Þjóðólfur - 21.09.1917, Page 2

88
f’JOÐOLFUR
Alþingi
var slitið síðastliðitin mánudag og
hafði það þá afgreitt 61 lög og
21 þingsályktun.
Fjárlögin voru afgreidd án þess
til fundarhalda kæmi í samemuðu
þingi. Tekjuhalli þeirra er áætl-
aður um 800 þús. kr. fyrir fjár-
hagstímabilið, og tekjurn&r áætli
aðar fyrir bæði árin c. 4 miljónir
og 300 þús. kr.
Ressar eru helstu fjárveitingarn-
ar: 'Greiðslur af lánum lands-
sjóðs rúm 687 þús. (bæði árin),
til æðstu stjórnar 188 þús., til al-
þingiskostnaðar 120 þús., til dóm-
gæzlu og lögreglustjórnar kr.
335690', til útgjalda við lækna-r
skipunina 603 þús. kr. — alt bæði
árin. Holdsveikraspítalanum eru
ætlaðar c. 60 þús. kr., geðveikra1
hælinu á Kleppi 48 þús. og heilsu-
hælinu á Vífilsstöðum 60 þús. kr.
hvort árið. Til -póstmála veitast
rúmar 160 þús. kr. hvortárið;
til flutningabrauta 54200 kr. f. á.
og 57500 kr. síðara árið; til þjóð-
vega veitast kr. 109900 f. á. og
128 þús. síðara árið. Er þar rneð
talin fjárveiting til brúar á Eeyja-
fjarðará (35 þús. f. á. og 50 þús.
s. á) og til brúar á Jökulsá á Sól-
heimasandi (25 þús. kr. siðara ár-
ið, íyrri veiting). Til eimskipafé-
lags íslands eru veittar 40 þús.
kr. hvort árið, og styrkur veittur
til bátsferða á Faxaflóa, Breiða-
firði,. um Austfirði norðarlega og
sunnarlsga og til Suðurlandsbáts
18 þús. kr. hvort árið á hverjum
stað. Til ferða um ísafjarðardjúp
eru veittar 7500 kr. f. á. og 10
þús. kr. s. á. og til ferða á Húna.
flóa 20 þús. kr. hvort árið.
Auk þess eru styrkir veittir til
mótorbátsferða um smærri svæði
og er þeirra mestur styrkur til
vélbátsferða við Rangársand 1800
kr. hvort átið.
Til lagningar nýrra símalína eru
veittar kr. 25500 f. á. og 45 þús.
kr. s. á. og til loftskeytastöðvar í
Flatey 30 þús. kr. s. á., gegn því
að héraðið taki þátt í kostnaðin-
um eftir því sem stjórnin ákveður.
Vita vill þingið byggja nýja:
Akranessvita 11 þús. f. á., Galtar-
vita 4 þús. f. á., Stokksnessvita
19500 kr. s. á. og Gerðatangavita
6000 kr. s. á.
Fjárveitingum tíl nýrra brúa,
símalína og nýrra vita, heimilast
stjórninni að fresta til síð&ra árs-
ins eða íella alveg niður ef þörf
krefur.
Til háskólans veitast 79 þús.
kr., til mentaskólans 45 þú^, til
gagnfræðaskólans á Akureyri c. 21
þús., til kennaraskólans kr. 15600,
til stýrimannaskólans hr. 9400, til
vélstjóraskólans kr. 5400, til bænda-
skólans á Hólum 8900 á Hvann-
eyri 8900, alt hvort árið. Til
iðnskólans eru veittar kr. 7600,
til verzlunarskóla 6 þús. kr., til
húsmæðrafræðslu 1800 kr., til yfir-
setukvennaskólans kr. 4300, til
kvennaskól 18 þús. kr., alt
hvort árið. Til alinennrar barnai
fræðslu eru veittar 64 þús. kr.
hvort árið og að auki 25 þús. kr.
f. á tii barnaskólabyggingar í Vest*
mannaeyjum. Til unglingaskóla
utan kaupstaða 15 þús. hv. á., til
gagnfræðaskólans í Flensborg kr.
8500 hv. á„ til kenslu heyrnar-
og málleysingja 7 þús. kr. hvort
árið. Til sundkenslu og leikfimi
kr. 3900 hv. á. Til landsbóka-
safnsins 27 þus. f. á. og 23 þús.
s. á. og að auki til hússins (ljós,
niti og ræsting) 6 þús. kr. hv. á.
