Þjóðólfur - 06.05.1911, Blaðsíða 2

70
ÞJOÐÖLFUR.
urslausa sáttatilraun skorað á skuldu-
naut, að veita skýlaus svör um skuld
þá, sem hann er krafinn um, og hann
viðurkennir afdráttarlaust að skylt sé
honum að greiða hana, en vill þó eigi
sættast, eða eigi er auðið að koma á
sátt um ýms auka-atriði, svo sem
greiðslufrest, vexti og ómaksþóknun
til skuldheimtumanns og kostnað.
Sáttanefnd ritar í sáttabók og les
fyrir málsaðilum . kröfur skuldheimtu-
manns, svo og viðurkenningar skuldu-
nauts og mótmaeli hans.
Fyrirmælin gilda þó ekki samkv.
2. gr.:
a. „Þegar skuldheimtumaður hefir
gert það til að tryggja kröfu sína, að
hann hefir beitt kyrsetningu eða lög-
banni, sem mótmælt er af skuldunaut.
b. Þegar fleiri en einn hafa kærðir
verið við sáttanefnd um sömu skuld,
og allir kannast eigi við að hún sé
rétt'.
27. Um forgangsrétt kandídata frá
háskóla íslands til embætta.
1. gr. hljóðar svo:
„Eftir að háskóli íslands er tekinn
til starfa, hafa þeir einir rétt til em-
bætta hér á landi, er tekið hafa em-
bættispróf við háskólann. Þó á þetta
aðeins við þær fræðigreinar, sem þar
eru kendar og próf er haldið í“.
Undanþágu frá fyrirmælum I. gr.
má landstjórnin veita, sé um kennara-
embætti við háskólann að ræða, enn-
fremur læknisfræðingum, er hafa aflað
sér nægrar þekkingar f læknisfræði og
þeim, er hafa lokið embættisprófi við
Hafnarháskólann innan 5—6 ára eftir
að háskólinn tók til starfa.
28. Um eiða og drengskaparorð.
2. gr. hljóðar svo:
„Vitnaframburður skal að jafnaði
eiðfestur. Eiður sá skal unninn svo,
að vitnin lyfti upp hægri hendi, réttir
upp 3 fyrstu fingurnar og mælir svo:
„Það sver eg og vitna til guðs al-
máttugs, að eg hafi sagt satt eitt og
ekkert undan dregið“.
Og 3. gr. svo:
„Vitni, sem eigi er í neinu trúar-
félagi hér á landi og enga trú játar,
skal staðfesta framburð sinn með dreng-
skaparorði, og fer staðfestingin fram
á þann hátt, að vitnið tekur í hönd
dómarauum og segir: Það legg eg
undir drengskap minn og mannorð, að
eg hefi sagt satt eitt og ekkert undan
dregið”.
29. Um s'ólu á prestssetriru Húsa-
vík nteð kirkjujörðinni Þorvaldsstöð-
um.
Heimilað að selja Húsavíkurhreppi
téðar jarðir fyrir minst 25000 krónur.
30. Um breyting á lögum um
skipun lœknishéraða.
Nýtt hérað, Norðfjarðar hérað.
3 x. Um erfðafjárskatt.
Skattur sá hækkaður að miklum
mun.
32. Um vélagœslu á íslenskum
skipum.
Ákvæði um hverjir megi hafa vél-
gæslu á hendi og annað er þar að
lítur.
33. Um heimild jyrir lántöku jyr-
ir landsjóð.
Landstjórninni heimilað að taka alt
að 500000 kr. lán fyrir landsjóðs
hönd.
34. Um gjöld til holrœsa og gang-
stétta í Iieykjavik o. jl.
Þau hljóða svo:
1. gr. Þar setn bæarstjórnin hefir
lagt holræsi í götu á kostnað bæar-
sjóðs, er hverjum húseiganda skylt, að
gera á sinn kostnað ræsi, er flytji alt
skolp frá húsi hans út í göturæsið.
