Norðanfari - 31.07.1865, Síða 2

scgir þá Páll postuli? Hann segir, ab þó
engill frá Iiimni bo&abi nd&arlærdóminn ö&ru=
_ , vísi, en hann kenndi, þá sje hann bölvabur!
Gal. 1, 8. 9. Gubs orö hræsnar aldrei; þafe
gyllir þab aldrei utan, sem vifeurstyggb er innra;
þab kallar þaí) synd, sem synd er, skömm,
sem skömm er; þa& nefnir al!t sínu rjetta
nafni, og svo á þab a& vera, þannig hafa
allir gu&smenn breytt. Kristur ávítabi vantrá
og hjartans har&u& sinna vildustu vina, og
postular hans bjó&a oss, „a& hrekja þá, sem
móti mæla“ — „a& ni&urþagga þá“ — „a& á-
víta þá har&lega“. Fimmstafama&urinn ámæl-
ir mjer fyrir þa&, a& jeg kalii skjóhtæ&ing
sinn trúarní&ing. En á me&an engin or&abók
nje íslenzk rit á nokkurt anna& vi&teki& or&
til yfir þann, sem genginn er af trúnni (apos-
tata, abtriinnig), og þa& er M. E, vafalaust,
þó sorglegt sje, þa ver&ur þa& a& vera vi& þa&.
Sá er a& vísu sára aumkunarver&ur, sem hefir
Ii&i& skipbrot á triinni; en engin er neyddur
til a& vera þvílíkur [non inviti tales sumus,
segir fa&ir Augústínus], allra sízt þeir, „sem
hin eilífa elska hefir hla&i& . utanum sínum
b!cssu&u ná&arme&ulum“. Fimmstafaina&urinn
segir jeg hafi dæmt vin sinn of hart, Jeg
hefi ekki dæmt hann, heldur villubók hans,
e&a rjcttara sagt, jeg befi lýst henni, og þa&
me& vilja, í allri hennar vi&urstyggð,''' ef ske
mætti, a& sem fæstir glæptust á henni. þetta
er þess nau&synlegra sem hvert barni& og hver
bóklæs ma&ur gefur nú lesið hana í íslenzku
ágripi1. En þú hef&ir ekki átt a& kve&a svona
„gróft“ um bana, segja sumir nýmó&ins menn-
irnir. þar e& lýsingin er sönn, sprottin af
sannleiks ást ng’ gu&legri vandlætingu — og
þa& mun naumast ver&a hrakið — hví er þá
sannleiksljðsið of bjart í augnnum, e&ur óbo&-
!ogra fyrir þa&, þó það birtist í ljó&um? Er
kki mavgt í spámannabók,unum og flest í sálm-
nurn í Ijó&um? Og mun þar fullt eins djúpt
tckið í árinni. Jeg veit a& vísu, a& þetta
kemur til af því, a& nú eru komnir þeir tím-
ar, a& mcnn þola ekki Iengnr heilsusamlega
kenningu, heldur safna sjer kennendum eptir
þvf sem eyrun klæja 2. Tim. 4, 3, Ekki þótti
Páli postula ijó&ur á sendibrjéfi sínu, þó í
Ijó&urn ræri sú lýsing, sem þar stendur um
Krítareyjar-menn., „að þeir sje síljúgandi"
(bcyr!). þetta 12, vers í brjefinu til Títusar
í 1. kap er hexametrum (sexstu&Ialjóð) epíir
skáldið Epimenides. Jeg kann mjer ekki sæmri
bíM, vinir mínir; vísan var ekki „gróí“, afþví
„vitnisbur&urinn var sannui“. þar á rí&ur
allt. Mig fur&ar meira á því, þegar menn, sern
ekkert or& skilja í frummálum biílíunnar og
mjög lítið skynbragfc bera á bi& vísindalega í
gu&fræ&inni, skuli vera a& gcfa sig úti í bók-
menntalegar deilur (polemik). Jeg hefi líka
opt veri& a& vclta því fyrir mjer, hvað belzt
inuni hafa blekkt og tælt landa vorn a& ganga
af trúnni, og þykist vera kominn a& þcirri
ni&urstö&u, a& þa& sje drambsemin, þessi mesta
og hættidegasta tálmun og fótakefli á vegin-
um til Krists og hans ná&arlærdóms, Jeg
ræ& það af því, a& hann trúir á drauma,
um mæg&ir vi& konungsæitir og um það, a& hann
eigi a& ver&a postuli nýrrar trúar3. Vinum hans
og venzlamönnum hcf&i verið langtum særara a&
rcyna til a& lei&rjetta hann — sem liefir gott
fyrirheit (Jak. 5, ln. 20.), heldur en a& vera
a& hæla villurifum hans og kappkosta a& út-
Mun utiekki fvera fnll þörf a& bi&ja me& or&nm 9.
vorsins í 35. Passfusdlm Hallgrfms prests, því þetta ágrip
mnn vcra fyrsta villnrit, sem vort fagra mú&nrmál er
ata& me&.
s) Sálaro&lisfræ&ingarnir hafa miki& til síns máls,
þegar þeir segja, a& þa& sje heimskulegt a& segja frá
draumum síunin, aí þvf þa& nppljóstri því, eem me&
inanninnm býr.
