Skuld - 09.07.1880, Qupperneq 2

IV., 114.]
124
SKITLD.
126
[ð/7 1880.
125
svo vænt um tjóðrbönd og klafa, að
hann minnir stundum uppi á pingsaln-
um að hann sé í fjósinu á Breiðaból-
stað að binda bola, eða í varpanum
að tjóðra kálfinn, og vill hafa sömu
tök á þjóðinni: ekkert leyfi til að sigla
upp alla firði vill hann hafa, heldr
tjóðra landsmennvið ina gömlu verzl-
unarstaði — náttúrlega, kálfsófétið á
að tjóðrast í varpanum við hælinn, en
ekki spranga um alt túnið; ekkert leyfi.
vill hann hafa fyrir menn til að þiggja
pjónustu að þeim presti, er manni bezt
líkar, heldr skulu menn bundnir við
sóknarprestinn með hörðu lagabandi —
náttúrlega, ekki leysa nautin á básun-
um, heldr hlekkja pau hvert fast við
sinn bálk og stoð; annars verðr alt í
uppnámi og enginn friðr í fjósinu,
nautin eru vís að stanga hvert annað
til örkumla.
Nei! séra Guðmundr er miklu
betr í sínu essi við strokkinn og í
búrinu raulandi sinn búnaðarbálk vestr
í Dölum, en sem fulltrúi Dalamanna
á löggjaf'arþingi voru.
|>eir Dalaraenn verða að senda
okkr yngri krafta á þingið.
J>að er enn einkennilegt við þ e s s a
tvo presta, að þeir hafa nær hver-
vetna fylgt fram óþörfum launahækk-
unum til embættismanna, og séra
Eiríkr þess] utan einatt,_ að því er
bezt verðr séð, látið leiðast af persónu-
legri ofsóknarfýst eða óvild gegn ein-
stökum mönnum, t. d. á síðasta þingi
gegn Jóni landritara; kvaðsvomegnt
að því, að þó séra Kúld væri búinn
að tala fyrst í einhverju máli og láta
í ljósi skoðun sína, þá söðlaði hann
um þegar og gekk þvert ofan í sjálf-
an sig, er hann heyrði að Jón ritari
var á sama máli; og er eigi unt að
merkja aðra sýnilega ástæðu til þess,
en löngunina til, að vera þvers um við
alt það, er Jón segði, hversu satt
sem það væri. Yér vísum til dæmis
til umræðnanna í launahækkunar-máli
póstmeistarans.
Slíkt gerir þó séra Guðmundr al-
drei, því hann er maðr inn samvizku-
samasti og hefir góða stjórn á geði
sínu.
Yér vænum hvorugan þessara
manna illra hvata, það er langt í frá
oss. En séra (luðmundr er svo gam-
aldags í skoðunum, að hann er að
ætlun vorri óhæfr til að byggja á þeim
frelsisgrundvelli, sem lagðr er með
stjórnarskrá vorri, því hann skilr hann
ekki; og séra Eirikr hefir þá vits-
muna- og skapferlis-bresti sem þing-
maðr, að hann er að voru áliti sá
lang-óhæfilegasti maðr, sem hefir átt
sæti á löggjafarþingi voru. ]>að er
enginn einn, sem kemst í minstu
samlíking við hann; það hefði verið
lítil tiltök, ef hægt væri að steypa
saman í eina persónu vitsrnunum Ste-
fáns í Arnanesi og skapferli Hadórs K.
þingmanns Reykvikinga, því það skap-
ferli er svo einkennilegt, að oss skyldi
ekki undra, þótt það fengi'rúm ívið-
bæti við þjóðsögur vorar, líklega flokk-
að undir „ófreskis-gáfur'1.
Um Haldór K. þyrfti annars sann-
lega að ræða fá orð sem þingmann.
Vér skulum ekki tala margt um inn
þjóðræmda þráa hans og þverlyndi,
sem honum að líkindum mun vera
ósjálfráðr skaplöstr, og kveðr þó svo
ramt að því, að til er alkunn þjóð-
saga um hann frá Júngvallafundi, er
hann á að hafa byrjað ræðu sína á
því, að hann væri ekki hingað kominn,
til að láta sannfæra sig1). Og allir
muna eftir þeim orðum í ræðu lands-
höfðingja eitt sinn, er hann hafði svar-
að fram komnum mótbárum á þingi,
að sér dytti ekki í hug, að víkja máli
til þingmanns Reykvíkinga, því „það
er alkunnugt, að það er sérstaklegum
örðugleikum bundið, að sannfæra
hann“. ]>að var beizk inntaka, þó
smá væri, og vakti almennan sam-
þykkis-hlátr með öllum þingheimi, er
landshöfðingi mælti þessi orð.