Skulu þau ræsi ekki vera lakari að
gerð en göturæsin og gerð undir um-
sjón bæarverkfræðingsins, samkvæmt
reglugerð, er bæarstjórnin setur um
tilhögun skolpræsa innan húss og ut-
an. Má í þeirri reglugerð ákveða, að
regnvatn skuli leitt í göturæsið. Van-
ræki nokkur að gera þetta innan
hæfilegs frests. sem bæarstjórnin set-
ur, getur bæarstjórnin látið vinna verk-
ið á kostnað húseigenda.
2. gr. Kostnaður við holræsagerð
í götum bæarins greiðist sumpart úr
bæarsjóði og sumpart af lóðareigendum.
Lóðareigendur skulu greiða:
a. 2!/20/00 af fyrstu 10,000 krón-
um af brunabótavirðingarverði hús-
eigna, sem standa á lóð þeirra.
2°/oo af næstu 10,000 krónum af
brunabótavirðingarverðinu.
1 °/oo af þeirri upphæð er brunabóta-
virðingarverðið fer yfir 20,000 krónur.
Sama gjald skal greiða af húsum
þeim, er síðar verða bygð við götu,
sem holræsi er þegar lagt í, og sé
eldra hús rifið niður, greiðist gjaldið
af mismun virðingarverðs húsanna.
b. 45 aura fyrir hvern meter af
lengd lóða þeirra meðfram götu, þó
því aðeins, að lóðin nái fram að götu.
Gjaldið greiðist, þegar búið er að
gera holræsi í þá götu, sem lóðin
telst til.
Húseignir og lóðir, er liggja við
þær götur, sem holræsi hafa verið lögð
í áður en lög þessi öðlast gildi, skulu
einnig vera gjaldskyldar eftir þessari
grein, ef eigendurnir hafa eigi áður
greitt neitt gjald í þessu skyni.
3. gr. Steinlímdar, hellulagðar og
aðrar jafnvandaðar gangstéttir skulu
kostaðar að 2/3 úr bæarsjóði, en að
V3 af þeim, sem lóðir eiga, er teljast
til götunnar þeim megin, sem gang-
stéttin er.
Kostnaði þeim, sem lóðareigendum
ber að greiða, skal jafnað niður fyrir
götu hverja eða þann hluta götunnar,
sem gangstétt hefir verið lögð f, eftir
lengd lóðanna meðfram götunni.
4. gr. Kröfur þær, er bæarstjórnin
fær í hendur Ióðaeigendum og hús-
eigendum samkvæmt 1. og 2. gr., eru
trygðar með veðrétti í húseignunum,
og hefir sá veðréttur forgangsrétt að
öllum veðskuldum eftir samningi. Bæ
arstjórnin getur veitt alt að xo ára
gjaldfrest á kröfum þessum, enda greiði
skuldunautur þá alt að 5% ársvexti.
5. gr. Bæarstjórnin getur tekið að
scr sorphreinsun og salernahreinsun í
öllum bænum eða nokkrum hluta hans,
og má fela einstökum mönnum eða
félögnm að framkvæma það.
Til þess að standast straum af kostn-
aði þeim, sem af hreinsuninni leiðir,
má leggja gjald á hús þau, sem hreins-
að er fyrir, eftir gjaldskrá, sem bæar-
stjórnin semur og stjórnarráðið stað-
fes;ir, og sé hún miðuð við það, hve
oft er hreinsað. Húseigandi greiðir
gjaldið.
6. gr. Allar kröfur og gjöld sam-
kvæmt lögum þessum má taka lög-
taki sem önnur gjöld til bæarsjóðsins.
Gjöf Jóns Sigarðssonar.
Til þt-ss að meta til verðlauna rit
þau, er bárust sjóði Jóns Sigurðssonar
hafa verið kosnir: dr. Jón Þorkelsson,
Björn M. Ólsen prófessor, Hannes
Þorsteinsson forseti.
Samþyktar þingsályktanir.
