Norðanfari - 29.04.1876, Blaðsíða 1

ÁUKÁBLÁÐ TIÐ XORÐáNFáRá, Nr. 1L—18. 18ÍG.
„|>jer eruð af föðurnuin fjandanum,
og girndum yðar föðurs viljið þjer
ldýðnast. Hann var manndrápari frá
upphafi og var ekld stöðugur í sann-
leikanum, því sannleiki er ekki í
honum“, o. s. frv. Jöh. 8., 44.
Enn hefir ritstjóri Norðlings fært les-
endum sínum (í 20. tölubl.) mesta óvinarins
heljarlestur, um lýsingu „Nýja íslands“ og
Ameríkuferðir, er hann að vísu byrjar með
alkunnri og eptirbreytnisverðri ritningargrein,
«n sem engar rætur hefir getað fest í hans
steingjörva jarðvegi, pví Um leið og hann
sleppir síðasta orði hennar, dettur hún úr
honum eins og hrat úr hrafni; en áður hann
gengur fram á vígvöllinn móti vesturförum,
og sjer í lagi leiðtogum peirra, staðfestir hann
sig í trúnni með níðbögu eptir pekkt hryðju-
skáld, og lýsir par með, að hann sje líkrar
trúar og Helgi magri var forðum, er sagan
segir um: „hann trúði á Krist, en hjet á
í*ór, til harðræða og sæfara“, enda lýsir hin
langa dæla hans pví allvíða, að hún stjórn-
ist af illkynjaðri goðatrú. — jþegar höf.
kemur nú til efnisins, byrjar hann á lýsingu
nNýja Islands í Canada“, og rannsakar hana
nákvæmlega með sínum pekkjanlega rjett-
lætis- og kærleiksanda, og er pá ekki að
furða, pó margir verði fyrir honum brestirn-
ir; og po vjer viljum láta hann vera í friði
með fiesta peirra, pa getum vjer eigi leitt
hjá oss að minnast nokkurra atriða, og vilj-
■um vjeT pá fyrst hreifa pví, er greinarsmið-
urinn leiðir af ritinu, par sem hann lætur
sjer sæma að segja: „Ráðleysingjar og let-
íngjar eru rjett kjörnir til að yTkja og rækta
gamla ísland“ o. s. frv., en pað lítur svo út,
sem liann gæti pess ekki, að allir hinir rjett-
sýnu forvigismenn landsins verða lika eptir,
til styrkja pá og stjórna peim, og mun
f>a vera borgið velgengni'og sónaa landsins;
•ekki er heldur hætt við pví, að menning sú
og heiður, er fyrtjeðir piltar njöta af hinum
siðartöldu, kosti pá mikið. Mikinn sting fær
greinarsm. í hjartað af ætttjarðar-ástarleysi
landa sinna, og er pað ekki furða, par sem
hann og leiksbræður hans, munu hafa hana
yfirgnæfanlega; pví eigi mun purfa að ráð-
gjöra, að á peim sannist pað er vort forna
°g fræga pjóðskáld segir: „Fals undir fögru
mMi> fordildar hræsnin ber“. — Ekki finnst
greinarsm. lítið um kosti gamla íslands, par
sem_ kann áliktar: að ef menn hjer vildu
loggja á síg eins harða vinnu og Yestur-
heimsmenn almennt gjöri, og vjer hefðum
eins gott lag og peir, á að færa oss gæði
landsins í nyt, pá værum vjer vissir að geta
lifað fullt eins sælu lífi og peir. Veit pá
greinarsm. ekki, að flestir hlutar Ameríku
eru angtum landkostameiri og veðursælli, en
anc voit, og pess vegna er par langvinnari
og betur arðberandi vinnutími en hjer, auk
pess sem allir innflytjendur njóta pess, að
allir atvinnuvegir eru komnir par á langtum
kærra stig, en líkur eru til að nokkurntíma
Lomizt á hjeT; eigi er pað heldur dugleysi
nranna að kenna hjer, pótt menn vinni sjer
ekki mikið gagn um pá löngu tima, er um
enga gagns-atvinnu er að gjöra. Veit pá
greinarsm. ekki, að nokkrir landar vorir hafa
orðast til annara landa og numið par jarð-
hafa1 a^la veriiie8a 1 og að peir
_ . reynt mennt sína eptir að peir komu
yer mn aptur, og t d. jarðyrkjan, gat með
moti firifist svo, að til væri vinnandi
a 08 a ana, og að sjálfir jarðyrkjuraenn-
irnir, er engið höfðu góða vítnisburði erlend-
18 fyrinr kunnftttu sína; hIutu að yfirgefa
mont sina, og snúa sjer að hinum gamla og
ainfalda syeitahúskap, J>etta hyggjum vjer
að sá heiðraði greinarsm. hefði getað bæði
heyrt og sjeð, ef hann hefði viljað, og mein-
um vjer pví, að á honurn sannist pessi orð:
„að sjáandi sjái liann eklci, og heyrandi heyri
hann ekki“, annað en pað sem honum sjálf-
um er póknanlegast. Framangreind orð sín
vill greinarsm. sanna með pví að segja:
„|>etta virðist oss mega ráða af hverju pví
brjefi, sem vjer höfum sjeð frá löndum vor-
um í Vesturheimi1*. En oss pykir líklegast,
að hann hafi ekki með rjettu getað dregið
pað af einu hrjefi frá Vesturheimi, pví síður
fleirum, heldur hafi hann ráðið pað af peim
brjefum, er hann hefir sjálfur ritað sjálf-
um sjer.
