Norðanfari - 31.07.1865, Síða 1

£3.—24
4.
AKUREYKl 31. JÚLÍ 1865.
Elskanlegir, tríiið ekki sjerhverj-
um anda, heldur reynið andana,
hvort þeir sje frá Guði! 1, Jóh. 4, 1.
Vort gamla og gáfea sáknaskáld söng forb-
um.þannig: „aurnri skynsemi setla of "hátt,
aldrei til skilnings koma“. Og þegar Napóle-
on mikli var á Elínarey, þá komst hann þánn-
ig at) orc'i nm þá, sem neita guidóm'eika
Kri.sts, og sem ekki vilja trúa öSru en því,
sem þeir geta sjefe os: þreifa% á: „l'eir e«t
vitlausir — segir hann — og heimska þ-’irra
er eins og hugur burns, sem vill ná upp í
himininn . mei) hendinni. Guh hefir opinberab
hvab hann er, cn fyist Gub hefir talaír þá
ldjóta menn ab triía1. Kri&tnin er fremri en
öl! hei.msspeki og öll önnur trúj hún fer ekki
meÖ þvœtting hugmyndavitringanna, sem í-
mynda sjer, ab þcir geti ráíib hina torveidu
gátu gnblegra leyndardáma meb staMausu
þvaíiri4*. Jretta hefir þó höfnndi ,,stóru bók-
arinnar* orbib á. llann ber b> ig& á hift flesfa,
háleifas.ta og dýrmætasta í biflínftni. Hann
helir reynt ab gjöra bastarb úr Jóhannesar
gubspjalli, svo hann undir þess-n yfirskyni geti
síban Ulygbunarlaust ráfciat á Krist og ástvin
hans. þetta getur engum dulizt. En svo hefir
guMeg forujón vel fyrir sjeb, ab engiii jarn-
gömul bók, sem N. T. er, getur hrósab sjer
af eins óhrekjanlegri sönnun fyrir rityjssu
«:nnl, scm þab. Nú cr ^ptir nieb fáefnum
orbum ab iienda 4á þab, live illa óvin Jó-
hannesar-gubspjalls hefir einnig tekizt ab vof-
engja þab, meb dæmnm, dregnum af orí'færi
þoss og innihfJdi, og þab er heizti tilgangur
þessara fáu lína. Hann segir hjer um bil á
þessa Ieib: ab af því hinir gtibspjallmenn-
iinir kalli aldrei Krist eingetian Gubsson, þá
geti ekki -postulinn Jóhannes átt gtibspjallib.
Og þó segir sami postuli skýlanst: í því op-
inberast elska Gubs til vor, ab Gubscndi sinn
eingetinn Son í heiminn, svo vjer skyldum
lifa fyrir hann, 1. Jóh. 4, 9. Fyrir tivab
amast hann vib orbinu eingetinn? Fyrir
,þab liann veit, ab þab táknar hiö œbra cb!i
Krists, sem engri skapabri veru tilheyrir (sjá
Schleusners Lex. yfir orbib: monogenes). Af
sömu vantrúarrót er þab runnib, ab hann tví-
heggur í vorn ódauMega biskup Jón Vídalín,
einmitt fyrir þab, ab hann vildi ckki „fletta
Frelsarann fógrum gubdóinsklæbum2 *), Hjrr næst
fer hann ab telja mönnum trú um, ab þab korni
í mótsogn vib ýmsa staM í N. T, ab Krist-
ur hafi uppvakib sjálfan sig af sínum eigin
guödómskrapti (ef þetta hafi á annab horb
verib annab en nokkurs konar naufsynjakredda,
J) „Eins og Gub hrflr opinbrraÖ sig, þannig er
hann“. þetta er einföld, en þú áreibanleg seíning.
2) J>ab getnr engum drrlizt, ab Itt. E- er ekki heldur
rmi seudibrjef Jóhannesar j Imm gjörir sjer far mn aö
segja frá því, ab oröin í 1, Jóh. 5, , sje anÖkennd
sem misgrnnnb [inclusa uncinis]. Vjer vissum ábur ab
þcssi stabur stendur elrki í elztu handritum, og ekki í
sýrle.nzku þýbingunni, sem sýnir, ab hiín er acsin af
gömlum og góöum nppsprettum. þó er ekki afgjört
fyrir þaÖ, aÖ þetta 7. vess kunni ckkt aÖ vera ekta.
