Þjóðólfur - 23.09.1911, Síða 3

ÞjOÐOLFUR.
139
*ffarélag Sláturfjalags Suéuríanés
1. timabil haustkauptiðar 1911:
Sauðakjöt 1. flokks, 40 pd. og yfir 0,24
Dilka — 1. — 25 — 0,23
Veturg. 1. 30 — - — 0,23
Sauðakjöt 2. — 33—39 — 0,23
Dilka — 2. — 0,21
Veturg. 2. — undir 30 0,21
Lömb 3. — 0,20
Annað fje 3. — 0,20
4. flokks fje 0,17
Mör 0,32
Slátur fæst daglega með sama verði og undanfarin ár.
Reynsla er fengin fyrir þvi, að best er að kaupa við fjelagið,
og að bæjarmönnum er áríðandi, að byrgja sig að vörum frá því
í tima.
Sendið pantanir yðar áður en besta kjötið er saltað niður til
útflutnings.
Steinolíu
er lang-bezt að kaupa hjá
cJes SEimsan.
annars, að „málið" muni ekki sigra í
því gervi, sem það nú hefur, en hitt
tel jeg víst, að hreyfingin muni stuðla
að því, að Noregur öðlist sjerstakt
þjóðmál á sínum tíma. Sem stendur
er fullkominn mála-glundroði í Noregi".
Hvað er að frétta?
Háskólaenibœttin.
Ráðherra hefur veitt Jóni jónssyni sagn-
fræðingi kennaraembættið í sögu íslands
og bókmentum við háskólann. En docents-
embættið í guðfræði hefur sjera Sigurður
P. Sivertsen á Hofi hlotið.
Látinn
er hjer f bænum Ragnar Þorsteinsson,
sonur Þorsteins Guðmundssonar yfirfiski-
matsmanns. Hann var efnilegur maður
og mjög vinsæll af öllum, sem kyntust
honum.
Botnía
kom hingað frá útlöndum á sunnudag-
inn var. Farþegar: Þorleifur H. Bjarna-
son kennari og kona hans, Benedikt Þór-
arinsson kaupmaður, Karl Einarsson sýslu-
maður frá Vestmannaeyjum o. fl.
Flora
kom norðan um land frá Noregi á
laugardagskveldið var. Meðal farþega:
dr. Ólafur Danfelsson með frú og börn-
um og Ólafur ritstjóri Felixson frá Ála-
sundi í Noregi.
Sterling
fór 1 gærmorgun til útlanda. Farþegar:
Sveinn Björnsson málafærslnmaður, Jón
Sigurðsson frá Kaldaðarnesi og frk. Halla
systir hans, frk. Elín Stephensen, frk.
Flísabeth Kristjánsdóttir (ráðherra), mæl-
ingamennirnir dönsku o. fl.
Austri
kom hingað í nótt með fjölda farþega,
þar á meðal docent Sig. P. Sivertsen.
ólaíur ritstjóri Felixson
frá Álasundi í Noregi kom hingað til
bæjarins með Flóru, og ætlar hann sjer
að dvelja hjer nokkurn tíma. Erindi hans
hingað til lands er að safna efniíbókum
íslenska atvinnuvegi, sem forlag eitt ( Noregi
hefur ráðist í að gefa út. Er svo til ætlast, að
sem best verði vandað til bókar þessarar,
hún á að verða full af myndum og í
henni eiga að verða ritgerðir um íslenska
atvinnuvegi fyr og síðar eftir merka ís-
lendinga. Tilgangurinn er sá, að gjöra
Island kunnara meðal norskra fjesýslu-
manna en það hefur verið hingað til.
Hr. Ólafur Felixsson hefur dvalið í
Noregi hin síðustu 25 ár, lengst af í
Niðarósi og Álasundi. Mestan þann tíma
hefur hann fengist við blaðamensku. Hann
var fyrst meðritstjóri blaðs eins í Niðar-
ósi, síðan varð hann ritstjóri »mál«blaðs-
ins «Heimhug« í Álasundi, en hin síð-
ustu 12 ár hefur hann verið aðalritstjóri
»Sunnmöre Folketidende«, sem kemur út
í Álasundi og er aðalmálgagn vinstri-
uranna þar um slóðir. Sýnir þetta að
Ólafur Felixsson hefur aflað sjer mikils
trausts og álits í Noregi. Hann er kynj-
aður úr Rangárvalfasýslu, sonur Felix
Guðmundssonar, sem eitt sinn bjó á Ægi-
sfðu.
Um ull og utlarverkun.
Skýrsla til stjórnarráðsins
yfir íslandi.
Frá Sigurgeiri Einarssyni.
Frh. -----
Haustnll.
Hún er mest öll flutt út óþvegin.
Allir lögðu þeir áherslu á það, Ame-
ríkumennirnir, er jeg þar um spurði,
að hún yrði þvegin, því að þeir töldu
haustullina góða, og hún væri að
mun fíngerðari en vorullin.
