Þjóðólfur - 11.04.1902, Blaðsíða 2

Borgfirðingarsögðujóniþetta Árnasyni. Jón
mælti: „Til hversætli hann geri þetta?"
gengur svo upp að búð beykisins og segir:
„Hvað ert þú alltaf að sm(ða?“ Beykir
segir: „Hvad“ (va) og í því sama lætur
hann öxina ríða að Jóni. Jón var í belg-
hempu sinni með hendurnar á víxl undir
henni; hann hopar nú ekki fyrir högginu,
en grípur annari hendinni snögglega um
axarskaptið og kippir henni af beykinum
og gengur burt með hana. Beykirinn ter á
eptir og heimtar öxina, en Jón lætur hana
ekki og gengur svo um hiíð, þar til beyk-
irinn biður hann með góðu og býður hon
um eitt staup af víni; þá snýr Jón aptnr
með honum og sættust þeir heilum sáttum.
-• Sagt var að beykirinn hefði gert þetta
til þess að vita, hvort nokkur dugur væri í
Islendingum. Hann kom sér vel og var
sagður góðmenni og þar eptir bannaði hann
engum að koma inn til sín, þótt hann væri
að smíða.
Það var eitt sutnar, þá er Jón var kominn
að Nesi og var kominn um sjötugt, að hann
reri með þeitq tengdasonum sínum, Sveini
og Einari, og var fremur fisklítið. Vargott
veður ttnt morguninn, en bráðhvessti á
norðvestan seinna um daginn svo að sjór-
inn kafrauk. Þeir voru mjög utarlega og
áttu fremur langt til lands og í móti veðr-
inu, og voru eigi aðrtr bátar á sjó. Þeir
ettust nú til ára; þeir Einar og Sveinn höfðu
andþóf og markaði þeim lítið eitt. Þá
segir Jón: „Eg held þið megið fara öðru-
megin á borð, en eg verð hinum megin, þið
haldið líka kannske stefnu bátsins?" Þeir
gera svo og þá gekk; bafði Jón þá alia
stjórn á bátnum og komust þeir svo til
lands rneð bátinn hálffullan af sjó. Þeir
Sveinn og Einar voru orðnir af sér gengnir
af þreytu, en ekkert bar á Jóni.
Það vareitt vor, þá er Jarþrúðttr dóttir
Eiríks bónda Hallssonar á Stóra-Steinsvaði
var 16 eða 17 vetra, að hún fór kynnisferð
inn að Tjarnalandi og var þar nótt, en dag-
inn eptir var snjókrapaveður og mikið snjó-
bull á jörðu. Jarþrúður vildi nú heim apt-
ur, en enginn karlmaður var heima til að
fylgja henni, þv( að allir voru að sýsla við
fé, og var þetta á sauðbttrði. Kvennfólkinti
þótti of slæmt fyrir hana að ferðast svo langa
leiðyfirmóa og bletytir, enjarþrtiður þorði
eigi annað en búa sig til ferðar, því aö
henni var að eins leyft að vera um nóttina.
I þessum svifum kemur Jón Árnason frá
Höfn.og er hann spurður, hvort Jiann vilji
ekki lofa stúlku að verða með sérsamferða
út að Steinsvaði.því að hannætlaði þangað.
Jón játar því; er honuni stðan boðið inn, !
en hann þiggur það eigi og situr úti á með-
an Jarðþrúður býr sig. Síðan halda þau á
stað, en er þau koma að læk, er rennur
skammt fyrir utan túnið úr tjörn einni, þá
fer Jón þegar yfir, en Jarþrúður hafði dálít-
inn staf ( hendi og leitar nú fyrir sér, hvar
beztmuni vera aðfarayfirlækinn;snjóbleytu-
veður var á austan og lækurinn nokkuð
mikill. Jón spyr nú Jarþrúði, hvort hún
vilji eigi að hann hjálpi henni yfir um; hún
sagðist eigi hafa þorað annað en að segja
já. Hún var þá orðin hávaxin og þung á
sér. Jón tekur hana síðan upp á handlegg
sér, og hleypur með hana yfir lækinn og
setur hana aldrei niður fyr en á Stórasteins-
vaðshlaðinu og þaðan fór hann norður í
Tungu.— Svo hefur Jarþrúður sagt, að hún
hafi eigi getað fundið, hvort Jón hefði veriö
nokkru þreyttari, þegar hann setti hana nið-
ur, en þegar hann tók hana upp og kvaðst
hún þó hafa verið nokkrir fjórðungar, og
sagði hún, að sér hefði nær því verið orð-
ið illt, þvf að sér hefði þótt Jón greiðstígur.
