Norðanfari - 14.02.1863, Blaðsíða 4

16
ur en ninir barna uppfræðingu og húsvifjanir geta menn
lítið sagt um enn þá.
Tekið hef jeg eptir einu þetta ár,- sem viðkemur
skóiamenntun okkar og virðist eiga rót í aðgjörðum
landsstjórnarinnar og horfir til lagfæringar; en það er,
að löngun til að inennta unga menn í skóla, iiaíi held-
ur lifnað. Eptir aö skólinn kom í Reykjavík og monn
vissu að menntunin varð nærri hálfu dýrari en hæfilegt
var í þessu fátæka landi, fyrir utan óorð það sem þar
komst fyrst á skólalífið, áræddi valia nokkur inaður lijer
í þessum fjarska að koma sonum sínum tii skólamennt-
unar. Nú Iiafa inenn frjett að alþingi haii ráögjört
ýmsar brcytingar til að Ijetta skólamenntunina og kostn-
aðinn og gjöra landsmönnum bærilegra að koma ujip
menntuðum mönnum og embættismannaefnum, sem nú
er orðinn svo mikill hörgull á. Það er eins og við álít-
um sjálfsagt að þessar ráðagjörðir verði að fá sam-
þykki landsstjórnarinnar, því annað geti ekki staðist.
Af þessu ætla jeg það muni vera sprottið, að á þessu
ári einkum sýnist vera vaknaður nýr áhugi, jafnvel
meðal bænda, að koma sonum sínum til mcnntunar.
llafa nú byrjað skólalærdóin æði margir piltar, sem jeg
veit uin hjer í austurlandi, í stað þess að hin næstu
árin á undan byrjaði ‘hjer vallanokkur. Vonajeg beri
á þessu saina víðar um landiö , svo lieldur iiorfist til
lagfæringar að kennimenn fáist til að halda ujip lielg-
um tíðagjörðum og svo aðrir nauðsýnlegir einbættis-
menn.
(Framh. sítar).
i
§veinb|örn prestur Miailg'i'ímssoii.
(Absent). þó ab sá sem ritar línur þessar, leibi sjer í
grun, ab margir verbi til ab minnast prestsins Svb. sáluga
lia 11 g r í mss o n a r, meinar hann eig þó ekki útilokaban l'rá
því í minningar og þakklæiisskyni vib liinn burtsofnaba, ab
mega leggja einn stein í niinnisvaiba þann er saga Islands
inuu reisa honum, sem bezta klerks og rithöfundar.
Sveinbjörn prestur var fæddur 26. septeniber 1814 ab
Görbum á Akranesi, foreldrar hans voru : H a 11 g rí m u r prest-
ur Jónsson próf Magnússonar ab Stabarstab, og Guf> r ún
Egilsdóttur, systir dr. Svb. Egilssonar. þegar Sveinbjnrn var
10 vetra, tók Egilsen sálugi hann til uppfósturs, kcnndi
lionum skóla lærdóm, og útskrifabi liannn 1864, kenndi hann
svo bæbi börnum og piltum undir skóla, fyrst hjá Egilsen,
og svo Hannesi prnf. Stepbensen á Ytraliólmi. 1842 vígíist
liann fyrir abstobarprest til sjera Pjelurs á Kálfaljnni, og var
þar prestur um 7 ár, ui> mebtöldum veiri þeim, er liann þjón-
abi dóinkirkjubraubinu í stai Helga pióf Thoidersens, er sigldi
utan eptir biskupsvígslu 1847. Hann giptiit 1843 fyrri
konu sinni unglrú Sigiíbi Ottesen sýsluinanns í Mýrasýslu,
og sálabist hún eptir þeirra rúmra 2 ára samveru, meb lienni
átti hann einn son er dó ungur. Eptir þab sleppti hann
prestskap á 7. ár, og gjörbist þá útgefari jijóbólfs og fleiri
Árin libu og riiubu breytingar sínar á úilit Elizabethar
Gurney. Hib fnla og eimirbarlilla barn óx upp og vurb há
og rjettvaxin stúlka, blíb og yndieleg ásýndum, meb n.ikib
og bjart liár, Systur licnnar voru og fiíbar og vænlegar,
kátar og fjnrugar. Elizabetb söng, dansafci og reib mikib og
djarít og var þá optast í hárauburn reibklæbum; hún unni
ng mjng skrauti oií því ab menn dábust ab feguib hennar
og látbragbi I hátteldi sínu var htln nijög grandvör og
sibprúb. En þab \ar sem hugsanir hennar drægust æ meir
ab hinu alvarlega, og einkuni ab kjöruni þeiria, sem höfbu
vib bágan kost að búa. Opt var þab, sein heilsulasleiki hennár
hamlabi henni frá því ab geta verib á samkomum trúar-
bræbra sinna, og þá hún fór þangab, var sem einhver óró
amabi ab henní, og sem hjarta hennar eígi gæti tekib þátt
í gubsþjónustu gjörb hræbramm, jalnvel að tiltinning sú og
virbing er hún áður hafði boriö fyrir lcstri biflíunnar, og
annara trúarælinga væri sein horfin; þegar hún var komin
á 17. árib, var sern ijósib ryddi sjer veg gegnum þetta
íuyrkur.
