Skuld - 30.01.1880, Blaðsíða 3

III. ár, nr. 34.]
SKULD.
p0/,, 1880.
409
myndast fleiri og fleiri síldarvpiða-fé-
liig frá Noregi liér við land.
- Jeg vona nú að „Skuld“ færi oss
bráðum ritgjörð um petta efni, pví
Jekki mun af veita, pó brýnt sé fyrir
mönnum hver nauðsyn hér bcr til að
vakna og byrja með endrnýjuðu fjöri
og kröftum, en umfram alt með öflug-
um samtökum.
Fjaröbúi.
Áfram með bindindi.
[Niðrl.| Atluigasenulir.
Yið 1. gr. j>ótt sumt kynni að
varða ábyrgð eftir hegningarlögunum,
má pó álíta affarasælla að taka fram
lijer hið sjerstaka í sjerstökum lögum,
ekki mun af veita. Yiðvíkjandi seinni
parti greinarinnar, sbr. Frafara 1.
árg. nr. 22.
Yið 2. gr. Sbr. Eramf. 1. árg,.
nr. 5, líka nr. 13, einnig nr. 20. A
milli orðanna „greiðasölumenn“ og
„skal stranglega“, pótti sumum betra
áð bæta „sen lijer eftir fá leyfi vald-
stjórnarinnar til greiðasölu". Ekki
voru allir á niðurlagi greinarinnar:
„líka að selja . . .“ og út greinina,
en fleirum pólcti pó, sem afnám
smá-vínkaupa í krambúðum mundu
minka vínkaup og víndrykkju nokkuð.
Yið 3. gr. Sbr. dæmi hinn 743
presta, -sjá Eramfara 1. árg. 20. nr.
Yið 4. gr. Ljóst, pví ófrelsi mætti
heita að banna slikt.
Við 5. gr. Eðlilegt og ljóst.
Yið 6. gr. í skýrslugjörðum pess-
um, líka pótt neitandi væri, liggja
meðmæli með bindindi; yrði petta ár
eptir ár, mundi bindindi pokaáfram;
pað má og álíta að prestar sje mátu-
legir til að baffa pessum starfa við sig,
pví margir segja, að peir hafi ekki of-
mikið að gjöra. Hin sjerstaka skýrsla
um aðgjörðirnar, sem nefnd er í grein-
inni, gefur og sjerstakt aðhald.
Við 7. gr. Til grundvallar ligg-
ur sú hugsun, að pað sje hið mesta
landstjón og pjóðhneyrksli, að prestar
sje drykkjumenn og meira að segja,
að prestur eigi alclrei að sjúst drukk-
inn eða jafnvel k e n n d u r. jparf pessi
skoðun eklci að eins að innrætast presta-
stjettinni allri og hverjum einstökum
meðlim hennar, heldur og sóknarfólki
livervetna um land. J>ví ekkert sókn-
arfólk ætti að hafa svo sljófa, sof-
andi og dauða siðferðis og sómatilfinn-
ingu að pola drykkjuprest fyir sálu-
sorgara, pví slikt er siðspillandihilming
og samsekt í hinu vonda, petta er sið-
ferðisniðurdrep og sáluvoði, sem pó á
sjer viða stað og er skömm að slíkt
gangi átölulaust og vítalaust. En slíkt
mein mun litla og ótrygga lækningu
ía með hófskenningum, en hinn mát-
inn, bindindismátinn, er bæði áreið-
anlegri og auðveldari fyrir hið breyzka
eðli og pess vegna, pegar dýpst er
skoðað, in a n n ú-ð 1 e g r i. ]?ó mun
pessi grein purfa mikillar lögunar við,
en samt parf engum presti að vor-
kenna, pótt hann verði að fara í bind-
indi, ef hann liefir sýnt, að liann parf
pess (en pörf fyrir bindindi virðist
hver sá að sýna, sem hefir orðið drukk-
inn, einkum ef pað er oftar en einu-
sinni). Og geti drykkjupresturinn ekki
(eða vilji) verið bindindismaður, nje
sannur og áreiðanlegur hófsmaður með
410
vín, hvernig getur hann pá verið
prestur ?
