Fróði - 19.05.1886, Blaðsíða 2

5. bl.
PRÓÐl
1886.
52
53
54
þeirra, sem ættu að vera helmingur
launanna. í annan stað þyrfti að vera
hús til handa hinni æðstu framkvæmdar-
stjórn landsins. Yfirretturinn hefir við-
unanleg híbýli í fangahússbyggingunni í
Reykjavík, og alþingi hefir látið byggja
sér reisuglegt hús, sem kostaði um 120,000
kr., að því oss frekast er kunnugt; nú
búumst vér við, að alþingi vilji sýna fram-
kvæmdarvaldinu hinn sama sóma, sem það
sýndi sjálfu sér, og gjöri eigi æðstu fram-
kvæmdarstjórn landsins lægra undir höfði,
því alþingi hefir ávalt elskað „jafnrétti“.
Yér getum eigi annað haldið, en að nota
mætti landshöfðingjahúsið, sem stjórnar-
ráðsbyggingu, og að þar mætti hafa skrif-
stofur og skjalasafn ráðherra og aðstoð-
armanna þeirra, og yrði þá ekki um
annan kostnað að ræða, en þann, sem
gengi til að breyta húsinu nokkuð innan-
stokks og útvega skrifborð og ýmislegt
annað, sem almennt er notað í skrifstof-
um, en verði nú landshöfðingjahúsið not-
að, eins og sagt var, þá þyrfti samt að
koma upp húsi handa landstjóranum,
og ef húsið ætti að vera samboðið land-
inu og svo hátt settum embættismanni,
sem landstjórinn er, mundi ekki veita af
minna en 50,000 kr.; þetta yrði samt
svo að segja útgjöld í eitt skipti fyrir öll.
pá er að telja það, sem ætti að
sparast við afnám embætta, sem stjórn-
arbótamenn álíta óþörf, og laun þau,
sem lögð eru þessum embættum.
1. Landshöfðingi hefir als með skrif-
stofufé og borðfé og að auki annaðhvort
ár 2000 kr. sem fulltrúi stjórnarinnar á
alþingi eða annaðhvort ár 12,400 kr. og
hittárið 14,400 kr., árlega . . 13,400 kr.
2. Amtmennirnir báðir . . . 14,400 —
3. Biskup.................. 8,000 —
4. Landfógeti ......... 5,000 —
5 Landritarinn að meðaltali 2,000 —
6. Endurskoðandi .......... 3,000 —
45,800 kr.
Eftir þessu ætti kostnaðaraukinn á
ári að nema að minsta kosti 28,800 kr.
en vér getum samt engan veginn talið
það víst, að biskupsembættið og amt-
korn til Varðeyjar þegar vora tók og
hlýna fór í veðrinti, til þess að líta
eftir hvernig hjöiðin helði haldið sig í
harðindurium hjaiðrnannslaus, og hans
fjárglrigga auga sá lljótt að ekki var
alt með tölu, margt hafði hlaupið yfir
kvíavegginn og rásað frá hjörðinní og
vilst út fyrir allar g i r ð i n g a r —það
varð að hreinsa hjörðina — hirta nokkra,
öðium til viðvörunar og góðs eftir-
dæmis, og þá var það lyrst þar til að
taka, er þau voru veslings Labbi Páls-
son og Anna liíla.
í’au áttu voðalega miklum synda-
reikning að lúka, Fyrst og fremst það,
að eftir að þeitn haíði verið hegnt
fyrir óleyfilega sainbúö , hölðu þau
haldið álrain að búa saman undir bát-
hróíinu®. Annað það, að þau hiifðu
grahð óskýrt barn niður í fjörul því
mannaembættin verði afnumin, og verði
það eigi gjört, yrði kostnaðaraukinn
51,200 kr.
þ>ótt vér tökum fyrri upphæðina, þá
er það góður ábætir fyrir gjaldþegna, og
ekki sízt í þeim héruðum, sem nú hafa
tekið mikil lán til að afstýra neyð og
bjargarskorti manna á milli.
Eftir að vér höfðum ritað greinar-
korn þetta, barst oss aukablað „Fróða“
frá 2. þ. m., þar sem stendur „þjóðliðs-
pólitík“ ; „pólitík“ þessi er mjög skörug-
lega rituð og full af vísdómi, og er hann
yfirgnæfandi þar sem höfundurinn eða
höfundarnir eru að fræða alþýðu um
hinn írayndaða kostnaðarauka við hið
nýja fyrirkomulag á æðstu stjórn lands-
ins. Röksemdaleiðslan í þeim kafla „póli-
tikarinnar“ er á þessa leið: af því að
alþingi hefir eða fær alt atkvæði um
kostnaðinn við nýja stjórnarfyrirkomu-
lagið, og svo af því, að stjórnin hefir nú
ein atkvæði um tillagið úr ríkissjóði
samkvæmt 25. gr. stjórnarskrárinnar,
þá verður kostnaðurinn við æðstu stjórn
landsins eptir stjórnarskrárfrumvarpinu
naumast meiri, en nú er kostað til æðstu
landstjórnar. Yér vitum ekki betur, en
að stjórnin hafi sýnt alla sparsemi í því
að nota tillagið úr ríkissjóði, en margt
annað gott má segja um alþingi, en að
það hafi sýnt mikla sparsemi hingað til
á fé landsins, enda fengi alþingi ekki
eingöngu atkvæði um kostnaðinn við
landstjóra og ráðgjafa o. s. frv., því
konungur mun þurfa að leggja hér orð í
með.