— 46 —
brei&a þau. Hafi jeg dæmt þau of hart, þá cr sú
bút í máli, a& Kristur, dómari lifendra og dau&ra,
gleymir því ekki sern dregið gctur úr sök
þessa ógæfusama frávillings; liann gleymir
heldur ekki mannkostam hans, ef nobkrir eru,
og sem í raun rjettri engir eru hjá neinum,
ncma þeir helgist af trúuni, Fimmstafmann-
inum farast svo or&, sem jeg hafi svarað hon-
um „þussaléga“. Jeg gæti sagt honum í stað-
inn, a& hann hef&i tjá& sig í greinum sínum
sem dóna og slettireku; a& ef það eru allt
„páíar“, sem eru fastheldnir vi& hinn árei&-
anlega lærdóm Tít. 1, 9. og vi& lífsins or&ið
sjer til sóma á degi Krists Filipp. 2, 16., þá
fær hann fleiri páfa en þurfa til þcss, a&
sprengja eina vesæla vindbólu. Jeg gæti sagt
honum, a& ef þessum nýja „gentleman“ þykir
minnkun a& því a& lesa gó&ar gti&sor&abækur
og vcrndarrit kristilegrar trúar á hans mú&-
urmáli, þá eru mörg þvílík til á ýmsum mál-
um, sem hann hefði langtum betra af a& lesa
en villubæktir. þa& yer&ur ætíð satt, „a& þær
jeta um sig eins og he!bruni“; þa& ver&ur ætíð
satt, a& þa& er óhyggilegt og bættulegt, „a&
verma í barmi vondan snák“. Jeg gæti loks-
ins sagt honum, a& há&- og hrakyr&i hans
ska&a mig ekki meira, en þó seppagarmarnir
gelti a& tunglinu; en .jeg ætla nú í þess sta&
a& fara at> hugga liann me& því, a& jeg vil
ekki vir&a mig til a& skattyrðast framar vi&
þann raatin, sem hleypur í gönur, og veit ekki
a& beita ö&rum vopnum en lastmælginnar. En
þa& mun hann fá a& sjá og reyna, þó jcg
þagni, a& tvíeggja&a sver&iö mun aldrei sljófg-
ast, og a& þeir munu ætí& til ver&a, sem í
engu láta hugfallast fyrir mótstö&umönnunum,
Filipp. 1, 2S. Hafi m'ótstö&uma&ur minn þólzt
ver&a fyrir óþæg&, þá má hann þakka þa&
sjálfum sjer. Hann hefir nú sjeð í sunnlenzku
blö&unum, í hva&a A+iik „bókafregnin“ hans er
og^jstúra bókin11, og þetta ætti bann a& láta
sjér a& kenniiigu ver&a1.
Jcg er þess fullviss, og þa& ermjernóg,
a& Jóhannesar gu&spjall fellur aldrei úr gildi,
hva& sem óvinir þess gjálfra. það ver&ur
ætí& jafn elskuvert og árei&anlegt, af því þa&
stendur í óslítanlegu sambandi vi& a!It Gu&s
rá& og hans eilífu ná& mannkyninu til vi&-
reisirar og frelsis þa& ver&ur oss ætí& jafn
elskuvert og árei&anlegt, af því vjer vitum, a&
hann cr höfundnr þess, scm vitna&i um þa&,
,,sem hann sjálfur haf&i me& sínum augum
sjeð, og me& sínum eyrum heyrt, og me& sín-
uin höndum þreifa& á um or& lífsins og iiið
eiiífa lífið, sem var iijá Fö&urnum frá upphafi^
en birlist oss mönnunum í uppfyllingu tím-
ans, og þetta evangelium hefir hann skrifað
oss, svo a& vor fögnu&ur geti or&iö fullkom-
inn“. Bræ&ur mínir, bætið um þa&, sem mjer
er ábótavant. Jeg Iief&i feginn vilja& liafa
gcta& rita& grein þessa miklu betnr. Ilöfum
gát á tímanum, því nú eru hættulegir tímar,
Trúum á ijúsi&, me&an vjer höfum )jósi& Jóh,
12, 3fl. Jeg gle& mig vi& þá von, a& vor
clskulegi herra biskup, hvern allir þekkja a&
öllu hinu bezta í málcfni trúarinnar og kirkj-
unnar, hann muni af viturleik sínum sjá rá&
til þe3s, anna&hvovt me& hir&isbrjefi, eins og
opt hefir átt sjer sta& í kristuinni, e&ur þá á
annan hátt, a& villulærdómar ry&ji sjer ekki
til rúms í landi voru. Og þá eru hinir lær&u
og óþreytanlegu kennife&ur vi& prestaskólann,
1) Iljer er hvorki rúin ujo tfrni til ab sýna ofan á,
a& þa& er ofbermt npp á kvekarana — „þenna hei&ar-
loga krietilega trúarflokk11 (Tholuck) —, a& þeir af-
n e i t x sakramenturmm. Hin háu stiptsyflrvöld munn
líka bezt sjálf geta svarab fyrir sig, þegar sveigt er a&
þeim, hverjnm og hvílíknm þeir veiti prestaköllin. Nóg
er a& benda á þa&, a& flmmstafama&uriun setur sig
ekki rjctt inn í tíraann.
