Norðanfari - 27.04.1870, Blaðsíða 3

liinir 4 bændnr og hinn einmana sltdlakenn-
ari ab stjdrnarbdtarmálinu. f>afe liíiu ein, tvær.
þrjár og nærri þcer fjórar vikur, sem ákvcíiiJs
er als alþing standi, svo a?s ckkert varí) enn
vart vi& nefndarálitife. Menn bifeu mefe dþreyju
árangursins af hinni löngu samvinnu þessara
niu, lærfeu höffeingja ; mönnum þdtti reyndar
tíminn dragast lengi, en á liinn bdginn gátu
menn þd ekki annafe en látife sjer vel líka, afe
nefndin líklega íliugafei vandlega binar 80 grein-
ir í stjdrnarbdtarfrumvörpunum5.
(Framh. sífear).
Ur brjefi úr þingeyjarsýslu dags. 11. apríl
1870. „þjer hafife riistjdri gdfeur gelife út í
blafei yfear 7. þ. m. brjef, sem er dagsett sein-
ast f marz, og er þar verife afe fást um þafe,
afe Ásmundur bdndi Benidiktsson á Stdruvöll-
um hafi rekife búsmala sinn sufeur í Árnes-
sýslu næstl haust og ætli aí> flytja sig þang-
afe búferlnm í vor. í brjefinu segir : afe þegar
þeir bær.durnir þarna í firfeinum hafi lesif) „þjdfe-
dlf 26. jan. þ. á. og sjefe afe kláfei lieffei kom-
ife í Ijós í 01 vesinu og á Vatnsleysuströnd, þá
bafi þeim ekki farife afe standa á satna um
sufurrekstur Ásinundar efeuir flutning hans í
vor nþarna inn í kláfeasvæbife“.
Tímaritife „Gangleri“, sem kom út sömu
dagana, sem þetta eyfirzka brjef er samife,
kvartar um. afe) menn bafi eigi fengife Reykja—
víkurblöfein sífean í ndvember f. á., og er þd
Gangleri gelin út af nokkrum hinum helztu
Eyfirfeingum. Hvernig víkur því þá vife, afe
bændunum þarna i firfeinum sje þjófeólfur 26
jan. svo kunnugur, afe þeir hafi lesife hann al-
mennt og borife sig sundur og saman um þafe
sem í honum stendur? Brjef þetta getur því
traufelega verife sprottife af urnræfeutn svo margra
bænda, eins og láiife er f veferi vaka, enda lýs-
ir þafe litium kunnugleika á Sufeurlandi, efeur
á því efni, sem þafe hreifir vife. Eins og kunn-
ugt er ætlar Ásmundur afe flytja sig afe Haga
í, Gnúpverjahrepp, sem er í norfeaustur horni
Árnessýslu, en Dlvesife, þar sem kláfea vart
hefir orfeife, er í sufevestur horni sýslunnar, og
\ atnsleysuströnd enn þá miklu fjær, nefnilega
í Gullbringnsýslu, þó er kallafe í brjefinu afe
Ásmundnr flytji sig inn í kláfeasvæfeife.
É í brjefinu er skorafe á þingeyinga afe þeir
semji vib Ásmund, og drepife á, afe þafe) væri
skáira en ekki, ef hanr. ynnist til afe ílytja
eiei bú sitt f vor. Vjer verfeum afe vera á
gagnstæferi skofenn. Asmundur befir þegar í
haust sem leife rekife saufefjeaitt sufeur. Uvafe)
ætli ynnist þá vife þafe, afe hann flytti sig ekki
á eptir mefe bú sitt ? Ætli nokkufe meiri
hygging væri í því, afe Sunnlendingar gættu
fjár hans í sumar komandu, heldur en hann
sjálfur ? Eins og drepife er á í brjefinu, er
smundur fjelagslyndur mafeur og hinn bezti
drengur, og væri sannarlega enginn betur kjör-
inn til afe gæta þess, afe fje lians flytti eigi
bláfea norfeur, heldur en einmitt sjálfur bann,
bá svo til tækist, sem vonandi er afe ekki verfei,
IBfe,í,l^'nn kæm'st aPtur ti! llreppa manna.
Gzta og eina sem vife þingeyingar get-
l’m ^VÍ Rjort í þessu efni, er þafe, afe hvetja
snumc og styrkja til afe flytja sig sufeursem
fyrst t.l afe gæta fjár 8fng( og þet(a eJ
H'a til fall.b, þd Asmundur ab líkindum sje
mnfe fús afe fara dkvattur, þar 6em hann hefir
, 5) þessi orfe hjá brjefskrifaranum
eins og annafe fleira, á hvílfkri rinKulreil
nair hans eru; hann skopast afe því
orfeinu bvafe lengi nefndarmenn voru afe
saka og hugleifca stjdrnarbdtarmálife, en
°) inu mefekennir hann hvafe ábyrgfearn]
umfangsmikife málife Var.
nú feneifc sjer gdfea jörfe fyrir sunnan, en befir
selt ábúfearjörfe sína hjer.