Fionum er ekki urn aondibrjef Jóhannesar, af þvf þau
sverja sig ( ættina vib gnbspjail hans. Slryldugleikin
er anbsjen, þegar t. a. m. Jóh. 1. ,, og 1, Jóh. 2.
og margír fleiri stabir cru bornir samau.
meðan kri<!tnin var ab M stabfestu). þetta
keínur allt til af sama varilrúanneini, af því,
áb hann neitar samgubdómseMi (Idenditeti)
Föíursins og Sjonarins. En " hvernig fer hann
þá ab útieggja Rótn. 1, 4. 1. Pjet. 3, 18.
Fitipp. 2, B. 3, al ? fiba cru þab ekki sömu
orbin, sem ern ab lesa §já Jóh 2, 19. og lijá
Matt 26, 61. 27, 40? iaultin sömuorbin, er
voru svo römbær, aö bæH Ijúgvottuntrm og þeim
er hæddu Jesúm á krosjinum, voru þau minn-
isssteeb, Eía hvernig gat honnnr verib þab ura
rnegn, í hveijum ab bvr ö'l fyiling gnbdóms-
ius Kól. 1, 19 2, 9. — honum sem er ímynd
ósýnilegs [GuÖs, Kól. 1,15 — honum, scm ergeisli
gubsdýrbar og ímynd liaris veru, í.lebr 1. 3.—
hormm, sem er sá sanniGubog hib eilífalíiib, 1,
Jóh. 5 20 ? Eba er elíki „máttur Gubs“, sem
uppvakti-.soninn, sarni mátturinn, er Sonurinn
átti frá eilííÖ? þessti gelur cnginn neitab
uema sá, som neitar gubdómi Krists, — nema
sá, sem ekki vill s'á njl heýra þann gubdóms-
krapt, sem fylgdi hverju iians orbi og sem
Ijóma'i út frá hverju lians verki. þ>á ferhann
ab veíerigja þab, ab Kristur hafi uppvakib
Lazarum, af því hin gubsþjöiiin geti þess ekki.
Gubspjöllin eru ekki epiirrit, heldur ritar hver
höfundurinn þab út af fyrir sig, cr hanri gjörzt
vissi og helzt laut ab tilgangi hans, eins og
hver annar sagnaritari gjörir. Jótiannes, er
síbastur litabi gubspjall sitt, og eflaust hefir
þekkt hin' gúösjíjöLÍii,* rFSbi þab helzt, er Irvrr
höfbu ekki; en einktim þó þab, sem laut aÖ
þeim ræbum og atburbum í iífi Krists, er hon-
um var mest annt inn ab leiSa í Ijós; hann
ritabi, þegar margt var orbib á annan liátt en
ábur. þá var ekki lífi Lazarusar lengur hætt.
sem óvinir Krists sátu um (sjá Jóh. 12, I0.-—
j 4). Jrví er varla svar gefandi, þegar M. E.
segir, ab hefíi Kristur nokkurn tíma uppvakiÖ
dauba, þá hefbtt ekki Gybingar verib ab vitna
til þess, sem rninna var í varib, sem sje, ab
. opna augu hins blinda, Jób'. 11. 3T, þvílík
heimska! eins og aimættinu sje eitt torveldara
en annaö. þab gat líka ve! skeb, ab þeir sem
voru siónarvottar ab lækningu hins hlinda^
væru þaÖ ekkt, þcgar Kristur tippvakti son
ekkjttnnar í Nain, Lúk. 7, eba dóttur sam-
kunduhöfbingjans Jaírtisar, Mark 5, Lúk. 8>
sbr. Matt. 11, 5. Loksins fer M. E ab rcyna
ab rengja ritvissu gubspjallsins meb því ab
búa til mótsagnir í og nigling á tímaröö at-
burbanna. Jeg itefi ábur bent á, ab gubspjöll-
in eru ekki ritub eptir dagbók, heidur eru þau
samansafn þess, sem Kristur kenndi og gjörbi.
þar ab auk verba nrann ab gæta þess, ab gub-
spjailamennirnir viöhafa opt þau orb, er í sjer
innibinda óákveðÍEH tíffia, t. a. m. tote. epí
túió etc; á voru máli: síian, eptir þab, nokkru
síbar, unt þær mundir, osfrv. (sjá Sclileus-
ners Lex og Viners Grammat.). þannig er
þab einnig ranghermt upp á guÖspjallið, ab
brúbkaupib í Kana, hafi farib fram þremur
dögum eptir skírn Krists. þaö segir einasta
(kap. 2, t.) og á þrifja degi. Bæbi Schott
og flciri lærbir gjöra grein fyrir því, hver
terminus a qvo þaö sje, sem hjer cr meintur.
frctta iæt jeg nd nægja til ab vekja aibygli
úlærbra á því, hve veikar og vesæiar vefeng-
ingar og vöflur M. E. eru.
