Norðanfari - 08.11.1882, Blaðsíða 1

21. ár.
Nr. 35—36.
NORBANFARL
1 IX. 14. bl. ísafoldar nefnir herra
Tryggvi Gunnarsson að það sje «hraparlegt
ranglæti að bera bríxl á ráðgjafann fyrir pað,
að hann skýrir Norðmðnnum frá liver gyld-
andi lög sje á íslandi». |>essu erum vjer
alveg samdóma, pað væri í fyllsta máta rang-
látt að gefa ráðgjafanum sök á því pó hann
gæti embætisskyldu sinnar. — |>að hlýtur
öllum að vera kærkomið að fá að vitarjettan
skilning á beim lögum, sem annaðhv.ort eru svo
óljós að það er leikmönnum ofvaxið að skiljaþau
rjett, eður ]>á að fá að vita hverjar ákvarðanir frá
eldri tímum sje enn í gyldi, sem lagamönn-
unum sjálfum á stundum ber ekki saman um
hvort sje gyldandi lög eður ekki. — J>að
hlýtur öllum peim sem lögunum eiga að
hlýða að vera því kærkomnara að sjálf stjórnin
ótþýði lögin þar eð vjer vitum ekki beturen
sú þýðing, sem hún leggur í skilning laganna
sje skuldbindandi fyrir þegnana og ekki
megi ásaka þá ef þeir að eins breyta eptir
þessari þýðingu stjórnarinnar. — En «vandi
fylgir vegsemd hverrb, stjórnin má ekki
þýða sömu lögin á marga vegu eður eins og
henni ræður við að horfa í það og það skiptið;
hún verður að láta sjer lynda ef þegnarnir
fara eptir þeirri þýðingu sem hún einusinni
hefir útgefið til eptirbreytni. — J>að vill nú
svo vel til að stjórnin hefir útgeCð til eptir-
breytni þýðingu áður enn lians Excellence
Nellemann gaf út brjef sitt 7. febrúar þ.’á.
— Látum oss athuga samkvæmnina, sem er
á milli þessara tveggja stjórnarbrjefa.
Brjef dómsmálastjórnarinnar til amt-
mannsins í Yesturumdœminu 27.
júlí 1858.
------Frá því er sagt í tilskipun 17.
nóvember 1786 7. gr. sbr. 6. gr. með
hverjum skildaga utanríksmenn geti öðlast
borgarajett í verzlunarstöðum á íslandi.
Eigi verður heimtað eptir greinum
þessum, sem þjer herra amtmaður, haflð
þó ætlað, að maður skuli leystur af þegn-
skyldu sinni við utanríkiskonung, áður
hann geti náð borgarárjetti á íslandi, sbr.
einnig tilsk. 8. marz 1843, 5. gr. tölulið
!•) og tilsk. 6. janúar 1857, 2. gr., er sýna
óbeinlínis, að íslenzkir borgarar geti sam-
tíðis verið þegnar Danakonung, og einhveers
annars konungs.
þeir sem öðlast hafa borgararjett í
f -rmlunarstöðum á íslandi, eptir laga-
greinum þeim er nú voru nefndar, mega
síðan kaupa land, verzla og stunda hverja
Þá atvinnu er þeir vilja; þeir hafa ogjafn-
an rjett við landsmenn til að hafa sjávar-
utveg, sbr. opið brjef 18. ágúst 1786, 16.
gr. og tilsk. 13. júní 1787, 2. kap. 5. og
6. gr-i sbr. 4. gr. _
Brjcf ráðgjafans fyrir ísland til uíanrík-
isráðgjafans um fiskiveiðar Norð-
manna 7. febpúar 1882.