1. Neðri deild Alþingis ályktar að
skora á landstjórnina, að undirbúa og
leggja fyrir næsta reglulegt Alþingi
frumvarp til laga, er innihaldi almenn
ákvæði um rétt til notkunar vatns til
áveitu og framræslu, svo og um rétt-
indi og skyldur landsdrotna og leigu-
liða hvorra gagnvart öðrum, þegar
um kostnaðarsöm vatnsveitingafyrir-
tæki er að ræða.
2. Neðri deild Alþingis ályktar að
skora á landstjórnina að semja og
og leggja fyrir næsta Alþing frumv.
til laga um það, að læknar hér á la'ndi
séu framvegis skipaðir f embætti sam-
kvæmt kosningu héraðsbúa þeirra, er
hlut eiga að máli. Samþ. 11 : 6.
Hvað er að frétta?
Stórstúkiikosningar. Fulltrúar til
þess þings hafa verið kosnir hér í bæ
síðan síðasta blað kom út, Indriði
Einarsson skrifstofustjóri (Bifröst), Ein-
ar Hjörleifsson skáld, Þorv. Þorvarðs-
sson prentsmiðjustjóri og Þorst. Gísla-
son ritstjóri (Einingin).
Minnisvarðanefnd Jóns Sigurðs-
sonar fer nú að setjast á rökstóla um
hvar líkneskið eigi að standa. Margir
vilja láta það standa fyrir framan
Stjórnarráðið, eða Lækjartorgi.
17. Júní ætla Vestur-ísfirðingar að
halda hátfðafagnað á Rafnseyri —
fæðingarstað Jóns Sigurðssonar, og er
í ráði að reisa honum þar minnis-
varða. Þar verður sungið nýtt kvæði
eftir H. Hafstein með nýu lagi eftir
Sigfús Einarsson.
Norður-Þingeyingar hafa þá og fagn-
að á Axarfirði.
Bæarstjórnin hér hefir kosið Tryggva
Gunnarsson Og Katrfnu Magnússon til
þess, ásamt borgarstjóra, að sjá um
hatíðahald hér.
Eldlir. Á Sunnudaginn kviknaði í
húsinu nr. 45 við Bergstaðastræti hér
í bæ, en varð slökt stax. Kviknaði
upp á efsta lofti.
TTúlofuð eru Magnús stud. theol.
Jónsson (prests frá Rip Magnússonar)
og ungfrú Benedikta Lárusdóttir (prests
frá Selárdal Benediktssonar).
Mokafli er nú stöðugt hér við Suð-
urland. Öll skip er til fiskar ganga
eru hlaðin er þau koma að landi, og
geta oft ekki flutt allan aflann.
Slys. Maður fjell út af fiskiskip
inu „ísabella", frá Edinborgarversl-
un, siðastl. laugardag, og druknaði.
Hann hét Ólafur Þorvarðsson.
Jón Stefánsson ritstjóri á Akur-
eyri kom hingað landveg að norðan
f gær. Segir slæma færð á fjöllum,
sérstaklega yfir Holtavörðuheiði.
Hafís. í fyrradag kom skip frá
ísafirði til Akureyrar, var það vöru-
skip frá Edinborg. „Vestri" lá þá
Aðalvík á norðurleið, og tók skip
þetta 14 farþega af „Vestra" og flutti
þá til Akureyrar.
Norskur Tarakonsúll á ísafirði
er Guðm. Hannésson lögfræðingur ný-
lega skipaður.
Pingslit er búist við að verði á
Þriðjudag.
Sextugur varð Indriði Einarsson
skrlfstofustjóri 30. f. m. Hann er enn
unglegur og ern.
Stjórnarskrárbreytingarnar voru
samþyktar f dag frá þinginu
Ráðherrann hefirafturkallað „Lands-
bankamalin" svonefndu, innsetning
gæslustjóranna, fyrir hæstarétti.
