Norðanfari - 01.11.1863, Blaðsíða 4

94
*em fullírúi vor mun skýra þinginu frá,- 'þar ú móti hafa
•hinir konunglegu sendiboíar í París oe: Lundunum verib
látnir á ný skora á keisarastjórnina á Prakklandi og kon-
ungsstjórnina á Bretlandi hi-u mikla um þati, ab bannab
verbi frakkneakum og enskum þegnnm, þeim er stunda
fiskiveibar vi& ísland, ab íiska nær ströndunum, en eina
almenna sjávarmílu undan landi, og ab fara inn á íirfi
og flóa til ab fiska, jafnvel þó þeir þá sjeu eina mílu und-
an landi. Loks skal því vib bætt, ab eins og nú er
ástatt, verbur ekki sjeb ráb til ab verba vib þeirri ósk
alþingis, sem borin er fram i bænarskrá þeirri, sem hjer er
umrætt, ab þeim, er vilja koma á þiljuskipa veibum á íslandi
verbi- veitt lán til þessa úr ríkissjóbnum.
8. Vibvíkjandi þegniegri bæriarskrá alþingis um !ösr—
gilding verzlunarstaba vib Papafjarbarós í Austurskaptafells-
sýslu og Straumfjörb í MýrasjfsSti, skal skýrskotab til opins
brjefs 19. janúarm. þ. á., sem getib er bjer ab ofan í I.
flokki, 3. tölulib. J>ar sem enn fremur var farib fram á í
hinni sömu bænarskrá, ab fastakaupmönnum verbi leyft ab
verzla af skipi á Lambbússundi í Borgarfjarbarsýslu þá höfuni
Vjer ekki fundib næga ásfæbu til ab taka þetta bænar atribi
til greira, og mun fulltrúi Vor skýra alþingi Irá, hvab til
þess ber.
9 Vibvíkjandi því, ab alþingi í þegnlegri bænarskrá
hefir bebib um, ab svo fljótt sem aubib er verbi kvatt til
þjóbfundar á ístandi og lagt fyrir bann frumvarp ti! laga
um stöbu landsins í ríkinu, þá skal þess getib, ab rnálefnib
um stjórnarbag Islands er svo nátengt málefninu um fjárhag
landsins, ab ekki gctur orbib gjöit út um hib fyrra málefnib
án sambands vib hib sfbara; en fjárhagsmálib er nú í undir-
búningi, er þab hefir verib rætt í nefnd, er Vjer skipubnm
meb allraha>stu erindisbrjefi Voru 20. septembermánabar 1861.
til ab íhuga málefni þetta og láta í Ijósi álit sitt og uppá-
stungur um, hvernig því yrbi skipab. Nefndarmenn, er kom-
ust ab ólikri niburstöbu um ýms nrerkileg atribi málsins, hafa
þegar í fyrra lokib starfa sínum, og eru nú dómsmálastjórnin
og fjárstjórnin ab bera sig saman um málib, en mebferb þess
er enn ekki svo langt á leib komin, ab þab verbi lagt fyrir
alþingi á fundi þingsins, þeim er nú (er í hönd
10. Af þeim ástæbtim, er fnlltrúi Vor mun verba látinn
birta alþingi, hefir Oss ekki þóít ástæba til ab fallast á þegn-
lcga bæn þingsins um, ab breytt verbi lögunum frá 15.
aprílm. 1854 þannig, ab Seybisfjörbur veríi abalverzunarstabur
í norbur- og austurumdæminu f stabinn fyrir Eskifjörb.
11 og 12 Um tvær þegnlegar bænarskrár, er komu frá
alþingi, um launabót embæltismanna á Islandi, þeirra er laun
sfn fá úr ríkissjóbnum yfir höfub, og um launabót handa anrt-
manninum í norbur- og austurumdæminu sjerílagi, skal skýr-
skotab til laga, er út komu 19. jannarm. þ. á. um launavið-
bót handa ýmsum embæltismönnum á íslandi.
