Assessorarnir í öngum sínum eða - 01.01.1879, Qupperneq 1

ASSESSORARNIR í ÖNGUM SÍNUM
EÐA
„INTELLIGENTSIN“ GEGN „DÓNUNUM“.
PÍSLARSAGA I BRJEFUM FRÁ N. N. TiL VINA SiNNA.
3. úígáfa aukin og endurbætt. (I. útgáfa uppseld á 3 klukkustundum).
Mottoí „Öllu gamni fylgir
^ alvara nokkur“.
Reykjavík, 31. des. 1878.
fegar jeg um hádegisbilið var á
gangi nálægt bæjarfógetakontórnum,
mætti jeg kunningja mínum, og er það
ungur efnilegur maður, sem talinn er
góður smiður og einhver hinn bezti skrif-
ari í Mýrasýslu, tók hann mig á ein-
tal og sa.gðist vera nýkominn frá bæj-
arfógetanum, sem hefði verið mjög reið-
ur út af því, að sama morgun hafði
verið slegið upp á götuhornin viðvörun
gegn því, að kjósa Halldór K. í. í bæjar-
stjórnina; en bæjarfógetinn vildi fyrir
livern mun fá hann endurkosinn. Með-
an við erum að tala um þetta og furða
okkur á því, hvernig embættismaður,
sem er hlaðinn svo mörgum störfum og
bæjarfógetinn, gætifengið tíma til þess
að rekast í það, sem hann varðaði ekk-
ert um, kemur til mín Jón bóndi J>órð-
ars.frá Hlíðarhúsum, og segist hafa kom-
ið sjer saman við aðra bændur og tómt-
húsmenn um, að eiga með sjer undir-
búningsfund undir hinar í höndfarandi
kosningar, og biður mig um að koma
á þenna fund. Jeg var Jóni þegar
samferða og var nafni hans ritar-
inn kosinn fundarstjóri. Höfðingjarnir
höfðu sent lögregluþjóna sína, en eng-
inn amaðist við þeim, og hefi jeg
aldrei komið á neinn fund, þar sem
hægra var að stýra umræðunum, þar
sem málæði var minna, og þar sem fund-
armenn kæmu fram kurteisara, frjálslynd-
ára og einarðlegra og gjörðu sjer minna
mannamun en þar. Jeg gat því ekki annað
en lofað að framkvæma beiðni fundarins
til mín, sem var að skora með augl., er fest-
ar yrðu upp ágötuhornin, ákjósendur að
gefa eptirnefndum mönnum atkvæði sín :
Guðmundi bónda J>órðarsyni á Hól,
Agli borgara Egilssyni í Glasgow,
Jóni ritara Jónssyni í Teitshúsi,
Jóni bónda þ>órðarsyni í Hákoti og
Pjetri bónda Gíslasyni í Ánanaustum.
En framkvæmd á þessari ákvörðun
var með nokkrum vandkvæðum, þar sem
Theódór bæjarfógeti hafði látið rífa nið-
ur auglýsingar þær, er áður voru komn-
ar um að kjósa aðra en Halldór í
bæjarstjómina, og mátti búast við, að
hann ekki myndi hlífa meira auglýsing-
um fundarins, úr því að fundurinn ekki
vildi vita neitt af yfirkennaranum að
segja. Jeg vonaði samt að herra Theó-
dór, er sagður er maður fljótfær og lít-
ið fróður i lögum, en meinlaus og rjett-
sýnn, þegar vondir menn villa ekki
sjónir fyrir honum, myndi sjá að sjer,
og lofa auglýsingum fundarins að sitja,
því fremur sem hann hafði látið nafn-
laust brjef, ritað með auðþekktri hönd
og innihaldandi áskorun um að kjósa
Halldór, sitja óhreift á veitingahúsi
því, þar sem höfðingjar bæjarins hafa
amtsleyfi til að vera við toddy- og bjór-
drykkju alla nóttina ; en hjer fór öðru-
vísi, en jeg ætlaði, því óðara en fund-
arauglýsingarnar voru komnar upp,
voru þjónar bæjarfógetans, Ólafur, Jón
og |>orsteinn komnir á staðinn, og bún-
ir að hirða bæði pappírinn og naglana.
Jeg íjet skrifa ný uppslög, og þegar Theó-
dór eir.nig var búinn að bjarga þeim,
Ijet jeg prenta áskorun fundarins í svo
mörgum exemplörum, að Theódórgæti
haft nóg, þó hann hirti ekki nema
helminginn af þeim meðnöglunum,íupp-
slög heilt ár, og svo að hann þyrfti ekki
að skrifa auglýsingar sínar á grána, eins
og hann er farinn að gjöra á þessum
síðustu og verstu tímum.
1. janúar 1879.
þ>egar jeg kom út í morgun voru
fundar auglýsingarnar komnar upp al-
staðar á ágætum hvítum pappír, sem
hægt var að skrifa á hinumegin við
hið prentaða, og með alveg óryðguðum
nöglum, og var sagt, að þeir Ólafur
Jón, Theódór og J>orsteinn hefðu verið
að gjóta girndaraugum til þeirra, en
ekki árætt að hirða þær enn þá, líklega
vegna helginnar. J>jer vitið, að sá sið-
ur kvað við gangast í höfuðstaðn-
um að hýrast hver í sínu horni, fáir
skipta sjer af náungum sínum, nema til
þess að rífa þá niður, rægja þá og hæða,
og þegar þeir finnast, þora þeir varla
að tala hver við annan af hræðslu
fyrir að hlaupa á sig, og verða fyrir
hlátri, eða þá, af því að þeir þurfa að
íhuga allt sem sjest á heimilinu, svo að
þeir geti sagt frá þ ví aptur,þegar þeir finn-
ast hjá Kristjáni karli á nóttunum, eða
þeir halda „kjaptaklúbb11 heima hjá
sjer. Að minnsta kosti er þessi bæjar-
bragur sagður að vera ríkjandi hjá
mörgum í hinum æðri „sferum11, og er því
von, að aumingja fólkinu þar opt leiðist
sárlega, og æfinlega tregi hina dýrðlegu
Hafnarvist, og þeir ekki sízt, sem aldrei
hafa komið út fyrir landsteina. Einnig
er það skiljanlegt, að fólkið aldrei getur
farið snemma áfætur, og þegarþað kem-
ur saman, hefir ekki annað sjer til skemmt-
unar, en að offylla sig með mat og drykk
í hinum alræmdu átveizlum sínum.
Jeg segi ekki þetta af eigin reynzlu,
því jeg hef lifað hina síðustu vetur í
sveit og utanlands, en margir merkir
menn hafa sagt mjer þetta, og er þessi
bæjarbragur talinn aðalástæðan til þess,
að stúdentum og öðrum ungum mönn-
um mjög sjaldan er boðið til höfð-
ingjanna á kvöldin, og að þeim
hættir við að leggjast í ómennsku og
drykkjuslark fremur hjer, en í Kaup-
mannahöfn, þar sem hið alkunna og
elskulega hús þjóðmæringsins Jóns al-
þingismanns Sigurðssonar stendur opið
hverjum ungum íslendingi á hverju
kvöldi. En þó fjelagslífi margra em-
bættismanna og kaupmanna i höfuðstað
íslands sje almennt lýst á þenna hátt,
get jeg af eigin reynslu sagt, að nýtt