Gunn/iildur Jónsdóttir hins sterka átti
Svein Snjólfsson, er alizt hafði upp hjá Jóni
í Höfn og þjónað honum síðan. Þau bjuggu
í Nesi og voru börn þeirra, sem upp komust I
oggiptust: Snjólfur, Margrét og Jón, öll !
lagleg böm og góðlynd Sveinn var með- |
almaður á hæð og gildleika, en hálflatur |
og duddunarsamur og eins og geðslag hans
væri líkt Jóni sterka.
Guðlaug Jónsdótttr átti Einar Guðmunds-
son, er einnig hafði lengstum verið hjá
Jóni í Höfn, og bjó í Nesi á móti Sveini,
eptir að Jón var orðinn konulaus og gamall.
Einar var meðalmaður á hæð og gildleika,
og röskur til verka. Guðlaug kona hans
lifði skamma stund hjá honum; áttu þau
eitt barn og dó það.
[Eptir hdr. Einars prófasts Jónsonar
í Kirkjubæ].
Eptirmsell.
Hinn 17. ágúst 1901 andaðist á heimili
sínu Berustöðunt í Holtum, fyrverandi bóndi
Jiunólfur Runólfsson 74 ára að aldri. Var
hann fæddur í Vestri-Garðsauka í Hvol-
hreppi 19. júlí 1827. Voru foreldrar hans
Runólfur Nikulásson frá Narfakoti, Snorra-
sonar s.st., Gissurarsonar og Sigríður Hall-
dórsdóttir Sigurðssonar á Flókastöðum
Guðnasonar. Kona Nikulásar í Naríakoti
var Margrét Runólfsdóttir, systir Guðrúnar
Ólsen á Þingeyrum föðurmóður dr. B. Ólsen
rektors. — Runólfur heit. fluttist ungurmeð
föður sínum að Litlu-Tungu og þaðan að
Brekkum í Holtum. Ólst hann upp á þeim
bæjum, þar til liann var 30 ára gamall.
Reisti hann þá bú í Áshól í Holtum og bjó
þar nær 40 ár. Kona hans var Guðlaug
Jónsdóttir frá Stóra-Hofi á Rangárvöll-
um, mesta gæðakona. Var hjónaband þeirra
hið ástúðlegasta. er hugsazt getur. Lifir hún
mann sinn háöldruð — 84 ára — og elli-
hrum, svo ekki mátti hún fylgja manni sín-
um til grafar er hann var grafinn 26. ágúst
1901. Þau hjón áttu alls 6 börn; eitt þeirra
dó [ æsku, en 5 eru á lífi; af þeim er eitt
í Ameríku. Þau, sem eru hér á landi eru
þessi: Ingigerður, gipt Þorsteini rokkasmið
bónda á Berustöðum í Holtum, Jón, kvænt
ur bóndi á Hárlaugsstöðum í Holtum, Árni,
kvæntur bóndi f Áshól í Holtum og Run-
ólfur bókbindari, kvæntur bóndi t Norðtungu
f Mýrasýslu. Bjuggu þau hjón í farsælu
hjónabandi, en er þau létu af búskap, fóru þau
til sonar síns og tengdadóttur að Hárlaugs-
stöðum og dvelur ekkjan þar enn þá. Apt-
ur á móti var Runólfur sál. til skiptis hjá
sonum sfnum. — Búskap sinn byrjaði hann
með litlum efnum, en komst vel áfram og
var að lokum f góðum efnum fyrir framúr-
skarandi dugnað og áhuga. Runólfur sál. ;
var hinn bezti félagsmaður; var hann ætíð
fús til hjálpar; hann var mjög samvizkusam-
ur, gottelskandi, guðhræddur og trúrækinn.
Alla tíð var hann hinn mesti fjörmaður og
gleðimaður og söngmaður á sinni tíð, síkát
ur og skemmtinn í umgengni. Hans er
því saknað af öllum, er þekktu hann. En j
einkum er hans sárt saknað og minning
hans í heiðri höfð hjá eptirlifandi ekkju hans
og börnum, er telja sig mjög lánsöm, að j
hafa átt svo góðan, umhyggjusaman og guð- j
hræddan föður.
í febr. 1902. X. ’
Hinn 16. febr. síðastl. andaðist á heimili
sínu Bangastöðum 1' Kelduhverfi bóndinn
Karl Erlendur Gottfreð Erlendsson, sonur
Erlendar Gottskálkssonar fyrv. alþ.. eptir
þunga legu og langa. Hann var á bezta
aldri, tæplega þrítugur og hinn efnilegasti ;
dugnaðarmaður og ötull ti! allra fram- j
kvæmda. Karl heit. var vel viti borinn og 1
góður drengur og harmarekki eirungis ekkj- j
an og hin 2 ungu börn fráfall hans, beldur j
og fjöldi ættingja og vina. X.
