Norðanfari - 31.07.1865, Blaðsíða 3

— 47 —
arar þeim sem lijer eru orsök til, en þess vild-
um vjer einungis geta: aÖ þau orb eiga rót
sína í íitgjörb í Berl.tíb. 1859 nr. 97 28. apríl,
og ef til vill annari 26. febrm. 1857 encla
jafnvel ræírn í alþingistíbindunum 1859, bls.
1582 og þar á eptir sem sumum þótti' nokkurs
konar „reibarslag", en hjálpsemi gó&vild og
mannii&leika Dr. Iljaltalins — þess utan —
f öllu sem hann getur, vi&Urkenna allir sem
til þekkja, og er greinin laus vib a& meina
nokkub annab en lrjer er greinl, og þar a&
lítur; og vir&ist því ekki ástæ&a til a& taka
þa& á abra leib. s. i.
FRJETTIR imiLEHO/IR,
— Úr brjefi af Skagaströnd dagsett 16.—5.
^-65. „Ekki eru skepnur farnar a& falla hjer
um plátz, en mesfa vo er fyrir dyrum, ef eigi
batnar brábum. ísinn er ab hrekjast aptur
og fram lijer í norbur- og vestur flóanum.
Hýlega kvab hafa rekiS hval á Hrútafirii, á
einni af jör&um ekkjumadömu Ingu Olsen á
Stóruborg í Víbidal. Tveir lifandi hvalir, scm
komnir voru upp a& fjöru nálægt TrjekyIlisvík
á Ilornströndum, misstust aptur, því forsómab
var ab festa þá í tíma, og þeir sem happib
barst í höndur, hugfcu án annara hjálpar a&
geta verib einir uin þaö'*.
— Úr brjefi úr Austur - Skaptafcllaýslu d.
J6.__5.—65. „Vetrarfarið þar var líkt og ann-
arsta&ar um land hi& bezta til jóla cnda ný-
árs, en þa&an af snjóar og frostgrimmdir,
einkum þá smástreymt var, en svía&i dálítib
mcb tunglkomum og um fyllingar. 30. apríl
gckk þar í dæmafáan bil, er olli miklu tjóni á
fjena&i manna. þá fuku og 4 skip í Su&ur-
sveit á sjó út, sem brúkub höf&u verib til há-
karla og fiskivei&a, ásamt því er þeim fylgdi,
af reiba og seglum og vei&arfærutn og var ekk-
ert af þessu rekib e&a fundib þá seinast frjett-
ist. Almennt horf&ist til, þá brjefib var ritab,
til fellirs, því flestir voru þá or&nir hcylansir,
og heyin eins þar sern vífa annarssta&ar, reynzt
Ijett og uppgangssöm".
— Úr brjefi úr Su&urmúlasýslu, dags. 2.
júní þ. á. „Ve&nrátta var dágó& frá páskum,
þangab til viba var af sumri, þá tók ab spilla
me& kulda og snjóhreytu. Á sunnudag annan í
sumti var hávetrar dymtnri&ri og á mánudag-
jnn hi& mesta fjúk sem lengi hefir komi& me&
fjarska snjókonm og hvassvi&ri en litlu frosti.
Árnar voru ví&ast au&ar or&nar, en í þessu
* ve&ri skefldi yfir þær á straumum og hyljum
svo har&bör&um og þykkum snjó, sem synti
ófrosinn ofan á vatninu a& fara mátti me& fje
0g ábur&arhesta sunrsta&ar heila viku; man
enginn ma&ur fyrr dæmi þess hjer um sveitir
nema frosib hafi krapib jafnframt. Fyrir upp-
stigningardag komu nokkrir liiýir dagar og
litku&u tún, cn sí&an cru vetrar kuldar og
snjóhreytur jafnan. Fjena&ur er mjög dreg-
in, sumsta&ur farinn a& deyja af mcgurb og
pest, sem helzt vinnur á mögrum skepnum.
Sau&bur&urinn er vííast í lakasta lagi. Fáir
eiga eptir hey, og er almennt búi& a& leysa
út kýr á gráa synu.
þ>a& er hjer til tí&inda sem gó& má
kalla, a& jórvíkingar frá Nor&ur-Ameriku
eru seztir hjer a& á Vestdalseyri. þeir hafa
ná& 3 e&a 4 hvölum og selt af rengi og þvesti
mörgum manni til bjargar. Eitthvab er sagt
þeir hafi misst af hvölum, og er líklegt a& þá
reki cinhversta&ar. Vestmenn þessir komu
fyrst á trjeskipi stúru þrímöstru&u (Barkskipi)
Og veiddu á bátum sínum 2 hvali, því næst
kom kolaskip og scinast fyrir skömmu gufu-
bátur af iárni (12 lcstaskip fyrir utan gufu-
vjelarnar); hann kva& ciga a& vcra til veib-
anna me& skofbátunum. .Sí&an hafa þeir ná&
hjer einurn hval og ö&'rnm su&ur í Berufir&i.