í íslenskri haustulleru nú 25—25%
af óhreinindum, en það er nokkru
meir en í sunnlenskri vorull.
Að öllum þeim upplýsingum athug-
uðum, er jeg fjekk um haustullina,
tel jeg heppilegast, að hún sje þveg-
in á sama hátt og vorull. En flokk-
un á henni er talin óþörf.
Hyernig íslcnska ullin er nú.
Eins og öllum, er þar við fást, er
vitanlegt, þá þarfhver verksmiðja, er
notar ull, að hreinþvo hana. Engin
ull, hversu vel sem hún er verkuð,
er svo vel þvegin, að minna sje en
8°/o af óhreinindum í henni, enda
má, vegna tolllaganna í Bandaríkjun-
um ekki vera minna en það af óhrein-
indum í ullinni, er þar kemur.
íslensku ullinni er allmjög ábóta-
vant hvað þvottinn snertir.
Besta ull, er komið hefur frá Norð-
urlandi, hefur haft 120/0 af óhrein-
indum, annars hefur norðlensk ull
12—18% óhreinindi.
Sunnlensk og önnur íslensk ull er
að mun verri, því að óhreinindi henn-
ar eru frá 16—25%; auk þess er
mjög kvartað yfir því, hversu mikið
af grasi, Iyngi og sandi sje í henni;
er hún yfirleitt afarilla þvegin og illa
með farin að dómi Ameríkumanna.
En þetta, hversu mikill óhreininda-
mismunur er á ullinni, hefur mikil
áhrif á verð hennar. Sá, er ullina
kaupir, verður altaf að reyna að sjá
um, að hann skaðist ekki á kaupun-
um, og verður því altaf að áætla,
hversu mörg pund af alhreinni ull
hann fær. Er kaupandi veit t. d.,
að fjórði hluti allrar sunnlenskrar ull-
ar getur verið óhreinindi, er hætt
við, að hann áætli 25 ogjafnvel 28
— 30°/o, en hins vegar getur ullin
verið mikið betri, jafnvel nokkur hluti
niður í i6°/o; þess vegna er það, að
það er mikil verðhækkun, er má
vænta að fáist, er ullin er svo verk-
uð, að seljandinn getur sjálfur sagt,
hversu mikil óhreinindi eru f ullinni,
eins og t. d. Syriubúar og Donske-
búar gera, enda fá þeir gott verð
fyrir ull sína.
Það er því engum efa undirorpið-
að það er hagnaður að því að verka
ullina sem best, enda voru ullarkaup-
menn á þeirri skoðun, og einn af
stærri ullarnotendum ritar mjer með
al annars svo:
„Ef ullin væri vel þvegin og hreins-
uð af grasi og sandi og síðan þurk-
uð vel, áður en um hana er búið, þá
mundi hún standast betur samkepn-
ina á ullarmarkaði vorum".
Pvotturinn.
Það, sem mest ríður á við ullar-
verkunina, er, að vunda ullarþvottinn
sem mest.
Á ullarþvottinum, eins og hann
er nú, eru ýmsir annmarkar sem öll-
um eru kunnir, en auk þeirra vil jeg
bæta við:
að „þvælið" eða vatnið, sem not-
að er, er víst jafnaðarlega alt of heitt,
og ullin til muna skemd með því.
Það á ekki að vera heitara en um
430—57° C. mest, eftir því, hversu
óhrein ullin er.
Annað er „þurkurinn".
Ullin er nú alment þurkuð á gras-
velli, oft á túnunum eða í grend við
þau. Þetta veldur því, að oft og ein-
att, þegar ullin er tekin saman, er
slitið óvart og í flýti upp gras, er
fer saman við ullina.
Ýmsir aðrir annmarkar eru á þvott-
inum, en besta ráðið til þess að bæta
úr þeim efnum tel jeg, að komið sje
upp þvottastöðvum, er þvoi alla ull-
ina fyrir þau svæði, er þangað eiga
að sækja, og að ullin frá þeim sje
flutt út; en haft sjerstakt merki fyrir
þvottastöð hverja, líkt og rjómabúin
hafa nú.
Með þessu vinst það, að ullin verð-
ur mikið betur verkuð, ef æfðar og
vanar konur fást við þvottinn, og
merki hverrar einstakrar þvottastöðv-
ar ætti að geta verið til þess, að
tryggja henni gott álit, ef ullin yrði
vönduð að frágangi.
Sá siður, er nú viðgengst sumstað-
ar, að taka ullina frá þeim bændum,
er best þvo hana, og setja hana
saman við þá, er verst er þvegin,
verður til þess, að ekkert af vör-
unni fær álit, og bændur missa alla
löngun til vöruvöndunar.
Ef þvottastöðvar gætu komist á
fót, rjeðu þær bót á þessu meini.
Sjálfsagt er það, að þvottastöðv-
arnar starfi undir eftirliti, og að ull
þeirra verði flokkuð.