Fimtudaginn, 6. ntarz síðastliðinn, andað-
ist að Stóru Gröf í Stafholtstungum Jónas
Eíelgason, fyrrum bóndi að Lækjarkoti í !
Þverárhlíð, nær 66 ára að aldri, fæddur að
Lundi í Þverárhlíð 22. maí 1836. Faðir
Jónasar var Helgi bóndi að Lundi, síðar í
Arnarholti (f. á Háfafelli f Hvítársfðu 17.
ágúst 1797, f í Melkoti 31. júlí 1843), Guð-
mundsson bónda á Háíafelli, hreppstjóra í
Hvítárslðu (f. á Ásbjarnarstöðum 1739, J* á
Háfafelli 12. aprfl 1822, 84 ára), Hjálmsson
ar bónda á Glitstöðum og sfðar á Ásbjarn-
arstöðum (J- c. 1745), Guðmundssonar bónda
á Hafþórsstöðum (f 1707 í stóru-bólu),
Hjálmssonar bónda á Skarðshömrum (enn
á lffi 1681), Guðmundssonar hins gamla,
bónda á Lýtingsstöðum og á Merkigili í
Skagafirði, er lengi var lögréttumaður f
Hegranessþingi (f 1681), Kolbeinssonar bart-
skera á Hólum í Hjaltadal (J- 1616), Hjálms-
sonar (líkl. þess,.er lögréttumaður var f
Eyjafirði 1553 f um 1570, Sveinssonar,
Hjálmssonar). —- Móðir Jónasar, kona Helga
á Lundi, var Þóra (f. 7. nóv. 1807, f 15.
apríl 1894), Egilsdóttir bónda á Kollsstöð-
um, síðar á Þorgautsstöðum (f. 1764, drukkn-
aði á Hvalfirði síðla vetrar 1811), Egilssonat
bónda að Fróðhúsum, síðar á Glitstöðum
(-þ 1764, drukknaði í Hólmavatni), Jónsson-
ar bónda í Eskiholti (enn á lífi 1741),
Brandssonar bónda á Rauðanesi og á Litlu-
Brekku (J- fyrir 1709), Þorkelssonar á Rauða-
nesi, Erlendssonar. Þessar ættir eru hér
svo nákvæmlega raktar, því, að þær tvær
eru hinar elztu og fjölmennustu bændaætt-
ir um Borgarfjörð og Mýrar, og hefur Eg-
ilsœttin (sem svo er nefnd) átt óðul á Mýr-
um allt frá landnámstíð, og má telja hana
til Sturlunga og Egils Skallagrímssonar.
Jónas Helgason ólst að nokkru upp með
Árna móðurbróður sínum Egilssyni, er þá
bjó á Refsstöðum, en síðar var hann f Mel-
koti hjá móður sinni og stjúpföður sínum
Þórði bónda Ásmundarsyni, en eptir það f
Stafholti; þar kvæntist hann 27. okt. 1866,
Margrétu Gísladóttur bónda á Hóli, systur
þeirra hagyrðinganna, Ásmundar á Desey
og Ingimundar í Fossatúni, þau voru bræðra
börn að frændsemi. Jónas bjó lengst bú-
skapar síns í Lækjarkoti í Þverárhlíð (1873
— 1882), og gekk honum búskapur jafnan
heldur erfiðlega, enda var hann fátækur, en
gestrisinn og greiðasamur. Vorið 1882 missti
hann það, er hann átti af fénaði, og varð
þá að bregða búi; dvaldi síðan í ýmsum ^
stöðum, þar til hann fór að Stóru-Gröf, til
Sesselju Helgadóttur systur sinnar, þar sem
hann andaðist. Jónas var iðjumaður mik-
ill, trúrækinn mjög og vandur að öllu. er
hann vann. Var hann f því fárra líki, að
hann lét sér engu minna um hugað, að
vinna öðrum gagn en sjálfum sér, og mæltu
það flestir menn, er hann þekktu. Hann
var glaðlyndur og gamansamur hversdags-
lega, en fáskiptinn og óframur um þau mál-
efni, er eigi snertu sjálfan hann. Þau hjón
eignuðust 8 börn, og lifa nú að eins tvö af
þeim: Jósafat ættfræðingur í Rvfk og Helga
nú ekkja í Ameríku. - Margrét ekkja Jón-
asar er enn á lífi. Y.
.Fjallkonan* og rotturnar.
