Norðri - 01.01.1855, Blaðsíða 1

(A S s e n t).
Framhald viðaukans við þriðja árgáng Korðra
(brjef frá 12 Korðlenzkuin bændtim).
í 7. árgángi bl?. 73, sliýrir „frjéídlfur1* oss ís-
lendíngum frá, ab banvænar drepsóttir geti kom-
ib upp og myndast af ýmsum óþverra og slori,
þegar því sje safnab saman kríngum hús og hý-
býli manna, og rotnunar og íldudampar þess
dreifist í þab Iopt, setn vjer eigum ab draga and-
ann af. Oss kemur okki til hugar aí> rengja þetta
og þa& þvf síbur sem |>jábólfur ílytur oss þab,
eptir lángtum merkari inanni, enn ábyrgbarmanni
sínum, svo þab er engan veginn íj'rir skör fram,
þótt hann taki alvarlegan vara fyrir ab safna þess-
konar eytrandi og cybileggjandi drepsóttar efn-
um mitt á tnebal manna, og rábi til ab hreinsa
burtu allt því lfkt, áburenn þab algjörlega nái til ab
eytra og eybilcggja líf og heilsu okkar Islendínga.
En vor göfugi þjóbólfur sýnist annabhvort
skammsýnni, eba óvarkárari meb hib sibferbislega
líf og heilbrigbi Iandsmanna sinna, því eins og
þab er víst og satt ab liiqu líkamlega lífi er
megnasta hætta búin af hinu umtalaba gjörspillta
lopti, eins er þab víst og satt, ab þegar blaba-
ntenn gjörast svo óvandabir, ab þeir annab-
hvort upp frá sínum eigin eba annara gjörspilltu
brjóstum safna í tímaritin, sem gánga eiga út
uin allt land, ýmislegum óþverja og dauníllu
samsulli af ósannindum, rógsyrbum, lastmælum,
hálf-og full-tölubum meibandi meiníngaryrbum,
hrakspám og hábglósum, jafnvel urn beztu menn
og þörfustu -síiptanir, þá er ekki vib öbru búib,
enn þar af kvikni sú drepsótt í hinu sibferb-
islcga þjóblífi manna — því sjaldan verbur svo
leibur til ab Ijúga, ab ekki verbi Ijúfur til ab
trúa — sem aubveldlega geti eybilagt allt gott og
sómasamlegt mannorb þeirra, sem fyrirhenni verba,
alla eindrægni, kærleika og samheldi milli yfir
og undirmanna, allan sannleika og virbíngu fyr-
ir honura. þannig geta þyílíkar lastafullar og
lýgiblandabar ritgjörbir orbib sjerhverri líkamlegri
drepsótt þúsund sinnum hættulegri, því hún svipt-
ir menn ab eins heilsu eba lífi, stundum meb
harmkvælum um litla stund, en hin sviptir menn-
ina því dýnnætasta sem þeir eiga, hún sviptir
þá öllutn ærlegheitum, virbíng og trausti í aug-
i um mebbræbra sinna, og jafnvel stundum hinum
i dýrmæta innvortis fribi og rósemd, þegar þeir sjá
! sig haturslega ofsókta og áreitta af vondum mönn-
um, og blöbitt bera utn aldur og æfi sorglegan
vott um þab, ab jafnvel á sibabri og upplýstri
öld, hafi þó verib uppi svo óvandabir blabamenn,
sem gjörvöll þjóbin má skammast sín fyrir, ab
beyra nefnda á nafn í sögu sinni, sem þvíiíka, því
oss virbist ab þvílengur sem tímaritin eru gefin út
hjá oss, þess meir spillist þau, afvegaleibi og ráng-
færi ■ rjettar skobanir og heilbrigban hugsunar-
hátt þjóbarinnar. Vjer höfum ab vísu ekki haft
af þeim ab segja, nema hjer um bil um næsíl.
60 ár, og er þab vístab „Minnisverb tíbindi* og
„Klausturpóstui'inn“, sem konferenzráb M. sál.
Stephensen gaf út, voru gób, fróbleiks- ogskemrntun-
arrit, setn greiddu mönnurn veg til margra nyt-
samra og góbra framfara, og án óverbskuldabra
lastyrba um einstakar persónur, hvort heldur þab
voru menn eba stiptanir, og þótti þó útgefarinn
full frjálsorbur, þegar svo rjebi vib ab borfa.
Sama mátti segja um „Sagnablöbin“ gömlu, þau
sögbu tilburbina eins og þeir í raun og sannleika
voru, hlutdrægnis - og meibyrbalaust, hver sem
í hlut átti; þá birtist nú Reykjavíkur-og Sutin-
an-póstarnir, og þó þeir innihjeldi margslags rit-
gjörbir, og ýmisleg jafnvel ólík álit og athuga-
semdir ýmsra höfunda unr margskonar málefni,
sem í sumu tilliti þóttu nýstárleg og vafasöm, þá
voru allar þær ritgjörbir framsettar meb liæfilegri
stillíngu, virbíngu fyrir sannleikanum, ogánþess
ab misbjóba æru og virbíngu nokkurs manns. Lands-
tíbindin og Nýtíbindin voru í mörgu fróbleg og væn,
þó þau hefbu ab eins meingjörba litla hnífla,
einkttm þegar þau áttu í höggi vib þjótólf, sem
fyrri ár æfi sinnar var nokkub spaugfuliur og ó-
þægilega glettinn vib einstöku menn, og hafÖi iíka
stundum um sárt ab binda, en sem meb aldrin-
um og ábyrgbarmanna skiptunum, ætlar — ab
oss virbist — ab gjöra sig sb þeim IJlfi þjób—
arinnar, sem gángi grenjandi um allt land, leit-
andi ab hverjum þeirn hann fái uppsvelgda. Gest-
ur Vestfirbíngur kemur vib margt og segir frá