Til Þjóðskjalasafnsins kr. 7750 hv.
á. Til Þjóðmenjasafnsins 10 þús.
hv. á. og að auki f. á. 3 þús. kr,
utanfararstyrkur til þjóðmenja-
varðar. Þá kemur urmull af fjár-
veitingum, sem oflangt er upp að
telja, styrkir til mentafélaga,
smærri bókasafna og einstakra
manna, en flestir eru þeir styrkir
smávaxnir. Stærsta fjárveitingin
er 40 þús. kr. f. á. til þess að
byggja hús yfir listaverk Einars
Jónssonar, 6 þús. kr. til að semja
ísl. orðabók og 5 þús. kr. f. á.
utanfararstyrkur til Jóns sagnfræð-
ings. Til skálda og listamanna
eru veittar 12 þús. f. á. og 14
þús. siðara árið; er sá styrkur
eigi sundurliðaður, en nefnd manna
sett til að útbýta honum. ?á
fær og Bjarni frá Vogi 1200 kr.
hv. á. til þess að þýða Goethes
Faust.
Til verklegra fyrirtækja eru veitt-
ar kr. 573200 (bæði árin). Þar
af fær Búnaðarfélag íslands 60
þús. kr. hv. á. og skóggræðskin
15 þús. hv. á. Fiskifélagið fær
26 þús. hv. á. og 12 þús. kr. hv.
á. handa erindreka erlendis. Til
Bjargráðasjóðs eru veittar 22 þús.
kr. og til landhelgissjóðs 20 þús.
kr. hv. á. Aðrar fjárveitingar eru
fiestar smáar.
Til eftirlauna samkvæmt eftir>
launalögum vsitast kr. 105880
bæði árin, en auk þess eru veittar
c. 25 þús. hvort árið til sérstákra
eftirlauna og styrkveitinga.
Lánveitingar úr viðlagasjóði eru
veittar sem heimild til stjórnar-
innar. Yiðlagasjóðsrentan er nú
5®/,. Helstu iánsheimjldirnar eru
90 þús. kr, til íaflýsingar á ísa-
firði og 55 þús. kr. til rafveitu á
Patreksfirði.
Fjárlögin voru afgreidd í e. d.
á þann hátt sem hér er skýrt frá.
Við eina umraðuín.d. voru smá-
breytingar gerðar, og var hin helsta
þeirra að veita Indriða Einarssyni
sk ifstoíustjóra full embættislaun
að eftirlaunum. Voru fjárlögin
síðan samþykt við eina umr. í e.
d. og þar með afgreidd sem lög
frá Alþingi.
Af öðrum aðgerðum þingsins
má nefna að stjórninni heimilast
að selja landsmönnum 2800 tons
af kolum á 125 kr.
Dýrtíðaruppbót starfsmanna
landssjóðs var breytt allmikið í e.
d. og málið afgreitt frá henni á
þessa leið:
Dýrtíðaruppbótin reiknast* af
launaupphæðinni eftir því sem hér
segir:
1. Af ársl. 1500 kr. eða minna 40*/0
2. Af ársl. 2300 kr. 30®/e
3. Af ársl. 3100 kr. 20°/0
4. Af ársl. 3900 kr. 10*/.
5. Af ársl. 4700 kr. O*/0
og skal reikna millibilið á milli
þeirra launahæða eftir líkingunni
par sem y táknar uppi
bótarprósentuna og x launa-
upphæðina í hundruðum króna.
Auk þess greiðaat 70 kr. fyrir
hvern framfæring, séu árslaunin
minni en 4 þús. kr. 20 þús. veit-
ist sem dýrtíðaruppbót til pósta
eftit tillögum póstmeistara. Um
dýrtíðaruppbót presta er komist
svo að orði: Þó skal jafnan draga
frá dýrtíðaruppbót presta, sem hafa
ábúð á kirkjujörð og afgjald henn-
ar er metið til fasts peningagjalds
upp í laun þeirra, sama hundraðs-
hluta af afgjaldinu eins og dýrtíð-
aruppbótin er reiknuð eftir. — Frv.
síðan samþ. við eina umr. í n. d.
og afgreitt sem lög frá Alþingi.
Tekjuskattsfrumvarp var *am-
þykt, en felt úr því ákvæði um
skatt fyrir 1916. — Samþykt var
og þingsályktunartiiiaga um að
selja landssjóðsvörur sama verði í
öllum kaupstöðum og kauptúnum
landsins.
