Hirðir - 07.09.1857, Page 4

4
berum augum; þœr koma opt l'yrst á kvifcinn og í klofifc, og eru
þar hvervetna stœrstar; þær líkjast ai) miklu leyti klábabólum þeim,
er sjást á klábasjúku fólki, og eru, eins og þær, stundum minni og
stundum stœrri. f fyrstunni er vökvinn í bólum þessum tær, en
sífear veríiur hann þykkari, og líkist þá grepti. Sjeu bólurnar mjög
stórar, líkjast þær smákýlum, og standi þær margar saman, grefur
jafnabarlega í öllum klasanum í einu, og geta þá orbib úr því kýli,
sem standa inn í hörundife. Slíkur klábi nefnist almennt „kýlakláði“.
þegar kindin er mjög útsteypt af mörgum klábabólum, sem springa,
þegar liún er aö núa sjer upp vib veggi eöa steina, þá vercmr úr
þessu þvalavökvi, sem fer út í ullina, og kallast kláÖinn þá almennt
,,votakláði“. þorni bólurnar þar á móti smátt og smátt upp, svo
ab úr þeim vcrbi skán, skóf, hrúbur og skorpur, þá kallast klábinn
„purrakláði“, og geta bábar þessar klábategundir komib fyrir á
sömu kindinni. Stundum byrja bólurnar, eins og nú var sagt, meb
smáum raubleitum nöbbum í hörundinu, og eru nabbar þessir opt-
sinnis varla stœrri cn títuprjónshöfub; skobi menn þá meb góbu
stœkkunarglcri, þá hafa þeir altjend smábólu í kollinum, tæra eba
lítib eitt gulleita á lit, og verbur smáskóf úr nöbbum þessum, þegar
bólan springur. Bálur og nabbar mynda þannig altjend undirstöbu
fyrir klábaskófína, skorpurnar og ldábahrúburinn. þegar klábabólurn-
ar og klábanabbarnir hafa þróazt um liríb, þá kemur þykkni í skinn-
ib, og má vel finna til þess milli fingranna, þegar menn þreifa ná-
kvæmlega uin Iiörundib; þab er og eigi sjaldan, ab grœnleitum lit
slái á hörundib, þar scm klábabólurnar eba nabbarnir ætla ab koma
út, og einatt eru sjálfar bólurnar umkringdar raubleitum hring,
sem í stœkkunargleri hefur dökkrauban eba jafnvel raubbláleitan lit.
Skófm, sem myndast af fyrnefndum klábabólum, er gulleit eba
hvítgulleit á lit; hún kemur, eins og bólurnar, opt á kvibinn og í
kloíib í byrjuninni, en stundum á malirnar, síburnar eba herbakamb-
inn. Skóftn er ýmist í litlum blettum, og er hún þá smágjörb, eba
hún cr í flösum, og tekur þá yfir mestallan kroppinn, og verbur af-
ar-þykk, nái hún ab þróast. Optast nær er skóíin þunn í fyrstunni,
og situr þá föst vib skinnib, en eptir sem hún þykknar, verba hin
ytri lög hennar æ lausari og Iausari; hún molnar þá og vib núning
kindarinnar, og verbur þá yzt í ullinni sem smáhreistur, sem fylgir
ullinni, þegar hún fellur af skepnunni. þegar skófin er mikil, þá
verbur kindin föst átaks, ábur hún fer ab losna upp úr hörundinn,
og er þá sem þykkt bcrbi ab finna í hörundinu, þegar um er strokib.