Tala& er a& þessir hvalavei&amenn œtli a&
bræ&a allt af hvölunum, þegar þeir hafa kom-
i& fyrir bræ&slutólum sínum í landi; þar kvá&u
þeir og ætla a& mala öll beinin og flytja heim
mjölib; ver&ur okkux þá minna gagn af þess-
nm vei&um ef allt-er brætt af hvölunura, þó
mun nokkra reka, sem skotnir ver&a en nást
ekki. Hætt þyki nijer vi& a& vestmenn ver&i
stundum ærib frekir til fjárins og sæti lítib
landslögum okkar, undarlegt þyki mjer eí þeir
hala leyfi til a& vei&a hjer inn á fjör&um og
ekltert komi í móti lanáinu til gagns“.
— Úr ö&ru brjefi a& austan, sem dagsett er
21.—6.—65. „Hvalavei&ama&urinn W. Roys
frá Nýju-jórvík vill fá 10 menn íslenzkaunga
og hrausía til þjónustu og ltenna þeim alla
a&fer& vi& vei&arnar og svo frv. Hann er sagt
a& bjó&isttilab útvega Islendingum smá gufuskip
me& öllum áböldum til hvalavei&a fyrir 800 rd.
(a& mig mynriir?) og kenna alla a&ferb, sem
þar ab lýtur ef þiggja vilja, og vir&ist mjer
a& landar vorir ættu a& taka því mc&
þökkum, því slíkt gæti a& öllum líkindum
or&i& Iandinu til hinna mestu hagsmuna. Eltki
veit jeg me& vissu hva& marga hyali hann er
búinn a& fá hjer í sumar, því einir segja 5
a&rir 7, og nrargir sem hann hafi misst, er
líklega einhverjir e&a ailir bera fyrr e&a sí&ar
a& Iandi. Hjer eru komin skip.á allar hafnir
og 2 lausakaupmenn frá Noregi annar á Sey&-
isfjörb, enn hinn á Eskjnfir&i, og er Iáti& illa
af ver&inu á timbrinu hjá þeim, og líka a&
timbrib sje slæmt og tómt úrkast*.
— Úr brjefi úr Snæfellsnéss/slu 19. jtíní þ. á.
„Heilsufar manna er hjer yfir höfub gott og
veikindi hafa hjer eki gengib sf&an hinni ónota-
en ómannskæ&u kvefsótt ljetti af f fyrra. þó
grasvöxturinn væri í fyrra_J[ minna me&allagi,
einkum á engjum, var& þó heyaflinn nálægt
meb&allagi, en frábærlega Ijett reyndust nýju
hcyin, einkum tö&ur, og almennt var í vetur
kvartab um nytleysi kúa, og illa Iiöfnun.
Haustib var gott, og veturinn fram a& nýári
stundum líkari sumri en vetii. En me& ný-
árinu skipti tilfinnanlega um og ekki Iei& langt
frá því, unz fullkomib vetrarríki me& snörp-
um kafaldsbyljuin og grimmum frostaköílum
var ádunib. þó gjafatíminn byrjafci seint, unn-
ust í me&aiiagi hey upp til sumarmála, en af
því þá harna&i ve&ráttan, í sta& þess menn væntu
eptir mýkindum, þyngdust ær á fó&rum því
innista&an vi&hjelzt. Fáir þykjast muna jafn
har&vi&va samt vor og í þetta sinn, þa& mátti
heita sannarlegur vetur framundir hvítasunnu,
þó voru skotin í enda aprílis ög byrjun maí,
og í mlfcjum maí minnileg, bæ&i me& fullu
þorra frosli og fannkomu. Sí&an á hvítasunnu
hafa frostin veri& minni, en úrkomurnar miklar
og langvinnar; skepnurnar lirakast og hrynja
ni&ur, kýr eru nytlausar, engin vorverk ver&a
unnin, aldrei gefur á sjó, skepnuhöldin eru hin
lökustu af allskonar ótímgun í ám og geml-
ingum, og þó taka vanhöldin á unglömbunum
yfir, svo sumir eiga því næstum enga á me&
Iambi. Alsta&ar þyngir stórkostlega á sveit-
um me& ári hverju, uppfiosningar fjölga árlega,
og þó kaupverzlunin sje gó& ár eptir a'r, fer
bjargarskorturinn allt af vaxandi, sökum afla-
Icysis aí sjónum og skepnufæ&ar.
Jeg hefi ekki verib kalla&ur barlómsgjarn,
þó get jeg ekki betur látib af ástandinu bjerna
Fyrsta kaupskip kom hjer 8. f. m. sí&an hafa
2 önnur komib. Vöruver& vitum vi& ekki þó
eru spár heldur gó&ar. Herskipifc Fylla kom
rjett fyrir hvítasunnu í Stykkishólm, dvaldi
þar um vikutíma og fór þafcan út á Grundar-
fjörb, og er nú anna&hvort ófari& e&a nýfarib
þa&an; þ<5 skip þetta eígi a& vera verndar-
engill íslendinga gegn ágengni Frakka, þá hafa
menn ekki or&i& þess varir, a& yfirforinginn
láti sjer umhugab um annab enn hafnamæling
ar og uppdrætti. Nú erum vi& búnir a& fá
nýjan stiptamtmann, sem er sag&ur líklegur til
a& vilja Iaga þa&, sem sumir segja a& lagast
þurfi, en úvíst er hvort hann ræ&ur vib þa&.
