Norðri - 04.05.1857, Síða 2

50
þó hættulegur jartyrkjunni og landbúnaíiinura.
Fdlksfæbin er einlægt raikil hjá oss, og er vinnu-
aflinu því ekki tvískiptandi; en meiri er þörfin
ab bæta sveitarbúskapinn og jarbyrkjuna en sjó-
ariítveginn , því raiklu fieiri geta notib jarba-
bótanna, og langtum vissari og hagsælli er allur
landafli en sjóuralli. þ>ab eru ab vísu margir
menn, sem láta sjer einkar annt um ab bæta jarb-
ir sínar og gjöra tilraunir raeb jarbyrkju, en þó
getur ekki orbib neinn töluverbur ávinningur ab
þessura vibburburn, því jarbyrkjumennirnir eru
svo fáir, og verba því ab vera á mörgnm síöb-
um, svo ab hætt er vib, ab víba sje ekki haft hib
naubsynlega epiiilit og uppápössun á þeim blett-
um sem hafa verib plægbir og sánir. þ>ab er varla
vib því ab búast ab mikil not vefbi ab jarbyrkju-
tilraunum hjer á landi fyrri en búib er ab koma
upp búnaíarskóla cba búnabarskóium, á góbum
jörbum þar sem jarbyrkjuna má reyna til hlítar
og meb þeirri alúb sem þarf, ef hún á ab tak-
ast hjer hjá oss. Jeg heíi nú farib fram á, ab
lijer yrbi stofnabur undirbúnings eba gagnfræbis-
skóli á Norburlandi, og er hin mesta naubsyn til
þess, því hjer á landi er öllum varnab ab leita
sjer neinnar verulegrar menntunar, efabþeirgeta
ekki farib í skólann í Reykjavík, og þó ab þar
sje kostur á rniklu og góbu námi, þá vantar
þar þó allan lærdóm, sem einkum kemur ab not-
um í borgaralegu lífi, og öll kerinslan er þar eins
og von er lögub til ab búa menn undir embætt-
isiestur, og ber því lítinn ávöxt til ab kenna mönn-
um dugnab og framkvæmd í öbrum ibnum og at-
höfnum lífsins. Allir sem hafa skrifab mjer um
þetta efni hjer Norbanlands síban ab jcg vakti máls
á því, hafa mælt fram meb þessu málefni og tek-
ib vel undir þab, en þó eru lítlar Iíkur til afe slík
stofnun komist bráblega á fót hjer norbanlaods, því
bæbi er þab ab mikils fjár þarf vib til ab koma slíku
á fót, en enginn liægur vegur til ab ná fje
saman meb frjálsum samskotum þar sem svo
mikils þarf meb.
þú bibur mig ab skrifa þjer eitthvab um Ak-
ureyri, sera þú kallar höfubstab Norburlands, en
þetta er nú ekki svo hægt. þ>ú þekkir málíækib
„þá eik skal fága sem undir skal búa“, svo ab jeg
vildi heldur syngja Iof en last um bæjargreyib,
en hægra ætla jeg ab tína eitthvab til á hinn hóg-
inn: Akureyri liggur eins Qg þú hefur heyrt get-
ib vestan vib Eyjafjarbarbotn undir háu melbarbi.
I bænurn eru hjerumbil 40 íbúbarhús, flesttimb-
urhús ab nafninn, og í þeiin búa bjerumbil 300
manns; þar af 1 læknir, X apótekari, 1 prestur,
1 umbobsinabur, 5 verzlunarmenn, 1 brcppstjóri
1 barnakennari, norblenzki ritstjórinn, 1 gestgjafi
og hitt bókbindarar, prentarar, gulismibir, söbl-
arar, skóarar, járnsmibir, trjesmibir, beikirar, tómt-
húsraenn, o. s. frv. jn'i sjerb nú á þessu ab bær-
inn cr ekki allfámennur, en þó ab nú svo sje,
þá er ekki mikib um glebi og skemmtanir hjer í
bænum. Hjer hýrist næstuin einlægt hver ísínu
horni allan liblangan veturinn, svo ab hefbi ekki
blessabur læknirinn minn og apóthekarinn verib,
hefbi veturinn orbib mjer hálfleibinlegur, þ>ú get-
ur því nú nærri ab í svona litlum bæ muni vera
töluvert af bæjarhjali og bæjarsögum, sem mundu
þykja all-lítib umtalsefni í stærri borgum, en þetía
er ekki láandi, því eitthvab verba menn ab hafa
sjer tii dægrasíyttingar. Flest fólk er hjer vib-
kunnanlegt í umgengni og hjálpsamt, þegar þab
getur, og er slíkt góbur kostur. Versti gallinn
hjer eins og víbar í kaupstöbum vorum er drykkju-
skapurinn, og hann er því mibur mikill. Síban
skipin komu hefi jeg varla nokkurntíma gengiö
svo urn bæinn, ab jeg hati ekki sjeb fieiri en einn
ofdrukkinn, og leifeir af slíku slark og áflog, og
verba því meiri brögb ab þessu, af því lijer er
enginn lögreglustjóri eba lögregluþjónn. Jeg
gleyindi ab segja þjer, ab þegarmenn hafabyggt
hjer, einkum framan af, hefur enginn hugsab um
ab hafa neina reglusemi á húsunum. Bærinn er
fæddor á apturfóiunum, húsin snúa þvert og endi-
langt, rjett eins og hverjum datt þá í hug ab
byggja, en nú höfum vjer fengib hyggingarnefnd,
sem mun því öllu vel til vegar koma.
Utn hib andlega ástand þjóbar vorrar veit jeg
ab þig fýsir ab heyra, og þd ab jeg hafi ekki
penna sjera Tómasar Sæmundssonar, þá verbjeg
ab fara um þab fáum orbum. Vjer Norblendingar
megum þakka þabhamingju vorri, ab hann Iiffei ekki
til ab dæma um bókmenntir vorar, því jeg er hræddur
um ab æbi margt af bókum þeim er hjer koma út
hefbi orbib hjá honum í töiu ónýtu búkanna. Hib
mesta af því sem út kemur hjernyrbra, erab minnsta
kosti ljettvægt, og margt af því illa úr garbi gjört.
þeir sem eru hjer menntabir menn skrifa ekki,
en handvcrksmenn eru þab hjer helzt, sem fást
vib útgáfur bóka. þannig hafa 2 bókbindarar,
einn gullsmibur, og einn prentari gefib útrithjer
í vetur. Húnvetningar ætla nú ab láta prenta
hjer 1. hepti af búnabarriti sínu, sem heitir Hún-