Nú hlaupum vjer yfir langan kafla af
völundarritgjörðinni!! enda má pað kallaóðs
manns æði, að elta upp allan hennar “lirekkja-
stig“. — J>á kemur að pví, að greinarsm.
hittir pau hryggðarspor, að hann parf að fara
að verja pað fje, sem Englendingar gáfu
Múlasýslubúum í fyrra, fyrir „h . . fuglum“
veraldarinnar, og verður hann pá angráðnr,
sem von er til, pví vefrjettin liefir líklega
sagt honum, að hann mundi bíða ósigur fyrir
óaldarflokki pessum, og mest angrar hann
pað, hvað gefendunum sje illa launað, ef
andstæðingar hans verja einum eiri af gjafa-
fjenu, móti hans ímyndaða tilgangi, og mun
hann álíta pað sem synd á mótí andanum.
En hvar hefir greinarsm. sönnun fyrir pví,
að Englendingar hafi beinlínis ætlast til, að
piggendur gjafafjárins skyldu einungis hrúka
pað til aðsitjasem fastast við eignir sinar og
óðul, en meiga ekki verja pví á hvern pann
veg, er peir sjálfir álitu sjer fyrir beztu?
pað væru líka eitthvað ófrjáslegar skorður,
og öldungis gagnstæðar alpekktri hugsun
Englendinga. J>á sezt nú greinarsm. á dóm-
stólinn, og dæmir rjett að vera: „Og gjöri
nokkur einn sig sekan í pví, hefði verið betra,
að hann hefði fengið varanlegt hvílurúm
undir öskudyngjunni úr Dyngjufjöllum par
sem hún er pykkust“. „|>arna kom pað“!?
„J>arna hemur andinn í ljós, sá sannleiks-
og kærleiksandi“, sem dómurinn með ástæð-
um sínum stjórnast af; og virðist oss hann
lýsa pví, að „pjer eruð neðanað", og að “pjer
gjörið verk yðar föðurs“.
Mikil ásteytingarhella verður fyrir fót-
um greinarsm., par sem hann rekur sig á
pað, að sendimeun íslendinga í Kanada
minnast á matarkynjaða landsávexti og fiski-
veiðar, pví með öllum sínum trúarstyrkleik,
getur hann ekki varizt hneyxli, pegar hann
sjer ritað um slíka smámuni. Hann veit sem
er, að menn varðar lítið um pesskonar, og
víst hefir hann eigi sjeð pað, eður heyrt pess
getið, að matarskortur hafi nokkuð verkað á
pjóð vora fyr eða siðar, og mun hann pó
vera vel að sjer í árbókum og annálum lands
vors. En skyldi pá sjálfur greinarsm. ekki
lifa á mat? eða lifir hann eingöngu af pví
orði, er gengur fram af hans munni!? Nú
fer greinarsm. að skoða „dimmu hliðina", og
kemur pá lieim ípróttunum, eins og öllum
gefur að skilja. |>á verður fyrst fyrir hon-
nm kunnáttu- og pekkingar-skortur landa
hans á akuryrkju, «g svo fjárskortur peirra, er
alltsaman fyrirmuni peim að koma henni í
gang. Lýsir pá greinarsm. við pað tækifæri,
enn sem fyrri, trúarhreysti sinni, nefnil. að
enginn maður purfi að telja honum trú um,
að landar hans gripi upp mikla auðlegð með
akuryrkju; síðan setur hann fram pau miklu
spekings- og spámannsorð: „Vjer íslending-
ar erum ekki skapaðir til akuryrkju, og á
meðan sú kynslóð sem nú lifir er uppi, verð-
um vjer ekki nýtir akuryrkjumenn. Hann
yitaar pú enn á ný til knda sinna í
urheimi, um óskeikulleik spádómsins. fað
hlýtur að vera mikil skapraun fyrir pvílík-
ann verksnilling, sem greinarsm. er, að purfa
að rekja kyn sitt til annarra eins aula og
landar hans eru, eptir hans óraskanlegu á-
lyktun, par sem peir hafa enga liæfilegleika
til að nema almenna vinnu, pví pað er víst
engin sú pjóð til í heiminum, sem ekki hafi
getað numið akuryrkju, ef hún hefir lagt sig
eptir peirri mennt En íslendingar geta
samt sem áður lifað sælu lífi hjer á landi,
pótt peir hafi ekki verksvit, en nattúrlega
hvergi annarstaðar í heiminum!?