Efinn, fyrir rennari Irúarinnar, ásótii liana. Hún stób
eins og mitt á inillum heimsins og trúarbragbanna, eiskub
af lionuni en köllub af þeim. þab var sem eitlliveit veg-
lynt stórlæti vaknaði hjá heuni, og eins og hana vaniaM [
eitthvab fullkomnara og betra, en liún hingab til liefbi þekkt ;
og notib, og sem lijá henni vari spiottin ný hvöt til dyggb- !
rita er seinna verfa taiin. Veturinn 1850 eigldi hann til Kmh.
í svo nefndu Bþjóbólfsn>áii“. Á þjói'fundinum 1851 var fiann
j 2. fulltrúi Borafirbinga. Aptur giptisi liann 24 júlí 1852
seinni konti sinni, nú epiirlifandi ekkju Margreii Narfadótiur
I og eignabist meb henni 5 bfirn, sem öll eiu á lífi 2 piltar
og 3 stúlkur. 1855 kaus próf. í Vablaþingi sjera II, Thor-
liifiius hanri sjer fyrir abstobarprest, og fliittist sjera Svein-
björn norbur alfarinn urri stiniarib meb lausakapmanni Tær-
gesen og kom til Akureyrar 20. júní, og settist þar að og
gengdi ab mestu leyti öllum prestsverkum, og naut þiibj-
ungs af öllum tekjum hjá prófastinum sálnga. 1858 flntti
hann sig fram að Munkaþverá, og bjó þar til þess. ab lionum
var veitt Giæsibæiar prestakall 1860, til livers lianu flultist
sama ár, og var þar prestur til daubadags. Skömmu fyrir
jólin 1862 kenndi hann veiki þeirrar eba taksóttar, sem gekk
yfir norbanlands, og lá í henni um jólin, þar til um morg-
uninn kl. 9 á nýjársdag 1863, burlkallabist hann meb hægu
andláli frá þessu líli; jarðarför lians fór fram ab Glæsibæ
13. janúar, í vitnrvist margra sóknarmanna, og helztu Ak-
ureyrarbúa; tveir prestar voiu viðstaddir, sjera þ. Jónasen,
er ilutti húskvebjuna, og próf. Ð. Halldórsson, sem hjell lík-
ræbuna og nokkur orb yfir gröfirini, liann varjarbabur fyrir
framan kirkjudyrnar sunnanvert, Sjeia Sveinbjörn var
skeiiunlinn og gíabsinna í vifræbum, tók vel hvervetna sjer-
l'verju böli líföris er iagbist á liann helzt á seinni árum,
liann var Hkorinnorblir og andrfkur prjedikari, og sýnir þab
mebal annars jólaræba sú, (ef hún yrbi alþýðu kunn) er hann
entist ekki lii ab flytja fyrir andlát sitt; íiann var skarpur
og minnugur og kunni vel Ensku og Frönskn, ank gnmlu
málanna, einliver hinu mesti ybjumafur, sem sýna bækur þær
og rii, er nú skulu talin:
þjóbólfur 1.—4 ár Kvík. 1848—52. Ferminqaidagur
R.vík 1851 Ungsmann8gaman 1.—2. h. R.vík 1852. Nýj-
arsgjöf meb mynd eptir B. G. R.vík 1851. Sumarejöf 1851.
