Skuld - 09.07.1880, Síða 1

S 35

H 5 >ci
<i> rs fli
G -S
- íu O
Ö 2
co ^
.- B
-j
— ^ n
>1 p
^ h
_ p-
ö •-*
g ^
S «r
3 ~
£
- °3
pr £
. P P
$1 s
IV. árg. ESKIFIRÐI, FÖSTITDAG, 9. JÚLÍ. íír. 114.
121 | 122 123
„S K U L D,“
Icelandic Kewspaper
political aml literary.
Proprietor and Editor: JÓN ÖlAFSHOX.
40 Numbers a year. — Price 6sh. '(1 doll.
50 cts.) postage prepaid by the Publisher.
„Skuld“ is the leading lce-
landic journal in politics and li-
terature as well as it is the largest
of the Icelandic papers, the others
varying from 30 to 32 numbers
a year.
EXCHANGE. Puhlisliers of
foreign periodicals (Monthlies, AVoek-
lies or Dailios) can get „Skuld'1 in
exchange for their own paper.
FOREIGN Publishers and Au-
thors will pleaso notice that foreign
books &c are reviewed and a copy of
the review sent to the respective pu-
blisher.
Adress: Editor „Skuld<4.
Eskiiiord, Iecland.
- Vér biðjum vora heiðruðu kaup-
endr að lita upp og lesa borgunarskil-
mála vora, sem standa til hliðar við
titilinn á blaðinu.
Útg. „Skuldar“.
Dálítið meira
um
alÞingis-kosningarnar.
Tj^inn „lesandi pingtíðandanna11, seni
vér virðum mikils, hefir í siðasta
blaði Skuldar látið í ljósi álit sitt um
alþingiskosningar p.-cr, er 1 liönd fara
í haust. Af pvi vér getum ekki felt
oss við alt pað. cr inn heiðraði „lcs-
andi“ fer fram á, þá verðum vér að
fara nokkrum orðum um málið, svo
að skoðanir lians verði ekki teknar
fyrir skóðanir ritstjórnarinnar.
„Lésarinn“ ber pað á blöð vor,
að „sum peirra hafi eigi viljað að ueinn
prestr væri kosinn á ping, en flest liafi
álitið þá of marga“.
Vér verðum nú hér að benda á
eitt atriði, sem varla er alment nægi-
lega gaumr gefinn, og það er það, að
blöðin á Islandi eru með tvennu eða
jafnvel með þrennu raóti, er um skoð-
anir er að ræða. Skoðun b 1 ajð s
verðr það eitt kallað, er ritstjórn
þess fylgir fram, en eigi hver sú skoð-
un, cr leyfi kann að fá til að koma í ljós
í aðsendum greinum. X ú er svo,
að sum blöðin hér hafa ritstjórn, eigi
á pappírnum að eins, heldr ritstjórnir,
sem vissulega fylgja fram ákveðnum
grundvallarskoðunum, ritstjórnir, sem
eru hugsandi verur og hluttakandi
stærðir í umfjöllun almennra mála;
aftr eru önnur, sem engaritstjórnhafa,
heldr að eins útgefanda (þó þeir titli
sig ritstjóra), sem enga skoðun, þekk-
ing né vilja hafa í neinu máli, útgef-
endr, sem hafa sér það að atvinnu að
prenta í blaðformi alt, sem þeim er
sent, eitikum frá þeim, er selja blaðið
aftr fyrir þá, með öðrum orðum út-
gefendr, sem vinna sem skynlausar
skepnur til matar sér. fau blöð, sem
sem slíkir menn gefa út, liafa náttúr-
lega enga skoðun; þau flytja
hverja skoðun sem vera skal, en
h a f a enga sjálf. ]?au geta haft sína
þýðing, því oft fellr í þau bæði ilt og
gott; en að bera þeim á brýn að þau
hafi s k o ð u n. það er hróplegt rang-
læti. Slíkt blað er „Norðanfari“ og
og slíkt ið sama „Máni“ að likindum
(að minsta kosti ef satt er, sem sagt
er, að ritstjóri hans verði að gjöra
sér að góðu, að prentari blaðsins
gjöri þær breytingar á ritgjörðum hans,
sem honum sýnist1). J>að hljóta því
að vera einhver af hinum blöðunum,
scm „lesandinn“ segir um „að þau vilji
eigi að neinn prestr sé kosinn á þing“.
