer yfir í hœgdum sínum; þó okkar góðkunni héraðs-
læknir hr. Ásgeir Blöndal, gangi röksamlega fram í
því að stemma stigu fyrir henni, þá eru líkindi til
að fáir sleppi skaðlausir á endanum. — Ef allir
æðri og lægri hefðu séð þann sannleika, sem þú
Þjóðólfur sæll sagðir í fregnmiða 17. apríl srðastl.
þá hefði betur farið, en þegar skeytingarleysi yfir-
valda og ólöghlýðni almennings hjálpast að, þá er
ekki á góðu von. — Þá sá ísafold ekki svo mjög
mikinn voða ó ferðum. Hún hefur gengið þess dul-
in þá, þokkakindin, að hún gæti sett þetta flekku-
sóttarmál í samband við uppeldisdóttur sína „val-
týskuna". Já — vel á minnst, eg er annars mjög
þakklátur hr. Boga Melsteð fyrir það, að hann hef-
ur enn á ný flett gærunni ofan af henni, þeirri drós
(o: valtýskunni).
Eg vil ekki mir.nast á ísafold í sambandi við
kosninguna hér í haust, því eg veit ekki nema það
kunni að vera synd(!) eptir hrakförina, sem hún
fór þá, en eg vil minnast á hana í sambandi við
annað kjördæmi. í 77. tbl. er „ísaf." að gleiðgosast
yfir því, að Strandakjördæmi muni vera orðið val-
týskt og ber fyrir sig „merkan rnann" úr því kjör-
dæmi. ísafold hefur aldrei þorað að hafa í fullu
tré með ónotin til hr. Guðjóns Guðlaugssonar, fyrir
það, að hann er einarður föðurlandsvinur, og sann-
kallaður sómi bænda á þingi, en nú þykist hún vera
búin að veiða einhvern happadrdtt á Ströndunum
og skákar í því hróksvaldi. Eg vona, að Stranda-
menn virði að maklegleikum þingmannskosti Guð-
jóns, og gefi ísafold þann kinnhest, sem liún verð-
skuldar fyrir árásina, sem sýnilega er gerð á Guð-
jón f 77. tbl.
Eg orðlengi þetta svo ekki meira, kæri Þjóð-
ólfur minn, ogóska þér sigurs og sæmdar í baráttunni
íyrir frelsi og réttindum ættjarðar vorrar, er þú
fremst allra blaða hefur borið fyrir brjósti. Ereng-
inn vafi á, að nýja öldin lærir að meta þjóðhollustu
þína að verðleikum.
Skagaflrði (Höfðaströnd) 10. des. 1900.
Hér var grasvöxtur næstl. sumar í góðu meðallagi,
og heyskapartíðin hin inndælasta, en þrátt fyrir það,
að náttúran lék við mann, varð heyfengur hjá sum-
um þeim, er búa á hinum stærri jörðum tæplega í
rneðallagi, því vinnukraptinn vantar nú orðið svo til-
finnanlega. Það vilja því margir losa sig við þær
jarðir, er útheimta mikinn vinnukrapt, en eru þó opt-
ast beztu jarðirnar.
Nokkrir hér hafa tæplega hálfa áhöfn á jörð
sína á móts við það sem var fyrir fám árum af fyr
greindum ástæðum. — Margir hafa hug á að gera
jarðabætur, en þó nógir peningar væru í boði er
ekki hægt að framkvæma þær.
Það er þvi hið mesta tjón fyrir landbúnaðinn,
og landið í heild sinni hinn mikli fólksstraumur til
Ameriku, er útlit er fyrir að fari vaxandi. — Manni
blöskrar að lesa í Lögbergi, að náíægt 1000 manns
hafi farið síðastl. sumar; það er sannkölluð land-
plága á þessari öld.
Sem sagt, geta menn ekki búið svo að það geti
heitið búskapur, eða svo vel, að geta framfleytt
fjölskyldu sinni — þó lítil sé, án þess að safna skuld-
um, einkum þeir sem ekki hafa annað við að styðj-
ast en bú sitt. — Nokkrir eru að flytja að sjónum,
en komi ís- og aflaleysis ár, er ekkert líklegra en að
sum sveitarfélögin fái þann skell, er þau fái eigi
undir risið. —
Töluvert mikið hefur verið gert fyrir landbúnað-
inn, en eigi að síður er það almannarómur, að það
sé lítið í samanburði við það, er þarf að gera, ef
vel á að fara, þareð hann er grundvöllurinn undir
flestum framförum landsins.
