Suðri - 10.01.1886, Side 2

2
lesendum *Suðra» gleðilgt nýjár, þá
höfum vðr pað einkum fyrir augum
að óska pess, að pjóð vor megi á
pessu ári og framvegis sýna pað í
verkinu, að hún þurfi ekki annara
hjálpar við. |>að er líka meiri ástæða
til pess nú en nokkru sinui fyr. Eins
og öllum er kunnugt, höfum vér ein-
mitt á árinu, sem leið, hafið að nýju
stjórnarbaráttu til pess að fá landi
voru stýrt á pann hátt, sem pjóð vor
telur að sé hinn eini rétti lil veru-
legra framfara og sem bæði söguleg
landsréttindi og sérstakleg afstaða
landsins benda til. Vér getum sjálf-
sagt búizt við pví, að oss verði kast-
að pví í nasir, að pað sé eins dæmi
í sögu heimsins, að menn sem ekki
séu sjálfbjarga, séu að heimta sérstaka,
sjálfstæða stjórn. Ef vér neytum allra
krapta vorra vel og réttilega, pá mun
ekki verða hægt að kasta að oss peim
steini.
En einnig óskum vér pess, að petta
ár megi flytja oss feti nær óskum vor-
um í stjórnarlegu tilliti, að pingkosn-
ingarnar að vori fari vel og heppilega
úr hendi og að pingið að sumri verði
skipað greindum og einbeittum mönn-
um, sem hafi ekki asklokið fyrir sinn
pólitiska himin eða hreppahagnað fyrir
pólitiska trúarjátningu, lieldur hafi
heill pjóðarinnar fyrir sitt mark og
mið.
Enn óskum vér pess, að petta ár
megi farsællegt verða fyrir bróður-
pjóð vora, Dani, svo að sú pjóð megi
á pessu ári fá pá stjórn, sem hún
heri fullt traust til. |>að er heldur
engum efa bundið, að heppileg afdrif
stjórnarmáls vors eru undir pví kom-
in, að stjórnarskipti verðií Danmörku.
Frá peirri stjórn, sem nú situr par að
völdum, eigum vér sjálfsagt ekki von
á öðrum svörum en peim, sem vér
pegar höfum fengið í hinni konung-
legu auglýsingu.
Gleöilegt nýjár!
Vi ’86. Bitstj.
Árið 1885.
Árferðið hið síðasta ár var að mörgu
leyti harla bágborið. Veturinn frá
nýjari mjög harður og snjóar fram úr
öllu hófi allt fram á sumar, einkum
austanlands og sumstaðar norðanlands.
|>ar með fylgdu kuldar bæði strangir
og langir og gjörsamlegt gróðurleysi
víða um vorið, enda var sumstaðar
eigi leyst af túnum fyr en í 11. viku
sumars. |>ó héldu menn fénaði sín-
um víðast, en inálnytubrestur var bæði
mikill og almennur. Haustið var
fremur gott og fyrri hluti vetrar mild-
ur, pó vetur byrjaði víðast hvar mjög
snemma.
Aflaleysið hélzt við í helztu og
beztu veiðistöðum landsins, svo sem
við Eaxaflóa og Isafjarðardjúp, pó fisk-
uðu menn nokkuð á haustvertíðinni á
Suðurnesjum við Faxaflóa. Síldarveið-
ar brugðust að mestu leyti. Á pil-
skipum aflaðist aptur ágætlega sunnan-
lands, bæði porskur og hákarl.
Skiptapar urðu nokkrir á árinu og
af öðrum slysförum má fyrst og fremst
nefna snjóflóðið á Seyðisfirði 18. fe-
brúar, sem varð nær pví 30 manns
að bana og eyddi 14 íbúðarhúsum.
Verzlunin fór eptir öðru árferði. Fén-
aðar- og hrossaverzlun, sem hin síðustu
árin hefur mörgum verið hinn mesti
hjargvættur, gekk hraparlega petta ár;
kaupmenn biðu stórtjón á peirri verzl-
un og hætt við að sú verzlun hafi á
árinu beðið pann hnekki, sem ekki
verði fljótbættur.
Af pólitiskum tíðindum skal fyrst
nefna þingvallafundinn. Óánægjan
með stjórnarástandið hér á landi var
orðin svo megn, að öll kjördæmi
landsins réðust í prátt fyrir harðærið
að senda erindreka á |>ingvallafund,
til pess að lýsa yfir skýlausum vilja
kjósenda landsins viðvíkjandi stjórnar-
fyrirkomulaginu. Ályktanir |>ingvalla-
fundarins, sem haldinn var 27. júní-
mán., eru lesendum «Suðra» kunnar,
svo vér hirðum ekki að telja pær hér,
en pær höfðu hin mestu áhrif á með-
ferð pingsins á stjórnarskrármálinu.
|>ingið var sett eins og lög gera ráð
fyrir 1. júlí og stóð til 27. ágúst.
