Skuld - 13.11.1878, Síða 2

II. ár, nr. 33.]
S K U L D.
f13/u 1878.
__________________JS83____________________
oss margar kringlóttar krónur i á-
rangr!
Ititstj.
PllENTSMIÐJU-ÖLD
ÍSLAÍÍDS.
Lengi var ísland búið að búa
við eina „landsprentsmiðju“, og pótti
pá lítið til koma.
Svo kom Akreyrar-prentsmiðjan
„gamla“, sem nú má kalla, in svo
nefnda „Norðr- og Austr-amts prent-
smiðja“, sem reymdar var als ekki
eign „Xorðr- og Austr-amtsins“, heldr
einstakra manna eign („privat
Institut“ — „stofnun einstakra
manna“ er hún nefnd í inu kgl. leyfis-
bréfi sínu), og sem átti ekkert annað
skylt við „Norðr- og Austr-amtið“, en
að hún fékk eins konar hefð á, að
betla í pví umdæmi öðrum fremr;
enda hefir hún aldrei verið undir opin-
berri stjórn Norðr- og Austr-amtsins,
heldr einungis undir stjórn, er nokkrir
einstakir menn í Eyjafjarðar-og J>ing-
eyjarsýslu kusu; en að hún væri eign
Norðr- og Austr-amtsbúa var fyrir-
sláttr einn til að gjöra hana vinsælli,
enda var ekki eignin í, pví hún hefir
alla daga ómagi og aldrei sjálfbjarga
verið.
Svo bættist nú við priðja prent-
smiðjan, „nýja prentsmiðjan“ á Akr-
eyri, sem vér viljum kalla prentsmiðju
„Norðanfara“, pótt hún sé fleiri manna
eign en eins.
J>egar hún var komin, var nú pegar
orðið ofskipað prentsmiðjum á E or ðr-
lan di.
J>á kom næst prentsmiðja á
Austrland, prentsmiðja „Skuldar“,
og var pað að eins samboðið pörf
tímanna.
Rétt samtíða að kalla kom ný
prentsmiðja upp í íteykjavík, prent-
I.
Æfikvæði
porstcins Gizurarsonar „Tóls“.
Af mér segist ekki neitt,
áðr en seint um vetur
seytján hundruð sjötíu’ og eitt,
sjö við aukin betur.
Mitt ið fyrsta heyrðist hljóð
í himinlofti fríju, :
er Martii tíðar tala stóð
tíu, fimm og níu.
Foreldranna ástin ör
uppfóstur ei sparði,
vöxt ég snemma féklc og fjör
scm fífill í túngarði.
Ungdóms fjörugt eðli var
æsku pá um daga,
___________________389 ___________
smiðja „ísafoldar11. — Að hennar væri
fiill pörf, sýndi sig fljótt bæði í pví,
að hún hefir miklu og pörfu afkastað,
og svo í hinu, að hún með eftirdæmi
sínu og keppni hefir komið pví til leið-
ar að in gamla landsprentsmiðja (nú
prentsmiðja Einars pórðarsonar) hefir
tekið að vanda verk sín, einkum prent-
unina, miklu betr en áðr.
Nú skyldu menn hafa ætlað, að
ísland væri nægilega byrgt af prent-
smiðjum í bráðina, par sem pær voru
orðnar fimm, og par af tværíNorðr-
landi. Enda er óhætt að fullyrða,
að fleiri muni um langan aldr eigi
fá prifizt hér, en fimm, og að tvær
prentsmiðjur auk heldr prífast als
eigi á Norðrlandi, síðan Austrland
fékk eina. Annað mál var pað, að
hefði aðcins verið e i n á Akreyri, pá
hefði að líkindum getað prifizt
ein á Isafirði, pótt afskekt sé par í
meira lagi.
J>essi hefir nú og reyndin á orðið,
pví nú kvað vera ályktað (að oss er
skrifað) að solja ina svo nefndu
„Norðr- og Austr-amts prentsmiðju“;
hún purfti eigi forstöðu hr. Skafta
Jósefssonar margra ára tíma, áðr hún
komst algjört á liausinn! —Vér telj-
um pað nú samt langt frá ekki skaða,
pví reynslan er margbúin að sýna, að
prentsmiðjur hér á landi prífast' eigi
nema pær sé eign einstakra manna,
ef nokkurri kepni er að mæta.