Oss þætti æskilogt, að hann benti á,
hver þau séu, því vér minnumst eigi
að hafa orðið varir við, að slíkt væri
vilji neins blaðs liér á landi.
Hér verðum vér aftr að deila þeim
blöðum, sem skoðun h a f a, í tvent;
þau blöð, hverra ritstjórn leyfir öðrum
að láta í ljósi í blaðinu frábrugðnar
eða gagnstæðar skoðanir við það, er
blaðið (ritstjórnin) fylgir (svo sem
„Skuld“ gjörir), og svo hin, er eigi
leyfa öðrum aðsendum greinum að-
gang í blaðið, en þeim, sem fylgja
sömu slcoðun sem ritstjórinn (svo sem
„Norðlingr“ mun gjöra). „Jp>jóðólfr“
og „ísafold“ munu hneigð að síðari
reglunni, en þó bregða af henni ein-
att. Nú er það auðsætt, að eigi verðr
1) þannig er almæli, að þegar Jrandritið til
uppástungu nm þingmannskósningar kom 1
prentsmiðjuna, hafi Dr. Gr. Thomson verið til-
nefndr sem þjóðkjorinn, en nafn Grrims hefði
faliið burt í prontsmiðjunni, en nafn Einars
prentara komið í staðinn; en stungið upp á
Grími sem konungkjörnum. Máske ritstjórn
Mána „lösséri'1 i vasa prentarans?
það alt kallað slcoðun blaðsins, er birt-
ast lcann i því sem skoðun einhvers
aðsendanda, nema blaðið fylgi þeirri
reglu að taka aldrei greinar, sem frá-
brugðnum skoðunum fylgja.
Hitt mun „lesandinn" satt segja,
að flest — honum hefði enda líklega
verið óhætt að segja öll — blöðin á-
líti hekt til m a r g a presta setið liafa
á síðasta þingi, eklti sízt eins og þeir
þá líka voru sumir. Eins og vér t. d.
vildum fyrir engan mun missa t. d.
séra Arnljót og sérá Pál Pálsson úr
neðri deild, eða séra Benedikt úr efri,
þannig sjáum vér eigi betr, en að sár-
lítill söknuðr hefði verið að séra Guð-
mundi Einarssyni í neðri deild og sÖnn
þinghreinsun að séra Eiríki Kúld úr
efri deild. Menn, sem hafa svo mikið
af laus-hringlandi kvörnum í kolli, sem
nær ávalt koma fram sem fulltrúar
éinfeldninnar, óvitrleikans, fákænsk-
unnar og enda ófrelsisins (í einfeldni
náttúrlega), þeir hafa smátt erindi á
þing, þó klorkar sé og riddarar af
danabrókinni. Og síðan séra E.
Iv. misti handleiðslu Jóns Sigurðsson-
ar og lenti í efri málstofuna, þá lxefir
oss virzt hann líkjast stjórnlausu flaki,
sem berst fyrir straum og vindi. Og
það sem verst er, áblástr heilbrigðrar
skynsemi sýnist alveg kraftlaus til að
lirífa hann úr þeirri liringlandi hring-
iðu aftrhalds og ófrelsis, sem hann
botnveltist i.
I málinu um koSningarlögin (bæði
1875 og 1877), um sóknabandsleysing
(bæði 1877 og 1879), um borgaralegt
hjónaband (1877), um uppfræðslu
barna, um flestallar kauptúnalöggild-
ingar, já í flestöllum málum mun séra
Kúld hafa vorið skilningssljóleikans
og fávizkunnar megin. Yértrúumþví
eigi að óreyndu, að Barðstrendingar
séu þau pólitísk „þrot“, að þeir eigi
ekki einhvern þann ósveitlægan gras-
nytjar-mann kjörgengan, er þeir sé
botr af sæmdir sem fulltrúa á þingi,
en séra Kúld.
Svo virðingarverðr og elskuverðr
maðr sem séra Guðmundr er Einars-
son, og svo búfróðr sem liann er og
svo snjallr að telja til, hvað marga
nýmjólkrpotta þurfi til að gjöra svo
eða svo þunga smjörsköku, þá er hann
sorglcga gamaldags í skoðunum, hræddr
við frelsi, hvort heldr er i hjúskapar-
gjörð, verzlun eða prestsþjónustu, og
þykir honum sem gömluin búmanni