Samkvæmt skýrslum er ráðgjafinn hefir
fengið, verður að ætla að íiskiveiðar þær, er
Norðmenn liafa rekið síðustu árin við ís-
land, hafi á ýmsan hatt komið í bága við
íslcnzku fiskiveiðalögin, og verður því að
álíta það æskilegt, að lagaákvarðanir þær, er
Akureyri, 8. nÓTCinber 1882.
hjer eiga við verði birtar almenningi í Nor-
egi; en það mun brýnt fyrir hinum| ís-
lenzku yfirvöldum að gæta þess nákvæm-
lega, að.lögunum verði fylgt fram. — Fyrir
því væri ráðlegt að ieggja fyrir hlutaðeigandi
dönsku konsúla að birta Norðmönnum
þessar aðalákvarðanir um fiskiveiðar í land-
helgi við ísland.
1., að engir aðrir en danskir þegnar megi
stunda fiskiveiðar í landheigi.
2., að utanríkismenn, sem óska að veiða
annaðhvort sjer eða í samein-
ingu við íslendinga eða aðra
danska ríkisþegna verða að hafa
öðlast fastheimili annaðhvort á ís
landi eða Danmörku eptir reglum þeim,
er um heimilisfang gilda; en að kaupá
borgarabrjefi eða atvinnuskírteini alls
enga þýðingu hafa í þéssu tilliti.
3., að brot gegn ákvörðunum þessum varðar
sektum samkv. tilsk. 12. febr. 1872.
4., að sldp þau eða bátar, sem hafðir eru
til fiskiveiða, skulu vera dönsk eign,
og að engin önnur skip verða höfð til
að verka aflann, til að liýsa fiskarana
eða annars þess liáttar.
5., að því er snertir mennina á skipum þeim,
er böfð eru til fiskiveiða, skal breyta
eptir opnu brjefi 27. maí 1859, þannig,
að áuk skipstjóra og stýrimanns skal
helmingurinn af hásetunum eiga heima
í liinu danska ríki, ef skipið er gjört
út frá íslandi; en eptir lögum 23.
janúar 1862, ef skipið er gjört út frá
Danmörku, og skulu §amkvæmt þeim
skipstjóri og stýrimaður vera danskir
þegnar.
6., að greiða skal innflutningsgjald sam-
kvæmt tilskipun 1. maí 1838 af þeim
utanríkisskipum, sem verða skrásett á
íslandi.
7., að breyta skal eptir tilskipun 3. maí
1869, að því er snertir skrásetning
utanríkis skipa.
Ráðgjafinn fyrir íslandi leyfir sjer því
þjónustusamlegast að skjóta því til utanríkis-
ráðgjafans að leiðbeina hinum dönsku kon-
súlum i Noregi samkvæmt þessu.
Sitt livaft um prcstamál og fleira.
(Framh.). Lög um skipan prestakalla 27.
febr. 1880 hafa átt litlum vinsældum að fagna,
og þykir sjálfsagt, að það komi betur í Ijós,
er sóknarnefndum vex fiskur um hrygg. A
alþingi 1879 áttu lögin mjög ervitt upp-
dráttar. Yar það tekið fram þeim til hnekk-
ingar, að þau næði alls eigi þeim tilgangi
sínum að bæta kjör prestastjettarinnar, eða
færi jafnvel í öfuga stefnu, svo að afleiðingin
myndi verða gagnstæð, því að þótt nokkur
brauð væri bætt upp á kostnað annara, þá
yr’ði erviðleikar ýmsra prestakalla svo marg-
faldlega auknir, að niðurstaðan yrði að verða
gagnstæð tilganginum. Annað, sem fram
var tekið frunvarpinu til Rnekkingar var það,
að undirbúningur málsins væri ónógur. En
þó að bent væri á marga galla, ereigimyndi
auðið úr að bæta, þótti slíkt óhæfumál, þar
— 69 —
sem utanþingsnefnd hafði áður fjallað um
málið og það hefði áður verið borið undir
álit hjeraðsfunda á öllu landinu. En bæði
kom málið nokkuð flatt upp á lijeraðsfund-
ina sem og er óvíst um, livort allstaðar liafi
verið rækilega sóttir eða skipulega lialdnir,
enda mun það hafa vakað fyrir sumum, sem
sumstaðar hefir raun á orðið, að tillögur fund-
anna myndi verða að litlu hafðar, ef t. a. m.