þafe sem stungife er upp á í brjcfinu um
samninga milli amtmannanna fyrir sunnan og
norfean er sjálfsagt í efcli sínu, enda munu þeir
hver í sínu lagi gæta sem rækilegast embætt-
isskyldu sinnar, þd þeir sjeu eigi minntir á
þafe af oss bændunum.
„Glcymid eigi veJgjördaseminni orj greictvikninni,
því ad slíkar fórnir ern fíndi vetþóknanlegaru.
Jeg hefi nýlega í Nortanfara, 8. ári, nr.
39—40 og 43 — 44 lesifc grein, sem rilufc er
af einhverjum Húnvetningi, er segist vera „til-
vonandi greifeasö!umafeui'“. Uún hefir verifc
mjer hvöt til, afe gefa ítarlega gaum afe kost-
um og dkostum greifeasölunnar, og hefi jeg
sannfærst um, afe kostirnir vifc hana eru næsta
Ijettvægir efeur alls engir. Jeg bcfi jafnan
liaft óbeit á flækingsskap og dþörfum fiökku-
ferfeum, og vildi því feginsamlega taka hverju
því heilræfci, er kenndi, hvernig komife yrfei í
veg fyrir þetta mjög dgefefeilda ferfealag, scm
í fiestum sveitum leifeir meir efeur minna illt
af sjer, svo sem dsannan frjettaburfe, verkatöf
og eyfeslu á lífsbjörg bæfei hinna efnaferi og
hinna fátækari búenda. Hins vegar hefi jeg
jafnun verife mótfallin greifeasölu, sem rnjcr
þykir bæfei vera dböffcingleg og ósamkvœm
kristinddinsins og samvizkúnnar bofeum. Frá
því er forfefcur vorir byggfcu fyrst land þetta,
hefir greiðasemi og liöffeingskapur verifc heife-
urskdrdna íslenzkra bænda, og gestristnin hefir
á scinni tímum verife allt afe því hife einasia,
sem afiafc hefir Islendingum lofs hjá erlendum
þjdfeura. Hinar alkunnu fonisögur vorar bera
þess ljdsast vitni, hve gestristnin var djúpt
innrætt forfeferum vorum. Vjer sjáum á þeim,
afe heffcarkonum þdtti þafe engi dsvinna, ab
veita farandkonum efcur flökkukerlingum beina,
og afe höffeingjar tóku vife göngumönnum og
landhlaupurum, er Ieitufcu á náfeir þeirra. Hjá
öllum höfbingjum gekk rausn og greifeasemi
næst hreystinni af öllum dyggfeum. Gestrisn-
in ætti því afe vera oss dýrmæt, af því hún er
nokkurs konar íslenzk dyggfe, er vjer höfum
tekifc afe arfi eptir „fefeurna frægu“. En vjer
höfum þó afcrar en öflgari ástæfeur til þess afe
halda fast vib hana, og loka eyrum vorum fyr-
ir ginningum greifcasölu mannanna. þegar jeg
fdr afe skofca hug minn um þetta mál, og bera
mína hugsun saman vife hugsanahátt þann, er
lýsir sjer í grein Húnvetningsins, sem mjer
annars þótti dáindis glæsileg afc lesa, og girni-
leg afe heyra, þá runnu svo sem á mig tvær
grímur. Mjer þdtti ákjdsanlegt, ef komife yrfei
í veg fyrjr óþarfaflakk, sem sjálfsagt er alií of
títt, og ef búendur gæti losazt nokkufe vife hina
svo nefndu snýkju gesti, en hins vegar þótti
mjer vifesjárvert, afe gjöra slíkt á kostnafe gest-
risninnar. En eigi leife) á löngu, áfeur enn jeg
sannfærfcist um, afc mef) því afe taka mjer loka-
ráfc Húnvetningsins í lögmáls stafe, hlyti jeg
afe rífa nifcur lögmál Krists og samvizkulög-
mál sjálfs mín, og mjer fannst Húnvetningn-
um eigi svipa alllítifc til höggormsins, er ieynd-
ist í Paradís fyrrum, og greininni hans til skiln-
ingstrjesins gdfes og ills, og eigi vildi jeg, þd
jeg væri Adams nifeji, feta í freistnispor hans
af ásettu ráfei. f sannleika er þafe vifesjárvert
afe fylgja ráfeum Húnvetningsins, og jeg vil þv(
vara lesendur hennar vife, afe þeir freistist eigi
á henni, en skofei nákvæmlega huga sinn, og
gefi gaum afe dæmi og kenningu Krists. Hvar
finnst nokkurt dæmi í breytni hans efeur nokk-
urt orfe í ræfeum hans, er samkvæmt sje skofe-
un efcur hugsunarhætti Húnvetningsins. En
hife gagnstæfea skín hervelna út úr lííi hans og
kenningu. Furfeu dsvífinn er Húnvetningur-
irin, er hann tekur sjer í niunn orfe Krists vife
iiina kanversku konu, afe eigi sdmdi afe taka
braufcifc barnanna og kasta því fyrir hundana.