13, þegnlegri bænarskrá alþingis um, ab numib verbi
úr lögum opib brjef 1. aprílm. 1861, um þab hverriig endur-
gjalda skuli kostnab þann, er risib hefir af jarbamatinu á Is-
landi og til brábabyrgba hefir greiddur verib úr jarbabókar-
8jóbi Islands, hefir eigi orbib áheyrsla veitt, og mnn fulitrúi
Vor skýra alþingi gjör frá þeim ástæbum, er hafa rábib úr-
slitum málsins.
14, Eptir beibni alþingis í þegnlegri bænarskrá þings-
ins hefir áburgreind nefnd, er skipnb yar til ab segia álit
sitt um fjárhagssambandib milli Islands og konungsríkisins,
haft til mebferbar málefnib nm hinn svonefnda íslenzka koll-
ektusjób, og nuin þvf máli verba beint áfrarn í sambandi
vib fjárhagsmálib.
15. Alþingi befir f þegnlegri bænarskrá farib þess á
leyt, ab lagafrumvarp nokkurt, er þingib hafbi samib, um
rafsegulþráb þann, er Tal. P, Shaffner hefir áformab ab
leggja, verbi gjört ab lögum.
En þareb ætla má eptir skýrslnm þeim, sem fyrir hendi
eru; ab þab eje næsta óvíst, hvort áform þetta verbi fram-
kvæmt, hefir eigi þólt ástæba til ab láta nú sem stendur
koœa út lagabob um þetta efni fyrir ísland.
16. Eptir ab fengib hefir venb álit lilutabeigandi em-
bættismanna á Islandi um bænarskrá alþingis vibvikjandi
breyting á þeim tíma, er baldin eru manntatsþing í ísaljavbar
og Barbastrandariyslu, hnfiim Vjer allra mildilegast fallist á,
ab fresta megi, samkvn'mt uppástnngu alþinsis, manntalsþing-
um í sý-lum þessum þangab til í júní ebur júlímánubum.
Til stabfestíngar allrainildilegustum úrskurbum Vorum, þeim
er nu helir verib getib, höfum Vjer sent Ybur þessa auglýs-
ing voia og beiíum Voru trúa alþingi hylli vorri og kon-
ungleg i mildi.
Gefib í höll Vorri Kristjánsborg 8. dag júním. 1S63.
Sje nu þessi auglýsing borin saman vib hinar konung-
legu auglýsingar til alþingis á iindan, veríur þab Ijóst, ab
hun er stnub i mildari anda en þær; ab undanförnu hefir
03S ve ib aptur og aptur þversynjab um áheyrzlu ýmsra helztu
malefna vorra, án þess færbar hafi verib ástæður fyrir synj-
uninni, og á stundum befir þingib fengib ofanfgjafir fyrir
mebferb þess á málumim. Nú er þetta nokkub á annanveg;
sumum málum vorum er vel svarab, og veitt nokkur úrlausn ;
töknm vjer til dæmis l»;knatnálib, lagskólamálib, búnabar-
skólamálið o. 11 sem komin eru á góban rekspö), og vonandi
þau fái vibunanleg úrslit, skorti nú ckki duglegf abfyigi og
einingu mebal landsmanna sjálfra. Svo er og stjórnarbótav og
fjárliagsskilnabarmáinm vorum mildilegar svarab en fyrri, og
færbar ástrebur fyrir því, ab þau ekki voru lögb fyrir þetta
þing. Ilvort vjer geturn dregib bjer af nokkra ályktun oss
í bag, eba hvort abalmál vor eru nokkru nær lendingu nú
en fyrri, Iátum vjer ósagt; en margur glelst vib góbkvebin
orb, og þab er í ebli sínu, þó menn sjeu rncb ljettara skapi,
þegar inenn fá rjettláta viburkenningu fyrir verk sín, en
þótt allar óskir og vonir vorar sje ekki Uppfyiltar. Og
hvernig sem bin konunalega auglýsing kann ab verba skilin,
og hverja þýbingu sem menn vilja leggja í hana, þá ætlum
vjer þó bún gefi bæfi þinginu og þjóbinni bendingu urn, ab
nn sje binn heppilegasti tími til, ab halda abal málum vor-
um sem fastast fram, meb eindreginni alvöru þing af þingi,
þar til þau eru komin til þeirrar niburstöbu sem þarfir
vorar og kröfur standa til.