hlutaðeigandi prófastur þættist þurfa að sýna
sjálfstæði sína með því að andæpa einliverju
atriði, eða þá utanþingsnefndin, eða þá þing-
ið sjálft, sem opt virðist eins og á glóðum,
ef einhver mál koma fyrir, er snerta klerka
eða kirkjur, og virðast sumir þar einart
að ætla það aðalhlutverk sitt að verja
landssjóðinn fyrir ásælni presta, og vantar þá
sjaldan fögur og glæsileg orð um trúarlíf og
kristindómsefling, en nær má ganga að því vísu,
að þeír, sem hafa mest kristindóm á vörun-
um, hafi mest krónur í hjartanu. Umræð-
urnar á alþingi 1879 tóku upp fram undir
eitt hefti alþingistíðindanua, svo að eigi er
ólíklegt, að það liafi meðfram ráðið úrslitun-
um, að málið fám dögum fyrir þinglok fjekk
framgang, að þinginu hafi þótt minnkun að
því, að svo mikil mælgi skyldi öll sýnast töluð
út í hött landinu til einberra útgjalda, en
hafi virzt fríðara til frásagnar að geta lclakið
út einhverjum lögum, þó. að ómynd væri.
Að frumvarpið hafi að nokkru batnað í hönd-
um þingsins, er liarla vafasamt, en að það
liafi versnað að sumu, er full Ijóst. Stjórnin
samþykkti að vísu frumvarp þingsins, sem
kunnugt, en þó í þeirri von, að næsta íd-
þingi myndi fáanda til að breyta lögunum
í tveim atriðum, þar sem vanhugsun eða gá-
leysi hins fyrra þings kom livað bersýnileg-
ast fram.
k alþingi 1881 lagði landshöfðingi fyrir
efri deild stjórnarfrumvarp um uppbót á Garps-
dal, er þingið áður — líklega af vangá —
hafði látið óuppbættan, og á ögursþingum,
er lögboðið var að kaupa til lianda ófáandi
jörð. £0 að málið væri vandalaust og óbrot-
ið, setti deildin nefnd í það. Nefndin rjeð
til þess að samþykkja frumvarpið óbreytt og
gekk það umræðulaust að kalla gegnum deild-
ina. En þegaY er til neðri deildarinnar kom,
komst heldur en ekki rögg á ræðutólin, enda
var þar annað frumvarp með samri fyrírsögn,
síðar verður getið, á prjónunum. Grannar
og góðkunningjar nefndra brauða (þ. M., E.
Iv. og G. E.) vildu fá þeim meira tillag úr
landssjóði enn stjórnin liafði farið fram á, og
efri deildin hafði samþykkt, en sumir (J. Ó.
o. fl.) vildu eigi veita þeim neitt tillag, en
lofa öllu að trassast í sama horfinn og nota
sjer fljótfærni liins fyrra þings landssjóðnum
í hag, en hlutaðeigandi söfnuðum — og þá
landinu — i óliag, og 1. þingmaður ísfirð-
inga (þ. Th.) fitjaði við frumvarpið viðauka-
tillögu um uppbát handa Dýrafjarðarþingum
í ísafjarðarsýslu. Við aðra umræðu fjellu
allar þessar tillögur, nema sú að leggja ög-
ursþinguin jörðina Hest í viðbót við tillagið,
er frumvarpið ákvað. En Garpsdalsgrannar
og fleiri góðmenni (Tr. G., L. Bl. og fl.)
komu fram með nýja hækkunartillögu, er
samþykkt var. við þriðju umræðu, og 1. þing-