I stað þess að vera að dandalast aptan í
Isafold og jórtra upp eptir henni ósanninda-
þvætting um menn og málefni, ætti Fjallk.
að fara að eins og rotturnar — og yfirgefa
nú valtýsku fieytuna, áður en hún sekkur.
Fjallk. svipar hvort sem er til nagdýra-
kynsins.
Lesandi Fjk
Héraðslæknirlnn
í efri hluta Árnessýslu (Skúli Árnason) hefur
mælzt til, að þess væri getið f sambandi við
fráfall Magnúsar heit. í Laugardalshólum, er
fargaði sér með hálsskurði 3. f. m., að þá
er sín hafi verið vitjað til M. hefði hann áður
verið sóttur til konu í barnsnauð, og því
ekki komið að Laugardalshólum fyr en um
kveldið, og þá hafi M. verið dáinn fyrir 2
klukkust., en f Þjóðólfi var sagt (eptir bréfi
úr Laugardal) að M. hafi verið á lífi, er
læknirinn kom.
Uppboðsauglýsing,
Manudaginn 14. þ m. kl. 11 f. hád.
verða kol úr skipinu »Modesta« frá
Bergen seld við opinbert uppboð, er
haldið verður hjá hafnarbryggjunni.
Söluskilmálar verða birtir a uppboðs-
staðnum.
Bæjarfqgetinn f Rvik. 10. april 1902.
Halldór Daníelsson.
Brúkuð íslenzk frímerki, helzt gömul, en
einsþau,sent nú eru í gildi.erukeyptháu verði.
Fiim Aiiiiunlscn
Haakonsgade 26. Bergen, Norge.
Annað kveld
verða sýndar myndir og sjónhverfing-
ar 1' leikhúsi W. O. Breiðfjörðs kl 8V2.
Sjá götuaugjýsingar.
Herbergi til leigu eitt eða fleiri fyrir
einhleypa menn í Veltusundi nr. 3 frá 14.
maí næstkomandi.
Á Fra mf'nrafélagsf 11 mli næstkomandi
sunnudag, verða borin undir atkvæði ýms
atriði snertandikaupfélagsmál Framfarafélags-
ins. Áríðandi að allir er taka vilja þátt í
kaupfélagskapnum mæti á fundinum.
Rvík. 9. apríl 1902.
Siglivatur Árnason.
ÞJÓÐÓLFUR
Stærsta og útbreiddasta blað landsins,
ætti að komast ,inn á hvert einasta heimili‘.
Yinir hans eru beðnir að greiða giitn hans og ntvega honum sem flesta nýja
kaupendur. Það mun enginn sjá eptir þeini kaupuin. Eða livaða íslenzkt hlað
mundi hollara að kaupal Auk þess er hlaðið afar ódýrt í samanburði við stærð
ogícturmergð. Eitt blað í hverri viku og þar að auki vlðaukablöð.
Átta þeirra koniin síðanánýári. Allur árf. Ijrir að eins 4 krónur. Enn fremur
ljómandi kaupbætir fyrir nýja kaupendur: tvenn ágæt sögusöfn, sérprentnn
úr Þjóðólfi (yfir 200 bls.).
Hvar bjöðast slik kjör?
KAUPIÐ Því ÞjÓDÓLF, LESIÐ HÁNfí og BORtfli).
Sakir útbreiðslu sinnar er Þ.ÍÓDÓLFUR langheppilegasta og áhrifa—
mesta auglýsingablað landsins.
I • I
1 • i
p
I
I
p
I
I
*
p
p
I
p
p
\
Edinborg.
Nýjar vörur, 245000 króna virði,
eru nú á leiðinni.
Skilyrðið fyrir góðum innkaupnm eru StÓr kaup. Orsökin til
þess, hversu ódýrt verzlunin »Edinborg« selur. er su, hve stór innkaup
\ hún gerir, sem er eðlileg afleiðíng hinnar afarmiklu umsetningar hennar.
\
Vörur þær, er nú eru á leiðinni, eru úrval af beztu vörutegund-
P um Bretlands hins mikla, Danmerkur, Þýzkalands, Belgíu og Hollands,
\
\ og eru þær keyptar fyrir peninga út í hönd, beina leið frá verksmiðjun-
^ um. Þar af leiðir, að engin óþarfii útgjöld leggjast á þær, svo sem um-
\
\ boðslaun o. fl.; verða því vörur þessar seldar svo ódýrt, að samkeppni
>s annara ekki getur komið til nokkurra mála.
\
\
s
I
$
s
I
I
\
I
>
p
S
\
\
\
s
1
1
\
\
\
\
s
I
I
Áðurnefnt vöru-úrval kemur með »Laur;i« og Ceres«. Bíðið því
^ með þolinmæði þangað til —það mun borga sig margfallt
$
1