þa& er í or&i ab stjórnin ytra ætli a& fara a&
hafa belra eptirlit me& embæltismönnum hjer
en hingab til hefir verib. Jíýr amtma&ur er
okkur vestfir&ingum settur og sendur, hann er
af gó&u bergi brotinn og fær gott or&, og von-
um vi& a& þa& ver&i okkur heillasending, og
hennar þurfum vi&, a& öllum ólöstu&um líka
mc&. Fieiri en þi& nor&Iendingar, gætu þegib
a& hafa slíkan amtraann sem Havetein14.
Frá því 12. f. m. og til hins 24. s. m.
voru hjer stö&ugt á hverjum degi hitar mikl-
ir og sunnan átt og mesta leysing, svo eigi
a& eins örísti í byggb heldur til fjalla. Læk-
ir, ár og völn fló&u á löndum uppi og sum-
sta&ar yfir allt láglendi, sem bjer og hvar o!!i
meiri e&a minni skemmdum af skri&um, sand-
e&a Ieirábur&i. Gró&urinn jókst sjáanlega dag
af degi og jör&in skrýddist sumarbúna&i sín-
um. Svo skjót og gó& umskipti á tí&arfari,
útliti jar&arinnar, skepnuhöldunum og horfun-
um á hinni almennu velfarnan, munu vera fá
dæmi til í æíisögu lands vors. Allt var sem
leyst úr helju, og sem a& málleysiugjarnir eigi
sí&ur enn mennirnir fögnufcu sumarblí&unni,
og lofu&u hinn mikla höfund alls gú&s sem
sefcur allar lifandi skepnur me& sinni biessun.
þa& var því meiri fur&a á þessari ve&uráttu
og þessum umskiptum, sem alltaf mátti þá kalla
a& hafþök af ís lægju djúpt fyrir öllu Nor£-
urlandi frá Hornströndum og til Langaness.
Sí&an sunnanáttinni Iinnti hefir ve&ri& veriö
vi& og vi& fremur kalt og nor&an og nokkr-
um sinnum frost í byggb. Grasvöxturinn því
tekib minni framförum a& sínu leyti en áb-
ur, þó eru tún sög& ví&a hvar sprottin allt a&
því í me&al lagi og sumsta&ar betur, en úthagi
mi&ur, eínkum mýrlendi. 13. —15. þ. m. voru
hjer sífelld Iandnor&an hvas^vi&ur alsnjúa&i
þá sumsta&ar, og keyt&i ni&ur mikla fönn
á útsveitum og sumsta&ar til fjalla t. a. m.
á Kaldada! svo a& þar var baggbraut, og Holta-
vör&uhei&i var& a& beia klyfjar afhestnm. Eigi
er þess getib a& fje hafi fennt, nema í Mi&-
dölum helzt, en þó fátt tildau&s. Málnyta er
sög& eptir því sem áhorf&ist, öllum vonum betri.
Seinustu dagana af júnímánufci kom hjer
a& Nor&urlandi töluver&ur afii af vænum fiski
en minnka&i fljótt aptur því beiíuna brast. Nú
er hjer aptur yfirhöfu& bominn gó&ur afli af fiski.
Hákarlsaflinn gekk fremur erfi&Iega í vor
og sumar þar til nú í þessum mánu&i a& ve&r-
ib stíllíist og hafísinn dypka&i á sjer og raenn
gátu komist á bin venjulegu mi&. í seinustu
fer&inni ur&u lifrarhlutirnir hjerum 1J~ 8 tunn-
ur í hlut, og er þessi seinni upphæb, á rúmri^iku
t
dæmalaus atli hjer. I vor og sumar eru or&nh'
hæ&stir hlutir 8 tunnur lýsis.
28. þ. m. kom herra Björn Björnsson á
Breifcabólsta& á Alptanesi, og er þa& helzta
hann sag&i í frjettum, a& í Reykjavík væri hvít
ull 50—52 sk (klá&a-ull?), tólg 18 sk., saltfiskur
Sk®' 24 rd, e&a meir. þorskalýsistunnán 26 -27
rd., rúgur 7^ rd ,grjón 9^ rd.,kaífi U 36 slc., sykur
24 sk., brennivín pt. 16 sk, ról 60 sk. salt
tunnan 2 rd., steinkola t. 12 — 16$. ofukol
Sk® 2 rd. Tylftin af 6 álna bor&um 5J—6
rd., cn hjá Nor&mönnum 5 rd.“. Grasvöxtur
f betra me&al lagi. Fiskafii gó&ur fyrri hlut
vorvertí&ar. Fyrir viku sí&an 70—100, í hlut á
dag af vænni ísu, hjá þeim sem rúi& höf&u á Svi&.
PANDÓRA. 21. þ. nr. kom hiDgafc frakkn-