Vér viljum ekki minna á forn kaun
Haldórs K., sem seint munu gróa, svo
sem Hirðis-hrúðr og kláða-kaun. En
vér fáum eigi bundizt að geta þess,
að þó maðr náttúrlega megi ekki án
mætra orsaka drótta því að þingmanni,
að hann fylgi öðru en skoðun sinni, þá
er það mjög óviðfeldið að sjá t. d. í
laxamálinu, að þingmaðr Reykvíkinga
skuli undir umræðum málsins vera að
ganga út að áhorfenda-grindunum og
láta Thomsen kaupmann hvísla sér í
eyra, og svo skuli hann ganga til
sætis aftr og halda einskonar máls-
færslu-vörn uppi fyrir hagsmunum
Thomsens. Sé það nú almæli ofan
á alt þetta að þingm. sé í skuldasúpu
við verzlun Thomsens, þá er ekki að
kynja, þótt sjálf aðferð þingmannsins
freisti ýmsra radda til, að eigna hon-
um aðrar hvatir, en ást til sannleik-
ans. Og slíkar raddir höfum vér lieyrt.
]>að er ekki vor tilgangr að beina slík-
um getum að honum, en vér vildum
benda til þess, að þingmaðr ætti að
reyna að forðast enda útlit það, er
gefið geti tilefni til slikra geta, ef hon-
um er það vel unt.
En hér er annað mál meira um
vert. ]>ví hefir aftr og aftr verið
drót'tað að Haldóri K. í ísl. blöðum
(og útlondum líka), að hann væri höf-
undr inna alræmdu lyga- og róg-bréfa
frá íslandi i „Morgunblaðinu11 danska
— og hann hefir oss vitanlega aldrei
borið af sérþað óþverra-faðerni. Svo
1) Hvort sagan, sem algeng er um land
alt, sé sönn eðr eigi, gjörir lítið til. það, að
slík saga verðr til um hann og að henni er
trúað um alt land, það sýnir, hver maðrinn
er. Hverjum gæti dottið í hug að trúa slíkri
sögu eða búa hana til um Jón Sigurðsson,
Tryggva Grunnarsson eða því líka menn?
lengi sem Haldór K. ber ekki þetta
faðerni af sér — svo lengi sem full
ástæða virðist til að eigna honum alla
þá forsmán, svívirðing og lygi, sem inn
íslenzki fregnriti „Morgunblaðsins“
hefir gjört sig beran að og sekan í,
svo lengi er það óþolandi af nokkru
íslenzku kjördæmi að kjósa hann.
Bitstjórn Skuldar hefir jafnan unnað
lieykjavík sem höfuðstað landsins, þar
sem islenzk þjóðleg sómatilfinning ætti
að hafa sitt öflugasta forvígi og vörn.
En kjósi Reykjavík fregnrita Morgun-
blaðsins (hver sem hann nú er) á þing,
þá á hún ekki betra skilið, en að öll
in íslenzka þjóð hræki henni út af
sínum vörum og segi henni fullkomið
þjóðernisstríð á hendr. — En vér þykj-
umst þekkja svo til Reykvíkinga, að
vér vitum, að hávaði þeirra hafi fulla
andstygð á þeim sauruga grís, sera
veltir sér í sinni eigin mykju í Morgun-
blaðinu og svívirðir þar alla beztu
menn þjóðarinnar og frjálslyndustu.
Ilvert einasta íslcnzkt blað, bæði
Skuld, norðlenzku blöðin og sunnlenzku
blöðin (nema Máni í prentara-vasan-
um) hafa öll lýst fullri andstygð sinni
á fregnbréfum Morgunblaðsins og fyrir-
litning á fregnritanum. íslendingar í
Höfn hafa gjört ið sama bæði í „Skuld“,
í „Morgunblaðinu“ sjálfu og öðrum
Hafnar-blöðum.
Enginn —- ekki einn einasti
Islendingr hefir gjörzt til enn í dag
að mæla fregnritanum eitt orð til
bóta eða taka svari hans.
Er hann þá ekki dæuidr af
þjóðinni ?
Jú, sannarlega er hann veginn
og léttr fundinn, og hafi hann hingað
til setið á þingi, þá á hann að upp-
rætast og út varpast.
„Lesandi þingtíðindanna11 í siðustu
„Skuld“ komst heppilega að orði, er
hann segir svo: „]>að ber einatt við,
að þeir þingmenn, er mest tala, og
það jafnvel í ö 11 u m málum, hver
sem eru [og þá náttúrlega hvort sem
þeir hafa minsta vit á eða ekki] koma
með litlar upplýsingar í raálunum, og
hafa mér sýnzt ræður þeirra sumra
hverra vera ástæðulaust rugl
e ð a j ó r t r t u g g a eftir þeim,
sem áðr hafa talað í mál-
inu“. — Ef við lifðum á kraftaverk-
anna tíð, þegar Nemesis-fingr reit á
veggina sitt „Mene tekel ufar-
sin“, þá værum vér vissir um að fá
að sjá áþekk orð í glampandi stöfum
yfir höfðum þeirra Haldórs K. og Ste-
fáns í Árnanesi. Yér gætum týnt
saman dæmi þessa af ræðum Hal-
dórs K. svo mörg, að fylla mundi
marga árganga af „Skuld“ — já, vér
segjum í fullri alvöru marga árganga,
því vér höfum lesið ræður hans í þing-
tíðindunum ár eftir ár, og — safnað
dæmum! Hann étr eftir öllum, jafn-
vel eftir sjálfum sér!