J>ar sem nú svona stendr á, pá
er auðvitað, að engum heilvita manni
getr í hug komið, að pað geti borgað
sig, að fjölga prentsmiðjum hér á lamh
fram úr pví, sem er, par sem ein
pessara fimm or pegar protin íkapp-
leiknum og neyðist til að liætta. —
En pví auðsærra er pað, að ef tvær
prentsmiðjur gotaekki prifiztí Norðr-
landi, og Vestrland treystist enn eigi
til að bera eina, pá inuni á Austr-
lék ég í skauti lukkunnar
sem lamb í grænum haga.
f>á lukku-sól mín skærast skein
skeiði nær dagmála,
dróg upp sorglegt mótgangs-mein
minni kæti’ að brjála.
Iktsýkinnar eitruð pest
árið mitt sextánda
pressaði mig og píndi mest
með plágu allra-handa.
Vesöl pá mín voru kjör,
verkja stungu pyrnar,
árið heilt ég kúrði’ í kör
og komst ei út fyrir dyrnar.
Líka Imýttu liðamót,
linuðust sina-fjaðrir;
lief ég ei síðan heilan fót
haft sem flestir aðrir.
____________________390 ________
landi eigi geta prifizt nema einprent-
smiðja.
|>á, sem ókunnugir"eru eystra
hér, mun pví flesta furðað hafa, er
peir lásu í blöðunum, að Sigurðr ex-
prófastr Gunnarsson hefði sótt um (og
fengið) leyfi til, að stofna enn eina
prentsmiðju hér á Austfjörðum, og
munu sumir hafa hugsað, að pessi
uppgjafa - prófastr, uppgjafa -ritstjóri
uppgjafa-árritsins „Iðunnar"1), upp-
gjafa-pingmaðr og nppgjafa-pólitíkus,
væri nú einnig orðinn nppgjafa-maðr
á vitinu, er hann gæti eigi sjáandi
séð, að sér væri ofaukið á Austr-
landi með nýja prentsmiðju. — En
vér pykjumst mega fullyrða, að inn
háæruverðugi uppgjafa-maðr á Hall-
ormsstað sé als eigi ruglaðri nú á sönsr
unum, en hann heíir verið. — En hér
liggr annarstaðar fiskr undir steini.
Svo er mál með vexti, sem ýmsum er
kunnugt, að vér lentum í allsnarpa
orðasennu út úr smámunum við heiðr-
aðan góðkunningja vorn á Seyðisfirði
í blaðinu í fyrra og fengum af pví og
fleiri orsökum talsverða mótspyrnu
par; par við bætist, að Seyðfirðingar
hafa lengi viljað hafa prentsmiðju hj á
sér, sem noklcur von er á, par sem
par er mest bygð og einna mest að-
sókn til verzlunar á Austrlandi; svo
var enn ið priðja, að inn háæruverð-
ugi uppgjafa-maðr mun pykjast eiga
ritstjóra „Skuldar“ grátt að gjalda
fyrir „pólitíska prestinn“ á Austr-
landi, sem mun vera svo kristilega
keif'trækinn, að gleyma ekki svo sftrri
1) Útgef. „Iðunnar11 ætlaði að fá henni
meðferðis „ódáins-aldini sögunnar11, eft-
ir því sem hann sjúlfr sagði í formúlanum
(|iað var svo slorlegt líka!). Eu í misgá hafði
hann tekið einhver önnur epli í nesti handa
„Iðunni“ sinni (sumir segja hrossataös-kögla
og lainba-spörð); meltist henni [iað svo illa, að
hún fékk af öllu kveisu og uppþombu og
sálaðist af á fyrsta ári.
|>á heyrði’ eg bæjar hyslcið ungt
hlæja’ og illa láta,
mér í fyrstu féll svo pungt,
ég fór pá strax að gráta."
Tímalengd frá trega’ og neyð
tekur af sviðann mesta;
eins fór mér um lyndis-leið,
ég lét ei á mér festa.
|>ótt ég hefði pennan skamt
og prauta liði standið,
alfaðir mér ýtti samt
inn í hjónabándið.
Konan var til verka lient
vel í meðallagi;
ég bafði líka hagleiks-ment
lilotið af flestu tagi.
Milcinn lilaut ég aldrei auð,
af sem nokkrir státa;