Trúlofunardagur R.vík 1852. Stalrólskver R.vík 1853. Nýj-
ar hugvekjur R.vík 1S52. Dönsk lestrarbók R vík 1853.
Föstuhugvekjur R.vík 1854. Vefarinn Rvík 1854. Lík-
ræba yíir skólapilt J. Jónsson R.vík 1854.
Ingólfur R vík 1853—55. Spáspil Akureyri 1855, Kveld-
söngsræbur Akr. 1856. Dönsk lestrarbók aukiii og endur-
bætt Akr. 1856. Prjedikun á 2 S. eptir þr. Akr. 1856, á&ur
úli. í ársriti presta í þórnesþingi af M H. ? Afinælisdag-
ur Akr. 1856. Páfat-úin Akr. 1857. Dagatal Akr.
1857. Ungsm. gaman 3. h. Akr. 1857. Formála fyrir
Matreibslubókinni Akr. 1858. Húsræba yfir Hallgrfni próf.
’J'lioilaeiiis Akr. 1830. Slafrófskver Akr 1861. í liand-
ritum eptir hann er mebal annars, Upprisusaga Krists, Ungs-
maniisgaman og Númasaga eptir Flórian, og er á henni ein-
hver sú bezta þýbing sem gjörb heíir verib á íslenzku, og
sambofin sögunni sjálfri, sem ætii að koma út á prent, og
yrbi líklega vel mebtekin af iiinni sögukæru þjób, og þab
þvf heldur sern ilest rit sjera Svb. heitins, hölbu náb hylli
hennur hjer á landi. 92.
Fjármark.
Blabstýft aptan; fjöbnr framan hægra.
Benidikt Jakobsson á Ytraljalli, þingeyjarsýslu.
Etijaucli uj ábynjdarinadur B j Ö T H JÚQSSOII.
Prantabur í preutsmibjunui á Akuroyri. B. M. Stephánsson.
ar, er hún eigi hefbi ábur fundið til, en gæti þó ekki losab
sig úr vif jum veraldarinnar og smámunum liins dagleaa lífs.
Löngun til einlivers æbra og betra óx hjá henni meb degi
liverjiim, en mebalib til ab fullnægja hcnni vissi hún ekki
hvar liún skildi leita að. Hún ályktabi þvf, ab hún skildi
þola og þreyja, tíminn væri en ekki kominn. Nýjatesta-
mentib mundi bezt altra bóka geta beint sjer þá leib hún
ætti ab fara. Stundum finnst henni sem hugsunar liáftur
sinn sje svo myrkur og vonlaus, og ekkert sjái hún fram-
undan sjer nema eins og gegnum myrkvab gler. Hdn kvari-
ar yíir baráttunni vib gebsbræringar sínar, en vildi þó ekki
sjá þessum freisiingum á bak, því gæti hún þaggab nibur í
þeini og ylirbugab þ*r, þá væri þab þó veguiinn til fullkomn-
unar sinnar. Hún kvartar yfir böli þessa lífs, vlir þeim
ólireinu hvötum, sem sje skart, drambsenii hjegómadýrb hræbsla
(abrybi) metorbagimd, leibindi, sem neybi sig iil ab leita
hælis og hugfróa hjá skemmtisögnm og hneixluntim.
Ailt af langar liana til öbru hverju ab taka þátt í ann-
ara böli, ab hella víni og vibsmjöri í sár liins mótlætta. I
dag Mánudaginn liinn 21. niaímánuíar er jeg 17 velra Er
jeg nú í nokkru sælii og betii, en jeg var fyrir einu ári
síban? Jeg veit ab jeg cr lukkulegri; jeg held ab jeg sje þó
dálítib betri; aplur ab ári æiti jeg þó ab verfa enn betri,
aiinars er jeg ekki verð þess ab iifa. \
(Frainhaidib síbar).