(Framh síbar).
Hvaðan kennir J»ef þenna þórðnr andar
hjer liandan.
(Sturlungasaga).
j>á er jeg í blabinu Norbanfara No. 6—7 þ. á. rakst í
hina afar Iangorbu þulu meb fyrirsögninni: „þess verbur getib
sem gjört er“ fannst mjer vib yfirlesturinn flest í benni vera
orbum aukib, og margt hvab helber ósanníndi, eins og vib
var ab búast, því beiskur ávöxtar sprettur jafnan
á brtinnu trje. Mikib innihaldsins sýnir þvilíkann mennt-
unarskort og svo sjerstaklpga ósvífni, ab jeg hefbi svarib
fyrir, ab höfundurinn vildi láta þcnna ágalla sirin berast uin
land allt, og jafnvel útyfir haíib. þab er öljum heilvita
strax vib fyrsta álit full aubsætt, ab maburinn heíir verib
hryfinn og ryfinn, annabhvort af rangri skobun eba spillingar-
fysn, nema hvorttveggja sje; ab minnsta kosti blasir þab vib,
ab hann skortir öll þau einkenni, er sjerhver dómari fær
allra síst verib án, eigi bann ab geta byggt úrslit sjerhvers
málefriis á röksemdaleibslnm þeim, er eigi síbnr sannýmast
góbum vilja en óvilhöllum dómi skinsercinnar Hjer af lelbir,
ab jeg get ekki stillt mig utn ab liugleiba einstöku atribi í
grein þessari og freysta um leib, hvort jeg geti ekki sýnt
fram á, ab allur þorri þess. sem hiín inniheldur, mimi sem
bezt samþýbast einkunninni bjer ab ofan, þegai sainbandib
milli hvorutveggju er skobab, eins og jeg ætlast til
Jeg þarf ekki ab vera fjölorbur um sameininguna
fyrir austan hjeraðsvötnin, nje beldur óáriægju sóknarmann-
anna sem risinn erútafhenni, því injer er nær sk;pi ab halda,
ab hún hefbi trautlega orbib svo abkvæbamikil og, ef til vilt
jafnvel engin ef úr engri átt hefbi verib blásib ab kolunum.
Ab minnsta kosti hefir reynslan sýnt svo mikib, að sjaldan
hefir brostib hvatamenn, þegar einhver misánægjan lrefir
kviknab, svipub þessari og þeirri hjerna urn árib, þegar
ritib var heim að Grími heitnum amtmanni, þab er eitt á
meðal liins marga beimskiilega í greininni, ab ritsmiburinn
lætur allskonar skipuleysu rísa og þróast ab eins í kirkju-
fjelögum landsins, og þeita kallar bann rgrátlegt“ eins og
þab í raun og veru værí, ef harin segbi a!!t satt. Jeg ætla
þvert á móti, ab veraldlegstjórn og kirkjustjúrn sjeu í svo
nánu sambandi, ab rótin, bvört heldur til ills eba góbs muni
annabhvort fólgin í bábum eba hvorugri, og ab efnib þess
vegna til hláturs eba gráts, komist bjer ekki ab, nema þá sam-
eiginlega hvorutveggi þessari stjórn. Mjer er næst ab halda,
þegar einhver sundur þykkja kviknar, sviptib þeirri í Hofstaba-
og Flugumýrarsóknnnuin þá ste bezt ab bibleika vib, eins og
prófasturínn líka gjörbi, og hrapa ekki ab málinu, fyrri en
brábaMi hitinn er. genginn uin. garb,. því opt hefir skjeb, ab
þá sýnist annar blær á hlutunum, eins og nú kvab jafn-