Glæpir hjá dýrum.
I tímariti einu bresku gefur dýravinur
nokkur skýrslu um »glæpalíf« dýranna.
Byggist sú skýrsla á athugunum, sem hann
hefur gert í dýragarðinum í Lundúnum.
Fyrir nokkrum tíma var í garðinum hvíta-
björn einn. Það var siður hans, er deil-
ur komu upp í hjúskapnum, að varpa
beru sinni 1 vatnsþróna og setjast síðan
ofan á höfuð henni. Þar sat hann uns
hann þóttist viss um að hafa sannfært
hana um, að hún hefði á röngu að standa.
Einu sinni fór hann fram yfir hegningar-
tímann, svo að 5 mfnútum munaði, og
druknaði þá beran. Svo virtist og sem
hann væri um margt oddborgari og hinn
mesti »svindlari« eða svikahrappur, ef
hann hugðist geta haft nokkurn ábata í
aðra hönd. Það var t. d. siður hans, að
hann klemdi mat sinn, sem venjulega var
fiskur, milli rimlanna í búri sínu, svo
hátt uppi, að hrekklausir áhorfendur
bjuggust ekki við, að hann fengi náð upp.
Sfðan settist hann við grindina og góndi
Kjötkvarnir,
pottar, taurullur, tauvindur,
kaffibrennarar, kaífikvarnir,
straujárn o. fl. búsáhöld eru
og ódýrust hjá
c7es aEimsen.
upp á fiskinn mjög ámátlega og svengd-
arlega, uns einhver grandlaus áhorfandi
vorkendist yfir hann og reyndi að krækja
í fiskinn með regnhlíf sinni eða staf. En
þá beið bersi ekki boðanna og krækti
í — ekki í fiskinn, heldur— regnhlífina.
Varðmaður fullyrti, að hann hefði safn-
græðgi á regnhlífar, líkt og menn á trí-
merki og bækur. Oftlega náði hann með
þessum hætti tjórum eða fimm regnhlífum.
Sem vænta má, eru aparnir snjallastir
1 glæpunum. Þeir gefa oft ekki eftir hin-
um slyngustu vasaþjófum.
Flóttatilraunir eru altlðar meðal dýr-
anna 1 dýragarðinum. Fræg er einkum
tilraun beru einnar, sem kölluð var Bar-
bara. Hún háfði brotist út og alt var
í uppnámi; en loks var hún með vjelum
veidd. Menn lögðu fisk á veginn frá
búrinu þangað sem hún var; en við því
mátti hún ekki, og át sig úr frelsinu inn
1 dýblisuna. Margur maður er beru líkur.
E í ti r*in seli.
Þann 12. septbr. þ. á Ijest á Flókastöð-
um f F'ljótshlíð Guðrún Arnbjörnsdóttir,
85 ára gömul, 12 dögum fátt í (f. 24 sept.
1826). Foreldrar hennar voru Arnbjörn
Olafsson, bónda á Torfastöðum Ólafsson,
og Guðríður Þorsteinsdóttir, Eyjólfssonar
af Skógaætt hinni yngstu, en móðir Guð-
ríðar var Ingibjörg Wium. Ólst Guðrún
heitin upp hjá foreldrum sínum f Háa-
múla og sfðar á Flókastöðum og þar var
hún sfðan alla ævi. Hún var gift Vig-
fúsi Sigurðssyni, stúdents f Varmahlfð,
Jónssonar prófasts í Holti undir Eyjafjöll-
um. Bjuggu þau á Flókastöðum fram
um 1890, er tengdasonur þeirra tók við
búinu. Vigfús maður hennar lést fjör-
gamall eftir aldamótin. Þau áttu 2 dæt-
ur barna, og er önnur þeirra, Guðrlður,
gift Isleifi ísleifssyni bónda á Flókastöð-
um. —
Guðrún heitin var hin merkasta kona,
gestrisin og góðhjöituð, yfirlætislaus, en
fastheldin 1 skoðunum, og þó með skyn-
semd. Hún var frfð sfnum og vel vaxin
ung, en beygðist við elli ng misti sjón
nálega með öllu. Hún var glaðlynd og
gamansöm, kvik á fæti alla tíð. Jafnan
hafði hún eitthvað fyrir stafnr. Hún var
kona svo fjölgáfuð, að ekki getur hennar
líka í alþýðustjett, og þótt víðar sje leit-
að; kvenna fróðust í íslenskum fræðum
alls konar, en þær munu fáar nú á þessu
landi konur, sem þess verður um getið.
Fátt var það, er hún hefði ekki skygnst
f; jafnvel í grasafræði og pólitfk var hún
heima.
Lftt mun hún hafa skygnst u~i út fyrir
sýsluna, og vart mun hún hafa komið til
Reykjavíkur eða í kaupstaði.
Gott er að hafa lifað löngum lffsferli
við íof allra manna. P.