Fossamáiið var í sam. þingi sett
í » manna milliþinganefnd, er
stjórnin skipar og er verkefni
þeirrar nefndar á þessa leið:
1. Að athuga hverjar breytingar
nauðsynlegt er að gera á núgild-
andi fossalöggjöf.
2. Að afla sem ýtarlegastra upp-
lýsinga og skýrsina um fossa
á landinu og notagildi þeirra.
3. Að athuga hvort tiltækilegt sé,
að landið kaupi vatnsafl og
starfrækji það. \
4. Að athuga hvort og með hvaða
kjörum sé rétt að veita fossai
félaginu „ísland" og öðrum
slíkum félögum, er umsóknir
kunna að senda, lögheimild til
að starfrækja fossa hér á landi.
Nefndin Bkal senda stjórninni
álit sitt og tillögur, ásaint laga-
frumvörpum, er hún kann að semja,
eins fljótt og því verður við kom-
ið, og væntir þingið þess fastlega
að það geti orðið, sérstaklega að
því er 1. og 4. lið snertir, svo
timanlega, að leggja megi fyrir
næsta þing.
Af frumvörpum, er þingið hefir
samþykt síðustu dagana má nefna
frv. um lögræði (maður lögráður
eða fullmyndugur 21 ára), og frv.
það, er getið var um í síðasta
blaði um afnám lagaákvæða um
sveitarstyrk sem hjúskaparmein-
bugs. Annars væntir Þjóðólfur
þess að geta á næstunni biit yfir-
lit yflr störf þingsins í heild sinni.
Ófriðurinn.
Ribot forseti er farinn frá stjórn
í Frakklandi, en Painleve (Peng-
lev) er orðinn forsætisráðherra f
hans stað. Á vesturvígstöðvunum
sýnist lítið ganga, talað um að
Þjóðverjar hafi sótt á hjá Lange-
mark í Be)gíu, en unnið ekkert á,
og eicthvað munu Frakkar sækja
á nálægt Verdun.
Á vígstöðvum ítala hafa Aust-
urríkismenn sótt á um hríð eink-
um hjá St. Gabriele, en ganglítill
sýnist ófriðurinn þar, og ekki hafa
ítalir náð Triest ennþá.
Á Balkan hafa frakkneskar og
rússneskar hersveitir náð ýmsum
smábofgum í Albaníu, en annars
er þar sama þaufið; að vísu talað
um sókn Salonikbhers Bandamanna
við Ochridavatn, en þar um slóðir
hefir sá her verið í alt sumar.
Frá Rúmeníu berast nú engar
fréttir, en illa standa Rúmenar að
að vigi, ef Rússar eigi herða á
sókn sinni fyrir norðan þá í Bukoi
vinu.
í síðasta tbl. var getið um
ósamlyndi milli Kerenskys sem
nú ræður öllu á Rússlandi og
Korniloffs hershöfðingja og að
Korniloff hefði gert uppreisn og
haldið með miklum hluta Síberíu-
herdeildanna áleiðis til Pétursborg-
ar til þess að steypa Kerensky af
stóli, er það grunur manna, að
Korniloff hafi staðið í sambandi
við keisarasinna og viljað koma
þar á einveldisstjórn aftur. En
meiri hluti hers og flota fylgdi
Kerensky að málum, þar á meðal
herdeildir Pétursborgar, og hélt
Kerensky með miklu liði frá Pétx
ursborg til móts við Korniloff.
Vita menn ógerla um vopnavið-
skifti, en skeyti ftá 14. þ. m. til
Morgunblaðsins segir Kerensky hafa
lýst því yfir, að hann hafi ger-
sigrað sveitir Korniloffs. Hefir
Korniioff og helstu foiingjum hans
verið stefnt fyrir herrétt og Kornii
loff situr sjálfur í varðhaldi. Marg-
ir sýnast hafa verið við
samsæri Korniloffs riðnir, því að
Rodzianko, sem áður var forseti
Dumunnar, Lvoff prins og 80 flokks-
menn han3 hafa verið teknir fast-
ir. Lvoff var fyrstur ráðaneytisi
forseti eftir að keisarinn var svift-
r
i
Cnsfiar fiúfur Mikið úrrai
nýkomið í verzlun
Andrésar Jónssonar.

>