Mannalát. Á fimtudagskvöld lést
hér í bæ hr. Árni Gíslason leturgraf-
ari. Hann var fæddur 18. Okt. 1833 í
Kaldárholti í Rangárvallasýslu. Bjuggu
þar foreldrar hans. Faðir hans var
Gísli bóndi Árnason í Kaldárholti Þor-
steinssonar á Rauðalæk Gíslasonar á
Brekku Sæmundssonar á Sumarliðabæ
Ásmundssonar á Minni-Völlum Brynj-
ólfssonar Jónssonar Eiríkssonar Torfa-
sonar sýslumanns í Klofa Jónssonar
sýslumanns Ólafssonar Loftssonar ríka
á Möðruvöllum, en Loftur ríki var f
beinan karllegg af Húnboga í Skarði
bróður Ara hins fróða. En móðir
Árna var Ingibjörg Erasmusdóttir
prests á Skúmstöðum Snorrasonar á
Varmalæk Ásgeirssonar prests á Lundi
Hákonarsonar sýslumanns á Fitjum
Björgólfssonar lögréttumanns á Fitjum
Þorkelssonar vellings.
Árið 1859 flutti Árni heit. hingað
til bæarins og varð þá strax lögreglu-
þjónn, og gegndi þeim starfa til 1875.
Strax, er Árni var barn að aldri,
fór hann að grafa letur. Eitt hið
fyrsta, er hann gróf, var rúmfjöl, og
var fyrirmyndin að henni einn borð-
inn í Steinsbibiblíu, og er hann var
12 ára gamall, bjó hann til fyrsta
signetið, gróf hann það með þjöl í
kopar og vorú það gotneskir stafir,
mjög fallegir og vel gerðir, og mundi
margur æfður grafari hafa viljað svo
gert geta. Má svo segja, að Árni
verði öllum frítímum sínum til þessa
á unga aldri, enda varð hann hik-
laust sá snildar leturgrafari, að vér ís-
lendingar höfum aldrei átt annan eins,
og þeir munu færri vera, sem ekki
eiga einhverja gripi grafna af honum.
Og þó Árni væri orðinn gamall mað-
ur, þá var hann samt svo ern enn,
að hann gróf altaf jafnvel.
Árni heit. var einstakt lipurmenni
og samvinnuþýður, enda ákaflega vin-
sæll. Hann var hagmæltur vel, og
eru meðal annars kvæði eftir hann í
„Iðunni“, en mjög lítið notaði hann
þá gáfu sína. Hann var einn af elstu
templurum landsins og um eitt skeið
regluboði fyrir stórstúkuna, en heitasta
þrá hans var aðflutningsbannið; mun
hann fyrstur manna hafa hreyft því
máli á stúkufundum. Hann var vel
máli farinn, talaði Ijóst og skipulega.
Kona hans hét Guðlaug Grímsdóttir
hér úr bænum og voru þau í hjóna-
bandi yfir 40 ár. Tvö börn eignuð-
ust þau. Annað þeirra dó ungt, en
hitt, Glsli, er á lift í Ámeríku.
Síöasta umræöa fjárlaganna
í neðri deild var í fyrradag, og varð
henni fyrst lokið er klukkan var 1,45 í
í nótt, eða með öðrum orðum kl 1,45
árdegis í gær. AHs komu þar fram
tæpar 80 breytingartillögur, margt af
því nýtt.
Fjarlögin fara til efri deildar, og
verða rædd þar likl. á Mánudaginn
og Þriðjudag í sameinuðu þingi Þar
má aðeins ræða þær breytingar, er
efri deild gerir næst á því.
1. Að veita 10.000 kr. til flutninga-
brautarinnar í Skagafirði hvert árið
16 : (Jón Ólafsson).
2. Að veita Árneshreppsíbúutn 300
kr. árlega til þess að sækja lækni, sþ.
18. (Styrkurinn til Hólmavikurlækn-
isins þar með fallinn).
2. Að veita 4000 kr. á ári til reglu-
bundinna gufuskipaferða milli Sviþjóðar
og fslands, sþ. 16 : 1 (Hálfdán, J.
Múla).