Fiskafli var tæplega í meðallagi í haust; að
hann varð ekki meiri mun stafa meðfram frá botn-
verpingum, er útlit er fyrir, að ætli að fara að venja
komur sínar hingað. — Þeir haía látið greipar sópa
um grynnstu fiskimið vor, fyrir innan landhelgi, og
náðust nr. og héimkynni tveggja; en hætt er við að
það hafi lítinn árangur.
Mörgum mun þykja nóg komið af þessum bar-
lómssögum í blöðunum; en ekkert hefir verið ofsagt
í því tilliti, ástandið er ískyggilegt, en erfitt þar á
bót að ráða, eins fljótt og þörf er á, -—
En þrátt fyrir þetta, el eg þá von í brjósti
mínu, að fósturjörðin eigi blessunarríka framtíð fyr-
ir höndum á hinni komandi öld. — G.
Mosfellssveit 12. jan.
— — — Geta má þeirrar nýbreytni, er Mosfellingar
hafa tekið upp, að halda sér veizlu einu sinni á ári.
Var byrjað á því f fyrra á 25 ára afmæli búnaðar-
félagsins. í vetur, 14. f. m., var aptur slík samkoma,
er hver tók þátt í, er vildi, gegn ákveðnu gjaldi fyr-
ir veizluna. Var svo vakað við ýmsar skemmtanir
alla nóttina. Tóku um 60 þátt í veizlunni. Rædd
voru ýms mál með formlegum fundarsiðum, þar á
meðal um nauðsyn vegar milli Elliðaánna ok Leir-
vogsár, brú á Úlfarsá, o. fl. Var stofnað til sam-
skota og valin nefnd til að koma brúargerðinni f
framkvæmd.
Lestrarfélag Lágafellssóknar hefur haldið 2
skemmtisamkomur í vetur fyrir almenning; hver
samkoma byrjað með fyrirlestri.
Úllarvinnu-verksmiðjan á Varmá (framhald af
vélunum á Álafossi) er nú um það bil að taka til
starfa.
Aldamótasamkoma var haldin að Gröf á nýárs-
nótt; tóku þátt í henni um 40, mest ungmenni úr
nágrenninu. Hafði Björn bóndi þar samið ljóð fyr-
ir tækifærið, er börn hans o. fl. sungu fleirraddað
um miðnættið, er aldirnar mættust.
Eitt hið mesta áhugamál vort er nú vegurinn,
er eg nefndi. Það ætti ekki síður að vera áhuga-
mál Reykvíkinga, þar sem Kjósarsýsla er aðalupp-
land bæjarins og viðskiptahérað. Væntum vér, að
ekki líði langt á öldina, áður alþingi sannfærist um
nauðsyn þessa vegar. — — —
Veðurátta. Síðustu vikunahefur verið mesta
ókyrrð á veðri; hefur útsynningur (suðvestan) ver-
ið tíðastur; aðfaranótt h. 20. heyrðust hér mikl-
ar þrumur. Loptvog einlægt verið mjög lág, en
þó aldrei eins lág og um miðjan dag h. 21., nfl,
703.6. millim; kl. 4 e. h. rauk hann á vestan
með slyddubyl, en veðrið stóð ekki lengi. Árið
1888, á Þorláksmessu (23. des.) komst loptvog
enn lægra, nfl. 697 millim. Þann dag var af-
takarok af suðri, sem skall á allt í einu kl. 6—
7 e. h. í 30 ár hefur loptvog ekki komizt eins
eins langt niður hér í Rvfk.—Er þettatekið ept-
ir skýrslu írá landlækni dr. Jónassen.
Leiðrótting. Þegar eg hafði lesið grein
Erlendar Oddssonar á Hópi um skarlatssóttina f
Grindavík í 2. tölubl. Þjóðólfs, skrifaði eg honum og
skoraði eg á hann að skýra mér frá, hve margir og
hverjir hafi sýkzt í Grindavík af hálsbólgu á áliðnu
sumri og í haust. í svari sínu til mín telur hann
upp 3 í Járngerðarstaðahverfinu, sem eg hefi skoð-
að og segist auk þess vita til, að börnin á Stað hafit
í haust verið veik í hálsi.
Þó að það væri nú satt, að hálsbólga hefði ver*
1) Sbr. „Húnvetninga-bardaga" í Þjóðólfi 6. okt.