En þessar vefengingar eru þó ekkert hjá
— 45 —
því, þegar M E. stærir sig af því sem frægb-
arverki, ab liann hafi fyrstur manna orbiö til
þess ab kalla Jóbannesar gubspjali ÓgilMeSt
Og ókristilcgt- Og þegar hanníbyrjun bók-
ar sinnar fer ab þakka GuÖi fyrirþab, a' lion-
um liafi aubnast ab gefa út þessa villu bólc,
og þegar hann segist hafa lifab þangab tii í
lielgri fáfræbi (heliig Vankundigiied); þetta
er óttaiegti þetta er hörmulegt ! Og
þeita er maburinn, er jeg á ab bibja fyrir-
gefningar, líkiega á því, aÖ jeg vii ekki fet<a
í fótspor hans, maburinn, er jeg á aÖ kalla tnu;r-
bróbur minn (heyr endemi!). Vildi þessi aumk-
unarverbi ógæfumabtir iÖrast og b Öja Gub fyr-
irge’ningar, þá yrbi mikil giebi á himni og
jöríu yfir apturiivarfi lians; og þessa hcfi jeg
óskab honutn áfur, og gjöri þab enn. Ilann
hcfbi þó átt ab láta þessa helgu rödd úr runri-
inum: leystu þína skó af fótum þfnum, þvf
sá stabtir, sem þú stcr.dnr á, cr hcilög jörb,
2. blós 3, 5 gjöra sig gætnari, ábur en hann
fór ab fjalla ttm þá bók, sem er innblásin af
Gufi. llann hefbi átt ab hngieiba þa', aí’hab
ern vibkvæmustu strengir hjartnánna, er bann
hefir sært, meb því ab vilja ,,kipp'á burt þeirvi
öndirstöbu, sem allir hinir vfsustu og bcztu
menn í kristlegri kirkju hafa byggt á utn 1800
ár“; meb því aÖ vilja útrýma því sannieiks
orbi, sem trúab er og bobab á 150 tnngumál-
um heimsskautanna á milli. Ilann hefbi átt
ab bibja Gub ab vatrbveita sig frá ab koina- t t
þab ástand, sem meb sáiuvekjandi orbum rit-
ub standa Hebr. 6, 4. 5. 6- og Icggja á Iijarta,
hve skelíiiegt þab er, aö fótumtrofa Gubssou
og smána anda náöarinnar Hebr. 10 „9 ab
sá, sem afneitar Kristi, honutn mun hann
einnig afueita 2.Tím 2, t, Matt 10, 33.; ab hvcr,
sem afneitar Syniniim, hefir heldur ekki sam-
íjeiag vib Föhirinn 1. Jóh. 2, 23 ; ab engin
sá, sem talar af Guös anda, fovmælir Jesú 1,
Kor. 12, 3. og loksins, ab ásíban mun koma
sá óttalegi tími dómsins, þegar afneitendur og
lastendur Ivrists munu sjá haan, í hvcrn þeir
sfungu. þetta sje öllutri sagt til abvörunar!
Lái engin luistnum mönnnm, þó þcim hitni
um hjarlaræturnar, „þegar hjaitab er rifib úr
briósti mannkynsins, þegar þab er siitib frá
sínu lífakkeri, og aridi mannsins frá sinni lífs
uppsprettu“. Gub veit jeg veit ekki hvab þeir
hugsa, „sem viija lifa án ijóss hins gtibdóm-
lega orbsins, setn vilja iíba án huggunar hins
heiga andans, sem vilja dcyja án vonar tim
eilíft líf og seæ þora ab fram koma í eilíb-
inni án fyrirbónar og á nabarorbs hins misk-
unnsama frelsarans“ (Gerok). Fimmstafamab-
urinn vill telja oss trú nm, ab villumennirnir
sje „hinir lærbustu og skarpvilrustu menn*.
þab má hver sem viM hæia þesstim „super-
Iativis“; jeg gjöri þab elcki. f>cir hugsa iítib
um dýrb Drottins síns, sem þykir vænt rtm
nibrun hans heiga nafns? þeir hug«a lítib um
velferb sinna breysku bræbra, þeir hirba lítib
um sína eigin vesælu sálu, sem eru sólgnir í
viliubæktir og kappkosta ab útbreiba þær. Allt
öíruvísi dæmir Kristur um þá, sem hneyxlinu
valda; hann kvebnr ttpp þungt vei yfir þeirn
Matt, 1S, 6 7.; hann segir, ab þeir, sem af-
vegaleiba abra, gjöri þá ab helvftis-barni Matt,
23, 15. Kristur átti meö aÖ vera svona þung-
orbur, en ekki aÖrir, segja nú sumir. HvaS