Undirbúningsblað undir þjóðfundinn að sumri 1851 - 24.01.1851, Síða 1

Undirbúningsblað
mnllr gjjóðfiiiBdiiiii að siimri 1851.
3. blað.
Sýsluaiefaaílai* állí.
frá Arpes-SÝslu.
(Framhald.)
Bábai' þiugdeildir veiba a& eiga rjett á, a& bera
frara uppástungur til laga og lagafruravörp og
saraþykkja þau, a& sínu leyti, samt á, a& senda bæn-
arskrár til koirungs, og lei&ir þa& beinlínis af ebii
þinga. Svo ver&ur og sjerhver alþingisraaBur
a& eiga rjett á, a& bera npp í bvorri þingdeild,
sem hann á setu í, sjerhvert almennt málefni, og
krefjast skýrslu af sijórninni þara&lútandi, þó
me& samþykki þingdeildarinnar, því þa& getur
anöveldlega a&bori&, a& þa&, sem einum þykir
nokkuö í vari&, sje þó ekki almennt áliti& svo,
a& tilvinnandi þyki, a& tefja tímann, einkum sje
hann naumur, me& a& leita um þa& upplýsinga,
enda getur þa&, sem einum e&a fáum er óljóst,
skýrst svo á þinginu, a& óþarfi sje, a& fara Iengra ;
en rjett ver&a þing deildir bá&ar a& eiga til þess,
a& setja nefndir til a& ranusakaþvílík málefni, samt
a& heimta skýrslui', brjeílegar e&a munnlegar af
þeim, sem opinber störf hafa á hendi.
þa& vir&ist oss sjálfsagt, a& tekib sje fram,
a& skatta og álögur megi hvorki áleggja nje auka
nje í nokkru breyta, nema me& lögum, ekki heldur
farga nokkurri þjó&eign, án samþykkis þingsins, og
a& þingi& eigi a& hafa nákvæmar gætur á fjárhag
landsins. Til þess nú a& þingi& geti þa&, er án
efa nau&synlegt, a& fyrir hvert þing sje lög& áætlun
um tekjur og útgjóld iandsins fyrir tvö hin næst-
komandi ár, sem þingi& samþykki óbreytta e&a
breytta ef breyta þykir þurfa; sömulei&is reiku-
ingur fyrir tekjum og útgjöldum landsins hin tvö
næstli&nu ár, e&a, ef því ekki ver&ur vi& komiö,
þá fyrir þau tvö ár, sem næst eru á undan því
seinasta ári fyrir hvert alþing, og sjeu reikning-
arnir á&ur miJli þinga grandsko&a&ir af tveimur
rannsóknar mönnum, sem þingiö velur, ogákve&ur
þa& um lei&, hva& þeir eigi a& hafa fyrir þann
starfa. þessir mcnn eiga vandlega þess a& gæta,
a& tekjur landsins sjeu allar taldar og a& ekkert
sje ieikna& til útgjalus nema eptir áætluninni c&a
samk\æmt reglum, sem á&ur hafa veri& samþykktar
af alþinginu, og ver&a þeir a& eiga rjett á, að
ki’éfjast af hluta&eigendum þeirra skjala og
skýrslna tii eptirsjónar, er þeir þættust vi&þurfa.
Naudsynlegt mundi vera, a& fjárhausstjói'ninni
gefist fæ'ri á, a& svara úlásetningum rannsóknar-
manna, á&ur enn reikningurinner lag&urfyrirþingi&,
og ætti hún a& senda rannsóknar mönnum svari& á
ákve&num tíma, en þeir a& gjöra vi& þa& athuga-
semdir sínar, og leggja svo allt saman fyrir alþingið,
sem þá ætti hægra me& a& skera úr, hvernig me&
skyldi fara þa&, sem þeir hafa fundiö, e&aogþingiö
sjálft finnur a& áfátt sje vi& reikninginn.
Sje laga frumvarp samþykkt af annari hvorri
þingdeild, vir&ist þa& eiga annig, sem þa& er
samþykkt, a& vera boriö undir hiua deildina; vilji
hún ekki fallast á þa& óbreytt, sendir húu þa&
aptur, me& brey tinga-uppástungum sínum, hinni
deildinni; en geti þessi deildin ekki á þær fallist,
ltomi þingdeildirnar bá&ar samau, og lei&i mál-
efniö til lykta me& atkvæ&afjölda. Vilji súþingdeild,
sem eitthvert frumvarp fyrst kemur til umræ&uí,
fella þa&, sýnist oss, a& samt eigi a& senda þa&
til hinnar þingdeildarinnar og þá eigi bá&ar þing-
deildir a& koma saman, ef hún vill á þa& fallast,
og skera úr ágreininginum me& atkvæ&um, svo
ekkert frumvarp ver&i fellt, nema af alþingiuu
öllu. Á&ur enu deildirnar koma saman, getur þa&,
ef til vill, ástundum or&i& til fyrirgreizlu, a&
nefnd sje sett, sem jafnmargir væru í úr hvorri
þingdeild, og sýnist oss, a& nefnd ætti a& setja,
ef önnurhvor þingdeiidin óskai' þess. Oss þykir
mikiö mæla me&, a& þegar þa& eru lagafrumvörp,
sem deildirnar grcinir á um, þá sjeu þau a& álíta
fallin, nema tveir þri&ju partar alþingismauua
sty&ji þau; þvi að vísu munu það mjög mikil efa-
mál, sem svo geinir á um, og .þykir varla hætt