Einhver kynni nú að segja, að bolla-
leggingar vorar um laun landstjóra, ráð-
gjafa og halarófu þeirra væri þýðingar-
lausar, því um þetta hefði alþingi „eitt“
atkvæði. og svo þjóðliðið ; eg vil þá svara,
að það, sem hingað til hrfir komið fram
frá stjórnarbreytingarmönnum um þetta
atriði, hvort heldur á ^nngi eða utan
þings, er heldur ekki annað en bolla-
leggingar.
Yarið yður gjaldþegnar.
Ritað 6. dag marzm. 1886. N.
að hvað gat það dregið úr sekt og
dómi, að ekki kom prestur til eyjar-
innar nema einu sinni, í iiæsta lagi tvisv-
ar sinnutn á ári. Lögin voru brotin,
og dóminn varð að dæma undir aðför
að lögum öðruin til að vörunar og góðs
eftirdæmis,
Svo fengu þau hjúin þann dóin,
að sfanda niður í fjöru, hann um eitt
sjávarfall, hún sein kvennmaður um fvö
sjávarföll, þ. e. 24 stundir í sjó, með-
an að fjelli og út fjellí. En hún haiði
líka fætt lauslætiskróan og því eðlilega
mest brot að bæta fyrir.
Dag einn, seint í mafmánuði var
sfonnur töluverður af íshafinu, á land-
norðan, með luyssingskulda og skaf-
renningi, þá lögðu fjórir fulltiraustir
menn af stað um niiðjan morguu ineð
Labba Pálsson og Onnu litlu á undan
l'réttir útlendar.
Danmörk: Sjaldan sem aldrei hefir
samkomulagið verið eins ilt og lítið milli
þíngs og stjórnar sem nú. f>að virðist
vera orðin fast við tekin regla fyrir báð-
um málspörtum, að neita stöðugt á víxl
öllum eður allflestum fruravörpum til laga
samþykkis síns, hversu gagnleg og ómiss-
andi sem þan annars í sjálfu sjer — og
jafnvel fyrir augum beggja málsaðila —
vera kunna. þ>etta er nú einu sinni arðið
svona, báðir hafa gengið ot langt, báðir
hafa látið horfa béint fram, eitthvað fram,
án þess að hyggja á bæði borð eða beina
förinni að vissu takmarki bundnu við
tíma og rúm. Báðir málsaðilar hafa
setið við stjórnina og það er því beggja
þeirra verk. að stefnan er orðin sú sem
hún er, báðir hafa viljað stýra beint en
þó hvor um sig i gagnstæða átt, og end-
irinn hlaut því að verða sá, að hinn
sterkari tók stjórnvölinn og stýrði eftir
sínu striki, stýrði meðan nokkuð gekk.
En gangurinn fór að minka. J>að var
orðið um soinan að líta aftur, það kom
ekki að miklu haldi að sjá nú fyrst, að
betva hefði verið að leggja öðruvísi frá
landi og sækja ferðina á annan hátt;
hvorir rjeru á móti öðrum, rjeru sjálfum
sjer og mótpartinum í óhag , en rjeru
samt, Svona hefir ferðin gengið, og svona
mun hún ganga, þangað til veður og
straumur tekur í tanmana, og ber farið
eitthvað út af leið og eitthvað áfram,
hvort, eður hvorum í vil, veit hvorki
neinn nje getur vitað.
G-egn ýmsum af vinstrimönnum hafa
mál verið höfðuð, ýmist fyrir ósæmileg
orð þeirra i ræðura og ritum um kon-
ung og stjórn, eður önnur lagabrot.
Margir hafa verið dómfeldir en aftur
surair sýknaðir. Helzt af þeim er mál
það, er nefnt hefir verið Holstebromálið,
höfðað gegn Berg forseta og tveim öðr-
um, og voru þeir allir af hæstarjetti
dæmdir til 6 mánaða varðhaldsvistar við
venjulega fangafæðu, og sitja þeir þar
enn. Tildrögin til þessa máls munu
flestum vera svo kunn — þar sem þau áð-
sjer bæði bundin á höndum, og gengu
rösldega með þau niður í íjöruua.
Fáeinar forvitnar hræður lilupu á eftir
þeim og kölluðust á í skafrenningnum
um það, hvað veðrið væii böivað og spilti
allri skemtun fyrir almennilega fóiki.
Labba Pálsson settu þeir spotta
kom frá Önnu, þó ekki lengra en svo
að hann vel gat sjeð alt til hennar og
enda kaliað til hennar. En hann gat
engu orði uppkomið, brjóst iians var eins
og bent járnböndum, og yrði honum
að skotra augonum í angist til henn-
ar, sá hann aðeins í augnalokin,
hún hafði látið aitur augun, hön var
dauðhrædd við sjóinn og þorði ekki
fyrir sitt líf að horfa í hann. Það var
ekki óhreinlegur síaður sem þeim var
valinn að standa á. íshafið hafði