Við 8. gr. Sbr. hið áður sagða
um skýrslugjörðir í pessu máli.
Við 9. gr. J>að er áríðandi fyrir
framöld bindindisins, að embættis-
bælcur einstakra bindindisfjelaga glat-
ist aldrei, pótt pau sjálf dæi út; við-
hald bókanna yrði lifandi og ljfgandi
endurminning hins horfna, til að leiða
aftur bindindið fram í endurfæddri mynd.
Hvað skýrslunnar áhrærir, virðist alt
ljóst. Hægt að framkvæma, en gjörði
pó ómetanlegt gagn.
Yið 10. gr. f>að má gjöra ráð
fyrir, að lög bindindisfjelaganna bindi
læknaráðið við lærða lækna og pá, sem
sem fengju lækingaleyfi. En læknir
mætti hugsast, að gæfi einum eða
fleirum leyfi tií að láta úti áfengis-
meðul; petta getapekkjendur (Kj end-
ere) um dæmt. En pá spurning má
íramsetja: Má ekki alveg forð-
ast áfengismeðul? — (Sbr.
meðal annars ritgjörð læknir Madsens
í 2.—8. nr. af „Dimmalætting11 2. árg.
einkum nr. 6). Óg getur hugsast að
að bindindismaður megi taka trausta-
taki á læknisráði með áfengismeðul?
Sje pað, sem væri sannlega viðsjál nauð-
syn, pá skyldi bindindismaður skyldur
að fá sampykki læknis skriflegt undir
eins á eptir, að petta meðal hefði ver-
ið nauðsynlegt eða ómissandi, eptir
pví sem pá stóð á. Sampykkið sýnist
sem fyrst fjelagsstjórninni. Fengist
ekki sampykkið, væri bindindismaður
brotlegur. Yiðvíkjandi bindindislækn-
um, yrði pað að vera með öllu bann-
að, að læknir yrði hið allra minnsta
kendur, eða að hann veitti eða ljeti
úti nokkurn dropa áfengis nema til
lækninga. [>etta mætti líklega ein-
sltorða í reglugjörðinni, auk pess sem
pað liggur a 1 m e n n t í lögum fjelag-
anna eða hinni rjettu bindindishug-
mynd. Fyrir ranga eða skeytingar-
lausa tillilutun læknisráðs af óvinveitt-
ri hvöt við bindindið lilýtur að vera á-
byrgð gegn hverjum lækni sem er.
Fyrir pví verður að sjá, að læknisráð-
ið verði engum ásteyting, pað er,
að pað veki engan snefil af vínporsta,
ef mögulegt er, en notkun áfengis eptir
fastbundnu læknisráði parf víst að eiga
sjer. stað, par sem pað yrði áreiðan-
lega hættulegt að vera án pess.
Yið 11. gr. ]>etta má svo sem
ekkert gjald heita, hjá pví sem land-
ið nú geldur í áfenga drykki og afleið-
ingar peirra og mundi pað líklega
borga sig fyrsta fjárhagstímabilið, en
marg-borga sig pegar fram í sækti,
ef laglega væri áhaldið. Núerlands-
sjóður missir 1 fyrir pessa útgjalda-
grein og einnig fyrir rýrnun víntolls
af völdum bindindis, pá mega lands-
menn, vegna vaxandi velmegunar af
völdum bindindis, pakka fyrir að lands-
sjóður nær sjer niðri með öðruvísi lög-
uðum álögum, ef eigi tekst að spara
landssjóðsfje svo, að slíkra nýrra álaga
purfi ekki. það kynni að mega álíta
að: „pá koini dagar og pá ltomi ráð“.