til hverra margir mim11 1111 rcnna vonaraugum;
þeir hafa lfka fengi& úrjúga rustasneið í bóka-
freguinni, ekki sí&m' en klerkarnir,
í kristilegum skilningi er þó sannleikur-
inn ekki utan einn, sá sannleiki, sem hann,
sem sjálfur er vegurinn, sannleikurinn og lífi&,
kom með til vor a& ofan úr skauti Fötursins.
í kristilegum skilningi er ekki til nema
eitt evangelium, þetta lífsæta evangelium:
,,Svo elska&i Gu& heiminn, a& hann gaf sinn
eingetin Son, til þess a& hver, sem á hann
trúir, ekki glatist, heldur hafi eilfft líf“ Júh.
3, 16., ó, a& þetta himneska'evangelium mætti
ver&a sem flestum kraptur Gu&s til sáluhjálp-
ar fyrir trúnal
í>ess bi&ur af hjarta, me&an hjarir:
E. Th.
Ritað í júnímánu&i 1865.
— NIÐURLAG af bænarskrám, sem send-
arvoruúr Eyjafjar&arsýslutil alþingis 1865.
GUFUSKIPSFERÐIR.
1. A& hann konungurinn bjó&i stjórn sinni, a& sjá
um a& hæfilega stór.t og hentugt gufuskip, ver&i hið
allra fyrsta fengið til a& ganga sem póstskip
kringum landið, allan þann hluta ársins sem
fært er fyrir ísum og óve&rum.
2. A& skip þetta fiytji brjef og böggla, menn
Og varning milli allra helztu liafna á landinu
gegn fastákve&nu sanngjörnu ver&i.
3. A& þessar innlendu gtifuskipsfer'ir ver&i
settar í náið og haganiegt samband vi& gufu-
skipsfer&irnar milii Reykjav. og Kaupmannah.
STJÓRNARBÓT.
A& hann (konungurinn) láti svo fljótt sem
au&ið er, og þvf allra helzt þcgar a& sumri
komanda, kvatt til fundar þess, er hann hefir
allramildilegast heitið oss í brjefi sínu 23. sept.
1848 og sje kos|b til iians eptir kosningarlög-
unum 28. sept. 1849; svo veiti og konungur
fundi þessum löggjafaratkvæ&i um stjórnarbót=
armá!i& og frutnvarp þa& er honum þóknast
a& leggja frarn fyrir fundinn.
PRENTSMIÐJUMÁL.
Á& hans Hátign af einni konunglegri miidi
og vísdómi, veili hi& fyrsla skeð getur, prent-
smi&ju Nor&ur- og Austuramtsins, á Akurcyri
jafnrjetti vi& hina svonefndu landsprcntsmibju
í Reykjavík, til a& prenta hverja þá bók, sem
fyrir kemur þó á&ur hali verið prentuð annar-
Btafcar, hvort heidur í hinni gömlu nor&lenzku
e&ur su&urlands prentsmi&ju.
FJÁRKLÁÐAMÁL.
A& lagaboð komi út iiú lii& aitra fyrsta er
fyrirskipi: Iúgun á öllu kláfasjúku e?a grun-
u&u fje á Su&urlandi, og til vara að cigend-
um slíks fjár ver&i gjört a& skyldu a& láta
allar slíkar kindur af hcndi móti heilbryg&u
fje en a& kostnafurinn vi& þessi skipti grei&ist
af öllurn jafna&arsjó&um amtanna.
A& þingið sjái um, a& ver&ir ver&i’settir á
nau&synlegum stö&um gegn fjarklá&anum, að
svo miklu leiti sem þa& er ekki enn ákomið,
enn fari jafnframt fram á þa& við stjórnina,
a& su&urumdæminu ver&i gjört a& skyldu að
taka tilhlý&ilcgan þátt mc& hinum ömtunum í
þessum kostna&i.
VEGÁBÓTA TILSKIPUN.
Alþíngi be&ifc, a& taka vegbótatilskipunina
frá 1861 til nýrrar mc&fer&ar og breytingar í
því er þurfa þykir.
í bla&inu Nor&anfara 4. ári nr. 19—20
bls. 39. cr grein lítil frá Ðr. Hjaltalín, sen.
ber þa& me& sjer, a& honum hefir þótt grein
nokkur í sama bla&i nr. 6—7 vera sjcr of
nærgöngul; vjer skulum a& þessu sinni ckki
tala um úllcggingu hana á or&um greinar þcss-