til styrkingar máli sínu. Eins og frásagan
her mefe sjer mifcufeu þessi orfe afe eins til afe
reyna konuna, og Kristur aufcsýndi henni misk-
unn sem öfcrum. Húnvetningurinn segir þessi
hin sömu orfe vife kristinn náunga sinn, og
aufcsýnir honum enga afera miskunn. Hvílík-
ur munur I Er þafc eigi svívirfeilegt, afe nota
sjer þannig orfe Krists til þess afe reyna afe
blekkja afera, og Ieggja í þau allt afera þýfe-
ingu, en þau hljdta afe bafa I Lokum eyrum
vorum fyrir þvílíku, en gefum heldur gaum ab
þeim orfeum Jesú : „sælir eru miskunnsamir :
því þeir munu miskunn öfclast“, efcur þessunr.
„gestur var jeg og þjer hýstub mig . . . þafe
sem þjer gjörfeufe einum hinum minnsta bræfera
minna þafe gjörfeufe þjer mjer“. Festum held-
ur í minni þetta gamla og einfalda og kristi-
lcga crindi :
„Nær þú finnur fátækan á förnum vegi,
gjörfeu’ honum gott, en grættu hann eigi,
Gufe nmn launa á efsta degi“. ,
Mun Húnvetningurinn liafa haft í huga
þessi orfe Krists: „fátæka hafif) þjerjafnan hjá
yfcur* ? En ern þafe eigi einmitt þeir fátæku
og volufeu, sem flakka? Og Húnvetningurinn
segir vib þá: „þafe sænfir eigi afc taka braufc-
ife harnanna, og fieygja því fyrir hundana*.
Húnvetningurinn vill berja því vife, afe) binir
fátæku förumenn sjeu jafnafeariega ifejulausír
húsgangsmenn og betlarar, er fyrir svall og
8Óunarsemi væri upp á afcra komnir, eigi afera
sveit og eigi annars stafear afe vera En hvafe
kemur þetta mjer efeur þjer vife, lesari gdfcur !
Ef flökkumann ber afe húsum þínum, bifcur þig
beina efeur er á einhvern hátt upp á lifcsinni
þitt koininn, þá er þafe jafnt skylda þín ab
lifesinna honum, hvort sem hann er sjálfur
valdur afe dgæfu sínni efeur eigi. Bjdfe þú íion-
um inn, mifclafcu honum af braufei þínu og
barna þinna. Legg honum heilræfci, ef Jiann
þarfnast, og hugga hann, ef hann hefir kross
afe bera, og lát har.n svo í frifci fara. Högg-
ormurinn sagfci vife konuna: „ekki munufe þife
deyja, o. s. frv“. í líkum anda segir Hún-
vctningurinn : „Verib velkomnir, o. s. frv“.
En hverjir eru þeir er hann hýfcur velkomna?
Eru þafc fátækir og þurfandi förumenn og yiir
höfufe allir volafcir? Svo lætur hann rcyndar
hálft í hvoru. En af hvcrjum krefst hann þá
fullrar efcur fullrífrar borgunar skyldu þafe vera
aufemennirnir einir ? f>ví neitar hann sjálfur,
rn hann ætlar sjer afe þekkja úr hina sann-
arlega naufelífeandi enn, á hverju ? þafe er
líklega fáum efcur engum jafnvel iánafe afe sigta
menn, sem Húnvetningi þessum. þafc er bezt
liann sje einn urn þafe. Þa5 er eigi allra afc
scgja vife þann, er beifcist gistingar: „snáfabu
til svcitar þinnar“. þafe er yfirvaldanna skylda
afe sjá um, afe lögunum sje framfylgt, og afc
gdfe regla vifchaldist. En þd afe þab virfeist
ganga nokkufe öferuvísi enn vera ber, og flakk
og flækingsskapur afe naufesynjalausu sje eigi
sjaldgæft, þá er þafe engu sífcur vert, afe vera
miskunnsamur, eins og vjer væntum miskunn-
ar. Krefjumst eigi gjalds fyrir gdfeverk vor,
því afe vjer höfum ckkert afe gjalda mcfe á
hinum æísta reikningsskapardegi- þeir sem
þafe gjöra, hafa sín laun út tekifc. Gjörura
eigi gestrisni og kristilegan kærleika utlægan
af heimilum vorum fyrir skildinga. Stundura
heldur gestrisnina, og öflum oss þannig and-
legra fjársjdfea.
Jeg vona afc Norfeanfari, sem svo opt hclir
verife talsmafeur kristilegra dyggfea og mann-