Eptir núlegri stefnu bindindisins á ís-
landi, virðist pað ekki geta dregizt
lengi, að höfuð-bindindisfjelag mynd-
ist og virðist pað í lilutarins eðli, að
pað fjelag annist ritstjórn bindindis-
blaðsins í sameining eða samvinnu við
biskupinn eða með eftirliti hans. það
er að gjöra ráð íyrir, að öll bindind-
isfjelög yrðu kaupendur blaðsins. Enda
mundu og margir bindindis- og menta-
411
vinir kaupa blað petta, pví margir
mundu að líkindum styðja pað utan-
lands og innan. Af landssjóðstillagi
pessu yrði borgaður meðal annars burð-
areyrir fyrir blaðið og burðaryerir und-
ir öll embættisbrjef fjelaganna. Yon-
andi er að alpingi nú og sjer í lagi fjár-
hagsnefndin, ekki síður en 1877, hafi
„áhuga á, að öll góð og nyt-
sömfyrirtæki væru styrkt,
sem til 1 a n d s h e i 11 a h o r f a“.
Sjá alp. t. 1877, bls. 45 f. p. En
pessi styrkur er auðsjáanlegt útsæði,
til að bera margfaldan ávöxt; petta er
auðsjáanlega til að styrkja gott og nyt-
samtfyrirtæki, sem til landsheilla horfir.
Yið 12. gr. Líklega kynni pað
að vera betra. að ákveða sektirnar
við hinar einstöku greinir.
Nokkrar greinar úr „Framfara“.
Frf. 1. árg. nr. 22. |>ingið í Penn-
sylvaníu hefir sampykt lög, sem banna
að ungar stúljiur sje liafðar til pess, að
ganga um beina og pjóna í veitingahús-
um, til pess að frelsa stúlkurnar frá peirri
siðaspillingu, sem lífið í veitingahús-
um er undirorpið. |>essi lög eru sett
sjerstaklega með tilliti til Pittshorgar.
í peim bæ eru 40 veitingaliús og 400
pjónustustúlkur; hafa lögin pegar feng-
ið undirskript (staðfesting) ríkisstjóra.
Frf. 1. árg. nr. 5. I sumarhefir
verið mikið ritað og rætt urn laga-
frumvarp, er nefnist „Dunkin A.ct“,
er gengur út á að afnema alla vín-
fangasölu í hverju pví umdæmi, sem
fleiri hluti atkvæða er með pví.
Var lagafrumvarp petta borið fram
til atkvæða í fjölda mörgum pinghám
(Counties) í Ontario í sumar, og
fjekk víða meiri hluta atkvæða íbúa
peirra, svo pað varð að lögum. Sam-
kvæmt öðrum lögum leyfðist engum
að selja vínföng, hvorki í staupatali
nje stórslöttum, nema hann hefði til
pess leyfisbijef frá C ounty-stjórninni,
en samkvæmt „Dunkin“-löguuum, má
County-stjórnin alls eigi veita neinum
leyfi til að selja vínföng í staupatali.
]>ar af flýtr, að í öllum peim stöðum,
par sem frumvarpið var sampykt með
meiri hluta atkvæða, urðu allir greiða-
sölumenn (H o t e 1 - K e e p e r s), sem
liöfðu leyfisbrjef til að selja vínföng
ásamt öðrum greiða, að hætta vínsöl-
unni. |>að er nú að eins lítilreynsla
komin á, hvernig gengur, að framfylgja
lögum pessum, en eigi heyrist annað,
en pau reynist vel. |>að var eptir-
tektavert, að í öllum stærstu bæjum
voru menn meira á móti Dunkin-lög-
unum, en út á landinu, svo pau náðu
síður lagagildi í peim pinghám, sem
stórbæjir eru í. í stórbæjum, sem
eru pinghár út af fyrir sig, gekk einn-
ig illa með pau. |>annig fjellu pau
t. d. í Toronto.
Frf. 1. árg. nr. 13. A pinginu í
Manitoba..... Ennfremur lög um að
takmarka sölu á áfengum drykkjum.
Eptir peim eiga vínsöluhús (salónar)
að afnemast og fjöldi anuara veitinga-
húsa (hotella) og ákveðast eptir fólks-
fjölda Winnipeg má hafa 23.
Frf. 1. árg. ur. 20. 743 prestar
í ríkinu Massachusetts hafa opinber-
lega mælt með, að sett yrðu lög til
að banna tilbúning og sölu áfengra
drykkja í pví ríki.
Frf. 2. árg. nr. 9.
, BLNDLNDISBYGGÐIISr.
í rikinu Illionis er „County11 eitt,