Litla pýðingu pykir greinarsm. pað hafa,
pó að grasvöxtur sje mikill á Nýja Islandi,
fyi’st vjer landar hans erum sjálfir ekki
„grasbítir“, og kemur speki hans par fram,
sem víða annarstaðar. En heimskum mönn-
um kemur til hugar, að hagnýta megi gras-
ið á annan hátt, pví pó kýrnar spretti ekki
upp úr jörðinni, pá sje ekki ólíklegt, að
sumir landnámsmenn hafi pað fje, að peir
geti keypt svo sem eina eða tvær kýr, og
aðrir kynnu að fá lánsfje til pess; einnig
meina vesturfarar að Ameríka hafi ekki pann
náttúrugalla, að kýr geti ekki tímgast par!!
J>á herst nú greinarsm. sú harmafregn,
að hra. Sigtryggur Jónasson sje farinn aust-
ur um land á mannaveiðar til Vesturheims-
flutninga, og að fjöldi manna liafi skráð sig
par til „krossfararinnar". Verður hann pá
svo mikilvirkur, að hann hefir „tvær flug-
umar í einum smell“, pví hann bæði grernst
og hryggist yfir ósvífni herra S., og ljettúð
og heimsku landa sinna; og fer honum pá
eigi ólíkt steinguði Koðráns að Griljá, er
hann mælti: „Illa hefir pú gert, er pú bauðsfc
hingað mönnum peim, er á svikum sitja við
pig, svo að peir leita að reka mig brott af
bústað mínum, pví að peir steypa vellanda
vatni yfir mitt herbergi, svo að börn mín
pola eigi litla kvöl af peim brennandi drop-
um er inn renna nm pekjuna, en pó að
slíkt skaði sjálfan mig eigi mjög, pá er allt
að einu pungt að heyra pyt smábarna, er
pau æpa af bruna“ (saga Ólafs Tryggvason-
ar, 131. kap.). |>ví pó að greinarsm. hafi
meiri lietjuhug en svo, að hann beri kviða
fyrir sjálfs síns meinum, pá hýður kærleik-
urinn honum samt að harma vegna sona
landsins, er hann hefir tekið sjer í harna
stað. Svo fer greinarsm. að lýsa hinum á-
gætu stjórnarhögum landsins, er hann gjör-
ir pannig: „Og hvað stjórnarhagi landsins
snertir, pá eru peir komnir í pað lagfæring-
ar horf, að vjer getum með fullri vissu vænt
pess, að par af muni spretta blessunarríkir
ávextir fyrir alda og óborna“. Og síðan
setur hann fram hin pýðingarmiklu spurs-
mal: „Og livað eru menn svo að flýja? og
eptir hverju eru menn að sækjast"? |>að
furðar oss ekki, pó fagur sje dýrðarsöngur
hans um stjórnarhagi vora og poirra bless-
unarríku ávexti, er eigi geti hrugðist, pví
náttúrlega leynist honum ekki, livað peir
hafa nú pegar hresst upp á fastlaunaða em-
bættismenn landsins, og hvaða blessun af
pví leiðir fyrir alpýðu!? og svo hvað rögg-
samlega (!) nýja stjörnin hefir rekið af hönd-
um sjer hinn gamla og skaðvæna fjárkláða,
er lengi hefir verið óheillapúfa pessa lands;
pá má eigi gleyma snilldarsmiði (!) pví, er
heitir „útflutningslög“, og sem fara eiga
gandreið lopt, láð og lög, pví mikið liggur
við, að Atli svíki eigi BörL J>essi hjer
töldu afreksverk gefa mikla von um, að
margt muni ganga líka leið; og er pá fátfc
að flýja, par við er að búa óuppausanlegann
kláðagraut, óuppfyllanlega síngirni, hlandna
Uverskyns ráðum, og óbotnandi útgjöld, —