Hið helzta mál, er par kom fyrir, var
stjórnarskrármálið. Meðferð pingsins
á pví máli er lesendum vorum svo
kunn af pingfréttunum í sumar, að
vér skulum eigi vera fjölorðir um hana,
en að eins geta pess, að mótstöðu-
menn málsins á pingi voru harla fáir
og ástæður peirra enn færri og létt-
vægari. Aðalmótbáran var sú, að
kostnaðurinn við hið nýja stjórnar-
fyrirkomulag yrði svo mikill, að pjóðin
gæti ekki undir honum risið, öldungis
eins og löggjafarvald landsins hefði
eigi vald til pess að haga svo launum
stjórnar sinnar, sem efni pjóðarinnar
krefðu. Auk beinna mótstöðumanna,
voru eigi svo fáir hálfvolgir á pingi í
pessu máli, og umræðurnar báru pess
ljósan vott, að peir voru harla fáir,
sem báru verulegt skynbragð á stjórn-
armál í ströngum skilningi. Fyrir
ötolt fylgi einstakra pingmanna og
kapp og hvatir kjósenda heima í hér-
uðunum, náði málið pó svo fram að
ganga, sem allur porri pjóðarinnar
æskti. Svör og undirtektir stjórnar-
innar í pessu máli eru lesendum vor-
um kunn af hinni konunglegu aug-
lýsingu, enda voru pau eigi öðruvísi
en almenningur hafði búizt við.
öðru pýðingarmiklu máli var og
komið áleiðis á pessu pingi: banka-
málinu. J>ingið sampykkti óbreytt að
mestu lagafrumvarp stjórnarinnar um
stofnun landsbanka hér á landi og
staðfesti konungur pau lög 18. sept.
Er pess mikil von, að sú stofnun bæti
mjög úr hinni sáru peninganeyð í
landinu, og verði pannig til pess að
efla mjög atorku og framfarir í at-
vinnuvegum landsins, sem mjög purfa
slíks við.
Af látnum mönnum árið sem leið
skal fyrst og fremst geta híns alkunna
bændaöldungs, Ásgeirs Einarssonar,
alpingismanns á J>ingeyrum, sem að
framfaralöngun og áhuga var bezta
fyrirmynd hinnar upprennandi bænda-
kynslóðar vorrar. Snemma á árinu
andaðist líka Ólafur E. |Johnsen, upp-
gjafaprestur að Stað á Reykjanesi, fyr
prófastur í Barðastrandar prófastsdæmi,
dugnaðar- og kjarkmaður. Erlendis
létust peir Dr. Jón Finsen, stiptis-
læknir, fyr héraðslæknir á Akureyri
og Oddgeir Stephensen, stjórnardeild-
arforstjóri í Kaupmannahöfn.
|>egar á allt er litið, pá er allt út-
lit fyrir, að árið 1885 verði talið merk-
isár í hinni nýjustu sögu landsins.
Frá pví ári verður pað reiknað, að
íslendingar hófu hina síðari og von-
andi hina síðustu stjórnarbaráttu sína.
J>eir, sem sögu landsins rita síðar
munu að líkindum telja svo, að ís-
lendingar hafi árið 1885 vaknað eptir
11 ára pjóðhátíðarryk.
J>ess vegna verður árið 1885 talið
merkisár prátt fyrir bjargarskort og
böl.
Ritstj.
Bókmenntir.
Hjálp í viðlögum eptir prófessor, Dr.
Fr. Esmarch. pf/tt, auJdð og lag-
að handa Islendingum af Dr. J.
Jónassen. Með 20 myndum til
slcýringar.
|>að er heimsfrægur bæklingur petta
kver, pótt lítið sé; mun honum vera
snúið á flest eða öll tungumál álfu
vorrar og nú er hann loks kominn á
íslenzku. Yér íslendingar erum sein-
fara í bókmenntunum eins og öðru;
pað tjáir ekki um slíkt að fást, pað
er hið eðlilega, en glaðir og pakklátir
megum vér vera, pegar eitthvert á-
gætisrit úr bókmenntum heimsins birt-
ist hér «á hala veraldar». |>etta litla
kver er einn af slíkum bæklingum,
samið af heimsfrægum lækni, sem
giptur er hertogadóttur og talinn er
einn af stórmennunum í vísindanna
heimi á vorri öld. Hann er frum-
kvöðull og forseti félags á pýzkalandi,
sem hefur pann tilgang að kenna leik-
mönnum, bæði konum og körlum, að
hjálpa 1 bráðri lífsnauðsyn. Bækling-
urinn, sem hér birtist á íslenzku, er
upphaflega fyrirlestrar, sem Dr. Esmarcb